lêi më ®Çu Ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May lµ mét ngµnh cã truyÒn thèng l©u ®êi ë ViÖt Nam vµ lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ. Thùc tÕ c¸c n¨m qua ®· chøng minh ®iÒu nµy. S¶n xuÊt cña Ngµnh t¨ng trëng nhanh ; kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ngõng gia t¨ng víi nhÞp ®é cao, thÞ trêng lu«n ®îc më réng, t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn gãp phÇn c©n b»ng c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu theo híng cã tÝch luü ; thu hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, gãp phÇn quan träng vµo viÖc æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi ®Êt níc vµ ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Tuy nhiªn, trong xu thÕ héi nhËp víi thÕ giíi vµ khu vùc, ®Ó ph¸t triÓn ngµnh DÖt May ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc lín. Theo HiÖp ®Þnh ATC/WTO, tõ 1/1/2005 c¸c níc ph¸t triÓn sÏ b·i bá h¹n ng¹ch nhËp khÈu cho c¸c níc xuÊt khÈu hµng DÖt May lµ thµnh viªn cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), khi ®ã c¸c cêng quèc xuÊt khÈu hµng DÖt May nh Ên §é, Indonesia, HongKong, §µi Loan, Hµn Quèc... vµ ®Æc biÖt lµ Trung Quèc sÏ cã lîi thÕ xuÊt khÈu thÕ giíi. Theo HiÖp ®Þnh AFTA, tõ 1/1/2006, thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng DÖt May tõ c¸c níc ASEAN vµo ViÖt Nam sÏ gi¶m xuèng tõ 40 – 50% nh hiÖn nay xuèng cßn tèi ®a 1 lµ 5%, khi ®ã thÞ trêng néi ®Þa hµng DÖt May ViÖt Nam kh«ng cßn ®îc b¶o hé tríc hµng nhËp tõ c¸c níc trong khu vùc. Nh vËy, hµng DÖt May ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh rÊt khèc liÖt so víi c¸c níc xuÊt khÈu hµng DÖt May. Cã thÓ thÊy r»ng ngµnh DÖt May ViÖt Nam ®ang thiÕu chiÒu s©u cho sù ph¸t triÓn cña Ngµnh. Trong khi ë c¸c níc ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh trong ngµnh DÖt May mµ hä cã ®îc th«ng qua vèn vµ c«ng nghÖ th× ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam vÉn chØ lµ ngµnh sö dông lao ®éng rÎ. Tõ ®ã, chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh chän C«ng NghÖ DÖt May ViÖt Nam lµm ®Ò tµi cho tiÓu luËn cña nhãm. Qua ®©y, chóng t«i muèn nh×n nhËn l¹i t×nh h×nh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam vµ xin ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn ngµnh ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp WTO.  Bè côc tiểu luận ®îc chia lµm 2 phÇn : PhÇn I : C«ng nghÖ dªt may ViÖt Nam A. §¸nh gi¸ tæng quan vÒ ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. B. ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ ngµnh dÖt may Viªt Nam. PhÇn II : Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt 2 Nam ®Õn n¨m 2010 ®Ó ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp WTO A. Quan ®iÓm vµ môc tiªu tæng qu¸t ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. B. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo WTO. C. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. D. Mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. Do thêi gian nghiªn cøu ng¾n, céng víi sù phøc t¹p cña ®Ò tµi nªn nhãm kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp cña thÇy gi¸o cïng toµn c¸c b¹n. PhÇn I C«ng nghÖ dªt may ViÖt Nam A. §¸nh gi¸ tæng quan vÒ ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may viÖt nam 3 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· đạt ®îc cña Ngµnh. Ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b- íc tiÕn quan träng, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi bøc xóc cña ®Êt níc vµ t¹o nÒn t¶ng quan träng cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n trong nh÷ng n¨m tíi. Trong nh÷ng n¨m qua, tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp DÖt May trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng lªn. NÕu trong n¨m 1985 gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh chØ chiÕm 5,4% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× n¨m 2000 ®· chiÕm tíi 7,86% (tÝnh theo gi¸ cè ®Þnh 1994). B¶ng 1 : Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp DÖt May trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam (theo gi¸ cè ®Þnh 1994). 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Toµn bé c«ng 100 100 100 100 100 100 nghiÖp C«ng nghiÖp dÖt 5,97 5,40 5,40 5,53 5,56 4,81 C«ng nghiÖp may 2,85 2,88 3,22 3,09 3,01 3,05 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2000 Ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May lµ mét trong nh÷ng ngµnh gãp phÇn quan träng vµo tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. B¶ng 2 : Tû träng KNXK ngµnh DÖt May trong tæng KNXK cña ngµnh c«ng nghiÖp (1996 – 2000). 4 1996 1997 1998 1999 2000 C«ng nghiÖp DÖt 15,92 15,04 14,5 15,17 13,1 May (%) Nguån : Tæng côc h¶i quan MÆc dï tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng t¨ng qua c¸c n¨m nhng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Ngµnh liªn tôc t¨ng. NÕu trong n¨m 1985, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng nghiÖp DÖt May lµ 850 triÖu USD, ®Õn n¨m 2000 ®· lªn tíi 1.892 triÖu USD, chiÕm h¬n 13% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng DÖt May ®øng thø hai sau xuÊt khÈu dÇu th«. B¶ng 3 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh DÖt May (1996 – 2000). 1996 1997 1998 1999 2000 Gi¸ trÞ KNXK cña Ngµnh 1150 1350 1352 1747 1892 (TriÖu USD) Nguån: Tæng côc h¶i quan Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May cßn cã t¸c ®éng tÝch cùc trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng, qua ®ã gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ æn ®Þnh x· héi. §iÒu nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña ngµnh nµy khi kinh tÕ ®ang cßn kÐm ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng ®Çu t gi¶i quyÕt viÖc lµm cßn h¹n chÕ. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May cßn cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña mét 5 sè ngµnh kh¸c, ch¼ng h¹n nh viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång ë mét sè vïng, n©ng cao møc sèng vµ thu nhËp cho ngêi d©n, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi bøc xóc trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. 2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña Ngµnh. a. Nh÷ng h¹n chÕ chñ yÕu cña Ngµnh:  Thø nhÊt, tuy cã yªu cÇu ph¸t triÓn m¹nh, nh- ng ®Õn nay ngµnh DÖt May ViÖt Nam vÉn cßn nhá bÐ so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. B¶ng díi ®©y chøng minh cho ®iÒu nµy. B¶ng 4 : Ngµnh DÖt May ViÖt Nam so víi c¸c níc trong khu vùc. Sè lîng Sè lîng sîi S¶n phÈm v¶i KNXK (ngh×n may (TriÖu (Tr.USD) TÊn) (TriÖu SP) m2) Trung 5.300 21.000 10.000 50.000 Quèc Ên §é 2.100 23.000 12500 Th¸i Lan 1.000 4.200 2.500 6.500 In®«nªxia 1.800 4.400 3.000 8.000 ViÖt Nam 85 304 400 2.000 Nguån: Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam 2000 6 Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy trong lÜnh vùc DÖt May, ViÖt Nam cha ph¶i lµ ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c níc kh¸c, c¶ trªn thÞ trêng thÕ giíi vµ trong thÞ tr- êng néi ®Þa.  Ở thÞ trêng trong níc: N¨m 1999 ngµnh DÖt c¶ níc cha huy ®éng ®îc hÕt 40% n¨ng lùc s¶n xuÊt, do ®ã dÖt ®îc gÇn 317 triÖu mÐt v¶i c¸c lo¹i phôc vô cho tiªu dïng trong níc lµ chñ yÕu. Ngµnh May ph¶i nhËp h¬n 200 triÖu mÐt v¶i vµ gÇn 10 triÖu s¶n phÈm quÇn ¸o may s½n tõ níc ngoµi ®Ó tiªu thô t¹i thÞ trêng trong níc. V¶i s¶n xuÊt trong n- íc tiªu thô chËm, søc c¹nh tranh kÐm c¶ vÒ chÊt l- îng, mÉu m· vµ gi¸ c¶ so víi v¶i nhËp ngo¹i, nhÊt lµ v¶i nhËp tõ Trung Quèc. Hµng DÖt cña ta s¶n xuÊt kh«ng chØ khã tiªu thô ®îc ë c¸c thµnh phè lín mµ ngay c¶ t¹i vïng n«ng th«n còng tiªu thô chËm v× chÊt lîng thua kÐm vµ gi¸ b¸n cao h¬n hµng Trung Quèc.  ë thÞ trêng xuÊt khÈu: Kim ng¹ch bu«n b¸n hµng DÖt May trªn thÞ trêng thÕ giíi hµng n¨m lªn tíi 300 - 350 tû USD (chiÕm h¬n 6% tæng kim ng¹ch mËu dÞch toµn thÕ giíi) vµ cã møc t¨ng trëng kh¸ cao (trªn 6%/n¨m). ThÞ trêng bu«n b¸n s¶n phÈm DÖt May trªn thÕ giíi tËp trung ë 3 trung t©m lín lµ : Ch©u ¸, T©y ¢u, B¾c Mü. Nh vËy tiÒm n¨ng cña thÞ trêng xuÊt khÈu hµng DÖt May ViÖt Nam 7 hiÖn nay rÊt lín. ë thÞ trêng cã h¹n ng¹ch nh khèi EU, trong thêi gian qua ViÖt Nam ®îc u ®·i kh¸ nhiÒu trong viÖc cÊp h¹n ng¹ch cho hµng DÖt May. Tuy nhiªn, so víi c¸c níc ASEAN vµ Trung Quèc, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng DÖt May ViÖt Nam ë c¸c thÞ trêng lín vÉn thua kÐm. Sè lîng h¹n ng¹ch EU u ®·i cho ViÖt Nam chØ b»ng 20% cña c¸c níc ASEAN, 5% cña Trung Quèc. Sè mÆt hµng DÖt May bÞ h¹n chÕ xuÊt vµo thÞ trêng EU cña Th¸i Lan lµ 20 nhãm, Singapore lµ 8 nhãm vµ ViÖt Nam lµ 28 nhãm. S¶n phÈm DÖt May cña ta xuÊt khÈu vµo EU tËp trung ë mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng dÔ lµm nh ¸o s¬ mi, quÇn ©u, ¸o j¾ckÐt…nh÷ng s¶n phÈm yªu cÇu kü thuËt cao ®ang cßn bÞ bá trèng h¹n ng¹ch ®îc cÊp. ë khu vùc thÞ trêng tiªu thô hµng DÖt May Ch©u ¸ tËp trung ë NhËt B¶n, Hµn Quèc, hµng DÖt May ViÖt Nam ®ang cã uy tÝn cao nhng còng ®ang bÞ c¹nh tranh gay g¾t vµ mÊt dÇn lîi thÕ bëi hµng DÖt May cña c¸c níc ASEAN ®ang phôc håi sau khñng ho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ . ë thÞ trêng Mü vµ B¾c Mü, hµng DÖt May xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang cßn rÊt nhá bÐ vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp v× tríc ®©y chóng ta cha ®îc hëng quy chÕ tèi hiÖp quèc do ChÝnh phñ quy ®Þnh. Nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ c¬ b¶n cña hµng DÖt May ViÖt Nam t¹i c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu lµ : kh©u n¾m b¾t th«ng tin vÒ thÞ trêng thÕ giíi cßn 8 qu¸ Ýt, s¬ sµi, l¹c hËu, c«ng t¸c nghiªn cøu mÉu mèt thêi trang hµng dÖt, may, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng c¸c níc cha ®îc quan t©m thÝch ®¸ng. S¶n phÈm v¶i dÖt cña ViÖt Nam cha ®ñ tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng lµm nguyªn liÖu cho ngµnh may xuÊt khÈu theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng níc ngoµi. Ngµnh may ph¸t triÓn theo ph¬ng thøc may gia c«ng lµ chñ yÕu, nguyªn liÖu v¶i vµ c¸c phô liÖu ®Òu ph¶i nhËp tõ níc ngoµi. MÉu m· s¶n phÈm dÖt, may cßn ®¬n ®iÖu chñ yÕu lµ nh÷ng s¶n phÈm dÔ lµm vµ cã yªu cÇu kü thuËt trung b×nh, thÊp.  Thø hai: ViÖc xuÊt khÈu b»ng ph¬ng thøc gia c«ng cña c¸c doanh nghiÖp may chiÕm tû träng lín, cïng víi viÖc kh«ng b¶o ®¶m nguyªn phô liÖu trong níc ®· g©y ¶nh hëng kh¸ nÆng nÒ tíi hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. Ph¬ng thøc gia c«ng quèc tÕ phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp cña c¸c doanh nghiÖp DÖt May v× nã b¶o ®¶m viÖc lµm khi ngµnh nµy cha cã ®ñ kh¶ n¨ng th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ trêng thÕ giíi vµ khi kh¶ n¨ng vÒ vèn vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn h¹n hÑp. Song ®©y l¹i kh«ng thÓ lµ ph¬ng thøc cã thÓ duy tr× l©u dµi trong chiÕn lîc cña ngµnh DÖt May bëi lÏ nã sÏ g©y nªn t×nh tr¹ng phô thuéc, bÊt æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng ®- 9 îc b¶o ®¶m. H¬n n÷a, ë trong níc vÉn cha cã ®ñ kh¶ n¨ng b¶o ®¶m nguyªn liÖu vµ phô liÖu cho s¶n xuÊt mµ chñ yÕu c¸c nguyªn liÖu vµ phô liÖu nµy ph¶i nhËp khÈu tõ bªn ngoµi nªn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp. Trong khi ngµnh DÖt May chñ yÕu sö dông nguyªn liÖu nhËp khÈu, th× kim ng¹ch xuÊt khÈu v¶i l¹i rÊt khiªm tèn: NÕu tÝnh c¶ xuÊt khÈu v¶i b«ng, s¶n phÈm dÖt kim vµ c¸c lo¹i kh¨n th× kim ng¹ch chØ chiÕm kho¶ng 10% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng DÖt May. Trong ngµnh may, ph¬ng thøc gia c«ng chiÕm tû träng lín vµ v× hÇu hÕt c¸c lo¹i nguyªn phô liÖu ®Òu ph¶i nhËp khÈu nªn gi¸ trÞ gia t¨ng nhá, th«ng thêng chØ kho¶ng 20 - 25%.  Thø ba: Tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c do¹nh nghiÖp l¹c hËu vµ mÊt c©n ®èi lµ yÕu tè quan träng lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. Trong ngµnh dÖt, chØ cã 15% m¸y míi ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Tuy ë c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu, m¸y mãc hiÖn ®¹i ®É ®îc tr¹ng bÞ ®Ó thay thÕ m¸y mãc thÕ hÖ cò nhng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp dÖt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu. b. Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña nh÷ng h¹n chÕ: 10  N¨ng lùc vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt chØ huy ®éng ®îc gÇn 40% c«ng suÊt thiÕt bÞ cßn l¹i hÇu hÕt c«ng nghÖ lµ l¹c hËu vµ thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c kh©u. §Æc biÖt lµ thiÕt bÞ dÖt vµ nhuém hoµn tÊt. Ngµnh may cha chñ ®éng tiÕp cËn ®îc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng tiªu thô s¶n phÈm ë thÞ trêng thÕ giíi (xuÊt khÈu s¶n phÈm qua ®èi t¸c trung gian c«ng t¸c ®Çu t nghiªn cøu t¹o mÉu mèt thêi trang quÇn ¸o cha ®îc quan t©m ®óng møc ®Ó ph¸t triÓn phôc vô cho ngµnh may chuyÓn tõ xuÊt khÈu gia c«ng sang xuÊt khÈu s¶n phÈm hoµn chØnh.  HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng cña ngµnh DÖt May cha ®îc quan t©m chó ý ®óng møc nhiÒu doanh nghiÖp cha cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000 míi cã 8 doanh nghiÖp ®¨ng ký qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO 9002 trong ®ã 4 ®¬n vÞ ®îc cÊp chøng chØ.  HÇu hÕt c¸c nguyªn liÖu phô liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt cña ngµnh DÖt May hiÖn nay ®Òu ph¶i nhËp khÈu 70% gi¸ trÞ s¶n phÈm dÖt n»m ë nguyªn liÖu b«ng x¬, ho¸ chÊt thuèc nhuém. Nguån nguyªn liÖu b«ng x¬ tõ trong níc cã chÊt l- îng kÐm vµ s¶n lîng thÊp chØ ®¸p øng ®îc gÇn 10% nhu cÇu nguyªn liÖu cho ngµnh dÖt. Trong 11 10 n¨m qua, thÞ trêng thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng gi¸ nguyªn liÖu cho ngµnh dÖt nh viÖc gi¶m gi¸ b«ng x¬ n¨m 1995 ®· cã t¸c ®éng xÊu g©y nhiÒu bÊt lîi cho ngµnh DÖt May cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tõ 1996 cho ®Õn nay.  ChÊt lîng nguån nh©n lùc cña ngµnh DÖt May cßn nhiÒu bÊt cËp. Lùc lîng lao ®éng ngµnh DÖt May kh¸ ®«ng (trªn 1 triÖu ngêi), nhng sè l- îng c«ng nh©n kü thuËt tr×nh ®é bËc cao, giái cßn Ýt. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý chñ chèt trong c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ trong tiÕp cËn víi phong c¸ch qu¶n lý hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ kinh nghiÖm giao dÞch xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu tiÕp thÞ víi thÞ trêng thÕ giíi. Møc thu nhËp b×nh qu©n cña c«ng nh©n ngµnh DÖt May thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh, thªm vµo ®ã bÖnh nghÒ nghiÖp ë c¸c nhµ m¸y DÖt May t¸c ®éng xÊu ®Õn søc khoÎ vµ t©m t cña c«ng nh©n.  Vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn cña ngµnh DÖt May cßn thiÕu, ®Æc biÖt ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. HiÖn tîng ®Çu t dµn tr¶i, manh món theo xu híng tù c©n ®èi, khÐp kÝn ë nhiÒu doanh nghiÖp lµm cho ngµnh DÖt May ë t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt.  ChÝnh s¸ch ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh DÖt May tríc ®©y cha hîp lý nh quy ®Þnh vÒ thêi h¹n thu 12 håi vèn vay ®Çu t ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt tõ 7 - 10 n¨m, ngµnh may tõ 5 - 7 n¨m. Trong khi thùc tÕ ë ViÖt Nam, ®Çu t vµo ngµnh dÖt ph¶i tõ 12 - 15 n¨m, ngµnh may tõ 10 - 12 n¨m míi cã thÓ thu hèi ®îc hÕt vèn. C¸c thñ tôc triÓn khai ®Çu t x©y dùng thêng kÐo dµi nhiÒu n¨m. C¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ cha thùc sù hÊp dÉn nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ trong níc bá vèn ®Çu t nhiÒu h¬n vµo ngµnh DÖt May. B.ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ ngµnh dÖt may Viªt Nam TÝnh ®Õn cuèi thËp kû 80, c«ng nghÖ kÐo sîi cña ViÖt Nam vÉn cßn rÊt l¹c hËu, m¸y mãc thiÕt bÞ thiÕu ®ång bé, mét sè thuéc thÕ hÖ I, mét sè thuéc thÕ hÖ II. Tr×nh ®é tù ®éng thÊp, s¶n phÈm ®¹t chÊt lîng thÊp so víi chÊt lîng trung b×nh cña thÕ giíi, hÇu hÕt ®¹t møc ®êng75% cña hÖ thèng Uster thÕ giíi. C«ng nghÖ kÐo sîi ch¶i th« chiÕm phÇn lín, s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i v¶i cã chØ sè thÊp, sîi ch¶i kü s¶n xuÊt ®¸p øng ®îc 3% nhu cÇu trong níc. Khi bíc vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mét sè do ®· ®îc nhËp nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ ch¶i b«ng liªn hîp tù ®éng cao sö dông m¸y ghÐp tù ®éng khèng chÕ chÊt lîng. Nhê ®ã mµ ®· cã thÓ s¶n xuÊt ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, ®¹t møc ®êng 25% cña hÖ thèng Uster thÕ giíi. Nhng nh×n chung sè c«ng nghÖ cao cßn qu¸ Ýt, ®a sè c«ng nghÖ kÐo sîi cña ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May ViÖt Nam vÉn cßn ®ang trong t×nh tr¹ng rÊt l¹c hËu.  ThiÕt bÞ kÐo sîi toµn ngµnh ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng sau: 13 B¶ng 5 : HiÖn tr¹ng thiÕt bÞ sîi toµn ngµnh DÖt May ViÖt Nam Tæng sè Second- Second- Bæ sung Tªn cäc vµ hand c¶ hand M¸y míi vµ n©ng C«ng ty Roto d©y kh«ng cÊp hiÖn cã chuyÒn ®ång bé 1. DÖt 47.000 HuÕ 2. DÖt 24.000 16.400 Nam 105.256 (NhËt) (Italia) §Þnh 3. DÖt 70.280 27.716 10.200 8-3 136.548 4. DÖt +320 Hµ Néi Roto 5. DÖt VÜnh 28.968 Phó 15.000(T 6. DÖt Q) Thµnh 41.000 26.000(N C«ng hËt) 7. DÖt §«ng 44.864 Nam 8. DÖt Th¾ng 104.992 Lîi 9. DÖt 108.496 10.000 Nha +4600 (Riester) Trang Roto 10. DÖt lôa Nam 17.136 §Þnh 11. DÖt 47.200 9.600 ViÖt (NhËt) 14 Th¾ng 12. DÖt 29.456 1.600 9.456 Phong +1600 Roto (Italia) Phó Roto (TQ) 13. DÖt 18.928 8.928 Hoµ Thä 677.124 84.600 Céng +3520 +1600 25.856 10.200 Roto Roto Nguån : Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam B¶ng trªn cho ta thÊy, hiÖn nay toµn ngµnh cã 677.124 cäc sîi vµ 3520 roto. Trong ®ã: - ThiÕt bÞ míi hoµn toµn lµ 84600 cäc sîi vµ 1600 roto. - ThiÕt bÞ ®îc thay thÕ b»ng m¸y Second-hand cña T©y ¢u lµ 56500 cäc sîi. - ThiÕt bÞ bæ sung n©ng cÊp lµ 10200 cäc sîi. Nh×n chung, thiÕt bÞ cña Ngµnh cßn rÊt l¹c hËu, tû lÖ sè cäc sîi míi hoµn toµn thÊp chØ chiÕm 12,5% tæng sè cäc sîi cña toµn ngµnh, sè cäc sîi ®îc thay thÕ b»ng m¸y Second-hand cña T©y ¢u còng chØ chiÕm h¬n 8,3%, thiÕt bÞ n©ng cÊp kh«ng ®¸ng kÓ chØ cã 1,5%, tøc lµ sè thiÕt bÞ ®îc coi lµ hiÖn ®¹i chØ cã kho¶ng 22,3% tæng sè cäc sîi. HiÖn ®· cã mét sè doanh nghiÖp nh DÖt Thµnh C«ng, DÖt Nha Trang, DÖt Phong Phó ®· mua s¾m thiÕt bÞ kÐo sîi tiªn tiÕn lµ c¸c roto nhng con sè nµy cßn Ýt ái so víi quy m« thiÕt bÞ toµn ngµnh chØ cã 3520 roto, mµ chñ yÕu lµ cña Trung Quèc (chiÕm 91%). 15 I.ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ dÖt thoi VÒ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ dÖt thoi trong nhiÒu n¨m qua, c¸c doanh nghiÖp ®· bá vèn ®Çu t mua s¾m thiÕt bÞ gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm; hµng ngµn m¸y dÖt kh«ng thoi cã thoi khæ réng ®îc nhËp vÒ, nhiÒu bé m¾c hå míi hiÖn ®¹i thay cho c¸c thiÕt bÞ cò, ®Õn nay trong toµn ngµnh, m¸y dÖt míi chiÕm 25%, sè lîng m¸y cã kh¶ n¨ng n©ng cÊp chiÕm 45%. VÒ c«ng nghÖ, ®· chuyÓn biÕn m¹nh díi t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng, mét sè c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· ®îc nhËp nh : - C«ng nghÖ dÖt sîi b«ng 100% : Cã tiÕn ®é trong dÖt v¶i b¶o hé lao ®éng, v¶i cµo b«ng, xuÊt khÈu (TiÖp, T©y ¢u) vµ phôc vô néi ®Þa. §Æc biÖt trong lÜnh vùc dÖt kh¨n b«ng cã t¨ng trëng m¹nh mÏ hµng chôc ngh×n tÊn cho NhËt, §µi Loan. - C«ng nghÖ dÖt v¶i tæng hîp : Nhê thiÕt bÞ se, hÊp gi¶m träng lîng nªn ®· s¶n xuÊt ra ®îc nhiÒu s¶n phÈm gi¶ t¬, gi¶ len cao cÊp ®îc kh¸ch hµng a chuéng. - C«ng nghÖ dÖt v¶i pha : §îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, sö dông tíi 50% c«ng suÊt kÐo sîi cña toµn 16 ngµnh. C«ng nghÖ s¶n xuÊt ®· t¬ng ®èi ®ång bé gi÷a kÐo sîi, dÖt v¶i, hoµn tÊt t¹o ®îc nhiÒu s¶n phÈm tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. - C«ng nghÖ t¬ t»m vµ len : §· më ra kh¶ n¨ng më réng qua s¶n xuÊt th¨m dß ë mét sè doanh nghiÖp. C«ng nghÖ kÐo sîi t¹i c«ng ty len H¶i Phßng vµ dÖt len t¹i DÖt lôa Nam §Þnh cã nhiÒu triÓn väng ph¸t triÓn qua mÆt hµng xuÊt khÈu phôc vô sÜ quan qu©n ®éi. Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc t¬ t»m cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do søc c¹nh tranh m¹nh mÏ tõ bªn ngoµi. Do vËy, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghÖ t¬ t»m cßn nhiÒu nghi vÊn trong t¬ng lai. - C«ng nghÖ dÖt v¶i Denim : §· cã ë c«ng ty liªn doanh IUMBO-Sµi Gßn, Phong Phó. II. ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ dÖt kim. Tõ sau n¨m 1986, thiÕt bÞ dÖt kim ®îc nhËp chñ yÕu tõ NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, ®Òu thuéc thÕ hÖ míi, trong ®ã cã nhiÒu lo¹i ®îc trang bÞ m¸y vi tÝnh nªn ®· ®¹t ®îc n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt, tÝnh n¨ng sö dông réng. Tuy ®îc ®Çu t thiÕt bÞ míi, song c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o cha ®îc n©ng cao t¬ng xøng do : kiÕn thøc vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu, kiÕn thøc vÒ ®Çu t, vÒ mÆt hµng cßn rÊt h¹n chÕ ë nh÷ng n¨m ®Çu cña 17 thêi kú më cöa ; thiÕu chuyªn gia vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ, thiÕu c¸c nhµ kinh doanh vµ qu¶n trÞ giái ; kh¶ n¨ng vèn ®Çu t kh«ng cã, hÇu hÕt lµ ®Òu ph¶i ®i vay nªn h¹n chÕ trong viÖc ph¸t triÓn. H¬n n÷a, chÊt lîng sîi s¶n xuÊt trong néi ®Þa thÊp, kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó lµm ra s¶n phÈm cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao. NhiÒu chuyªn gia níc ngoµi ®· kh¼ng ®Þnh chÊt lîng nguyªn liÖu chiÕm tíi 70% yÕu tè t¹o ra s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao, cßn thiÕt bÞ chiÕm 30%. ChÝnh h¹n chÕ vÒ nguån cung cÊp nguyªn liÖu, ®Æc biÖt lµ sîi Cotton ch¶i kü chÊt lîng cao nªn phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®Çu t míi trong giai ®o¹n nµy ®Òu lùa chän ph¬ng ¸n s¶n phÈm dÖt kim tõ sîi PE/Co - do æn ®Þnh ®îc kÝch thíc v¶i trªn m¸y v¨ng ®Þnh h×nh. Cßn v¶i dÖt kim tõ sîi Cotton hiÖn phÇn lín ph¶i nhËp sîi ®Ó lµm hµng xuÊt khÈu hoÆc chØ s¶n xuÊt tõ sîi Cotton néi ®Þa víi sè lîng h¹n chÕ vµ xuÊt víi gi¸ trÞ thÊp. III. ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ in nhuém Trong nh÷ng n¨m võa qua, ngµnh ®· nhËp ®îc mét sè thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cña thÕ giíi nh m¸y nhuém sîi Bobin Hisaki, m¸y Jet, m¸y lµm bãng dÖt kim trßn Dornier, m¸y in hoa cÊy b«ng, m¸y in nhuém hoa líi quay, m¸y hå v¨ng ®Þnh h×nh, m¸y Sanfort, comfit, cµo b«ng, ch¶i tuyÕt… lµm c¸c mÆt hµng tõ PE/Co, Petex, cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c¸c ¸o Jacket, ¸o s¬ mi. Song theo ®¸nh gi¸ cña Bé C«ng nghiÖp vµ Tæng c«ng ty DÖt May ViÖt Nam, thiÕt bÞ c«ng nghÖ in nhuém ®· rÊt l¹c hËu. HiÖn nay, thiÕt bÞ in nhuém cã kho¶ng 35% cßn míi, 30% cã thÓ c¶i t¹o n©ng cÊp ®- îc, 35% ph¶i lo¹i bá dÇn tõ nay ®Õn n¨m 2010. In nhuém ®îc coi lµ kh©u yÕu nhÊt trong hÖ thèng dÖt cña ngµnh DÖt May lµm cho s¶n phÈm dÖt kh«ng ®¸p 18 øng ®îc nhu cÇu v¶i cho may xuÊt khÈu (hiÖn chØ ®¸p øng ®îc 10 - 15%) nhu cÇu cña ngµnh may. Do ®ã, hiÖu qu¶ cña toµn ngµnh DÖt May gi¶m, kh«ng t¹o ®îc mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a ngµnh DÖt vµ ngµnh May trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. IV. ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ may ThiÕt bÞ, c«ng nghÖ may ®îc ®¸nh gi¸ lµ hiÖn ®¹i nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May. 1. VÒ thiÕt bÞ: Tõ ®Çu thËp kû 90, ngµnh May kh«ng ngõng ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ, ®¸p øng nhu cÇu trong vµ ngoµi níc. HiÖn t¹i thiÕt bÞ, c«ng nghÖ ngµnh May ë tõng kh©u s¶n xuÊt nh sau: - C«ng ®o¹n c¾t: VÉn tr¶i v¶i thñ c«ng, cha cã m¸y tr¶i v¶i; sö dông m¸y c¾t ®Çu bµn, thiÕt bÞ c¾t vßng, c¸c m¸y c¾t ®Èy tay tiªn tiÕn cã lùc c¾t khoÎ, tèc ®é cao; c¸c m¸y Ðp dÝnh liªn tôc cña §øc, NhËt cã n¨ng suÊt cao còng ®· ®îc sö dông. 19 - C«ng ®o¹n may: C¸c m¸y may phÇn lín lµ m¸y hiÖn ®¹i cã tèc ®é cao, b¬m dÇu tù ®éng, ®¶m b¶o vÖ sinh c«ng nghiÖp. M¸y may chñ yÕu lµ m¸y JUKI cña NhËt. C¸c m¸y chuyªn dïng (m¸y may 2 kim, m¸y v¾t, cuèn èng, thïa b»ng…) còng ®· ®îc trang bÞ. Xu híng chung ngµy cµng nhiÒu m¸y chuyªn dïng ®îc sö dông ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ n©ng cao chÊt l- îng s¶n phÈm. NhiÒu doanh nghiÖp ®· ®Çu t d©y chuyÒn sö dông nhiÒu m¸y chuyªn dïng s¶n xuÊt mäi mÆt hµng:  D©y chuyÒn may s¬ mi cña c«ng ty may 10: Cã tù ®éng may cæ, may secm¨ng, m¸y tù ®éng lµ th©n ¸o.  D©y chuyÒn may quÇn: D©y chuyÒn ®øng thao t¸c, nhiÒu bé phËn may theo ch¬ng tr×nh tù ®éng. - C«ng ®o¹n hoµn tÊt s¶n phÈm: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp sö dông hÖ thèng lµ h¬i, tèi thiÓu còng dïng bµn lµ treo phun níc ®Ó ®¶m b¶o chÊt l- îng s¶n phÈm. 2. VÒ c«ng nghÖ: C«ng nghÖ may còng cã sù chuyÓn biÕn kÞp thêi ®ång bé víi thiÕt bÞ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng. C«ng nghÖ may ë c¸c xÝ nghiÖp gåm 4 giai ®o¹n: - Kho nguyªn phô liÖu: Nguyªn phô liÖu cña tõng m· hµng kÌm theo b¶ng mµu vµ sè lîng ®îc c¸c xÝ nghiÖp ph¸t vÒ tõng ph©n xëng. 20