LỜI CẢM ƠN Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo ThS.Trần Ngọc Thái, thầy đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình làm tốt nghiệp. Với sự chỉ bảo của thầy, em đã có những định hƣớng tốt trong việc triển khai và thực hiện các yêu cầu trong quá trình làm đồ án tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn sự dạy bảo và giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo Khoa Công Nghệ Thông Tin – Trƣờng Đại học Dân Lập Hải Phòng đã trang bị cho em những kiến thức cơ bản nhất để em có thể hoàn thành tốt báo cáo tốt nghiệp này. Xin cảm ơn tới những ngƣời thân trong gia đình quan tâm, động viên trong suốt quá trình học tập và làm tốt nghiệp. Xin gửi lời cảm ơn tất cả bạn bè, đặc biệt là các bạn trong lớp CT1001 đã giúp đỡ và đóng góp ý kiến để mình hoàn thành chƣơng trình. Em xin chân thành cảm ơn ! Hải Phòng, ngày 29 tháng 10 năm 2010 Sinh viên : Nguyễn Thị Thu Hiền Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 2 MỤC LỤC Chƣơng I BÀI TOÁN QUẢN LÝ KHÁM CHỮA BỆNH .................................... 4 1.1. Địa chỉ bệnh viện quận Hải An ....................................................................... 4 1.2. Mô tả hoạt động quản lý bệnh nhân của bệnh viện quận Hải An ................... 4 1.2.1. Tổ chức hoạt động của bệnh viện quận Hải An ....................................... 4 2.2. Sơ đồ tiến trình nghiệp vụ ............................................................................... 7 2.2.1. Sơ đồ tiến trình nghiệp vụ khám bệnh ...................................................... 7 2.2.2. Sơ đồ tiến trình chữa bệnh ....................................................................... 7 2.2.3. Sơ dồ tiến trình quản lý hồ sơ................................................................... 9 2.2.4. Sơ đồ tiến trình thu viện phí ................................................................... 10 2.2.5. Sơ đồ tiến trình báo cáo ......................................................................... 11 2.3.Ƣu và nhƣợc điểm của mô hình quản lý hiện tại ........................................... 12 2.3.1 Ưu điểm: .................................................................................................. 12 2.3.2. Nhược điểm: ........................................................................................... 12 2.4.Nhu cầu triển khai hệ thống quản lý ựng dụng CNTT ................................... 12 Chƣơng II PHÂN TÍCH HỆ THỐNG QUẢN LÝ BỆNH NHÂN ................... 13 2.1 Biểu đồ ngữ cảnh hệ thống ............................................................................. 13 2.2 Biểu đồ phân rã chức năng ............................................................................. 14 2.3 Danh sách hồ sơ dữ liệu đƣợc sử dụng........................................................... 15 2.4 Ma trận thực thể chức năng ............................................................................ 16 2.5 Các mô hình xử lý nghiệp vụ ......................................................................... 17 2.5.1 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 0.................................................................... 17 2.5.2 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1.................................................................... 18 2.6. Thiết kế CSDL ............................................................................................... 23 2.6.1. Mô hình liên kết thực thể ER .................................................................. 23 2.6.2. Mô hình quan hệ ..................................................................................... 27 2.6.3. Các bảng dữ liệu vật lý ........................................................................... 31 Chƣơng III CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................ Error! Bookmark not defined. 3.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SQL SERVER 2000Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Các thành phần của SQL Server 2000 ... Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Đối tượng cơ sở dữ liệu. ......................... Error! Bookmark not defined. Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 3 3.2. NGÔN NGỮ VISUAL BASIC ..................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1 Giới thiệu ................................................. Error! Bookmark not defined. 3.2.2 Đặc điểm môi trường Visual Basic ......... Error! Bookmark not defined. 3.2.3 Màn hình làm việc của Visual Basic ....... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG IV CÀI ĐẶT CHƢƠNG TRÌNH ....................................................... 38 4.1. Giao diện chính.............................................................................................. 38 4.2.Giao diện cập nhật dữ liệu .............................................................................. 39 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 46 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 52 Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 4 Chƣơng I BÀI TOÁN QUẢN LÝ KHÁM CHỮA BỆNH 1.1. Địa chỉ bệnh viện quận Hải An Địa chỉ: Số 190 đƣờng Cát Bi, quận Hải An, Hải Phòng. Số điện thoại: 031.3625363 1.2. Mô tả hoạt động quản lý bệnh nhân của bệnh viện quận Hải An 1.2.1. Tổ chức hoạt động của bệnh viện quận Hải An a. Qu¶n lý mét sè th«ng tin vÒ nh©n viªn lµm viÖc t¹i bÖnh viÖn - Qu¶n lý hä tªn cña nh©n viªn (chñ yÕu lµ Y, B¸c sÜ). - Qu¶n lý ®Þa chØ cña nh©n viªn. - Qu¶n lý sè ®iÖn tho¹i cña nh©n viªn (nÕu cã). - Vµ qu¶n lý mét sè th«ng tin kh¸c cña nh©n viªn ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý bÖnh nh©n còng nh- qu¸ tr×nh kh¸m ch÷a bÖnh cña bÖnh nh©n trong bÖnh viÖn ®-îc dÔ dµng h¬n nh-: khoa, chuyªn m«n, chøc vô. b. Quản lý thông tin và dữ liệu về việc khám và điều trị tại bệnh viện Hoạt động Khám bệnh Khi một bệnh nhân đến bệnh viện khám và chữa bênh thì đến gặp nhân viên của bệnh viện để đăng ký khám bệnh, bệnh nhân điền đầy đủ thông tin vào phiếu đăng ký khám bệnh. Nhân viên bệnh viện sẽ đƣa cho bệnh nhân một quyển sổ khám bệnh. Bệnh nhân sẽ đƣợc bác sĩ khám bệnh và sau đó bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân xét nghiệm. Các phiếu xét nghiệm sẽ đƣợc chuyển tới các khoa xét nghiệm tƣơng ứng. Sau khi bệnh nhân làm xét nghiệm xong thì kết quả xét nghiệm sẽ đƣợc gửi trả về khoa khám bệnh Sau khi khám bệnh, bệnh nhân thuộc trong hai loại sau: điều trị tại nhà hoặc điều trị tai bệnh viện. + NÕu bÖnh nh©n ®iÒu trÞ t¹i nhµ th× b¸c sÜ cho mét ®¬n thuèc trong ®ã ghi ®Çy ®ñ tªn thuèc, sè l-îng vµ c¸ch dïng còng nh- c¨n bÖnh mµ b¸c sÜ dù ®o¸n. Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 5 + NÕu bÖnh nh©n ph¶i nhËp viÖn th× b¸c sÜ viết giÊy nhËp viÖn đƣa cho bệnh nhân, trªn ®ã ghi ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ bÖnh nh©n vµ c¨n bÖnh dù ®o¸n sau ®ã bÖnh nh©n ®-îc ®-a ®Õn khoa ®iÒu trÞ. Hoạt động điều trị bệnh T¹i khoa ®iÒu trÞ, bÖnh nh©n ®-îc b¸c sÜ kh¸m l¹i vµ cho mét ®¬n thuèc trªn ®¬n thuèc cã ghi ®Çy ®ñ tªn thuèc sè l-îng vµ c¸ch dïng. Theo ®Þnh kú b¸c sÜ sÏ kh¸m bÖnh l¹i cho bÖnh nh©n (tïy theo tõng lo¹i bÖnh nh©n). Trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn b¸c sÜ sÏ lËp mét hồ sơ bÖnh ¸n cña bÖnh nh©n trong ®ã ghi ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ bÖnh nh©n, c¨n bÖnh mµ bÖnh nh©n m¾c ph¶i còng nh- diÔn biÕn qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn. Bệnh nhân sẽ đƣợc bác sỹ khám và đƣa ra các y lệnh chăm sóc hàng ngày. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh nh©n cã thÓ yªu cÇu dïng thªm mét sè dÞch vô nh-: X_quang, Siªu ©m... viÖc sö dông nµy còng theo sù chØ ®Þnh cña b¸c sÜ, mçi lo¹i dÞch vô cã mét gi¸ riªng. Các dịch vụ này sẽ đƣợc ghi lại chi tiết, kết thúc ca điều trị khoa điều trị sẽ lập bảng thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng Hoạt động theo dõi hồ sơ Y vụ có nhiệm vụ theo dõi và cập nhật trực tiếp HSBA của bệnh nhân. Kết thúc việc khám bệnh tại khoa khám bệnh, dựa vào thông tin khám trong HSBA đƣợc lập tại khoa khám bệnh, y vụ lập bảng chi phí khám bệnh của bệnh nhân và gửi tới tài vụ. Từ những thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng các y vụ sẽ tính toán tổng hợp và sau đó lập bảng chi phí điều trị của bệnh nhân và gửi tới tài vụ. Sau khi đóng viện phí, bệnh nhân mang biên lai thu viện phí tới phòng y vụ để y vụ viết giấy ra viện và đƣa lại cho bệnh nhân để hoàn tất thủ tục ra viện. Hoạt động thu viện phí Trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ nÕu bÖnh nh©n kh«ng thanh to¸n viÖn phÝ mµ tù ý xuÊt viÖn th× bÖnh viÖn sÏ l-u l¹i toµn bé th«ng tin vÒ bÖnh nh©n ®ã. §èi víi bÖnh nh©n cã thÎ b¶o hiÓm y tÕ th× ph¶i nép mét phÇn viÖn phÝ theo phÇn tr¨m ghi trªn b¶o hiÓm. Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 6 Các chi phí dịch vụ mà bệnh nhân đã khám và chữa bệnh sẽ đƣợc ghi vào phiếu thanh toán viện phí. Khi bệnh nhân hết bệnh muốn xuất viện thì bệnh nhân sẽ mang phiếu thanh toán viện phí xuống phòng tài vụ để thanh toán.và bệnh nhân đƣợc nhận lại biên lai thu viện phí Báo cáo Nhân viên bệnh viện tiến hành tổng hợp tình hình và lập các báo cáo: hồ sơ bệnh án, bảng thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng, bảng chi phí khám bệnh, bảng chi phí điều trị của tất cả bệnh nhân khám và điều trị tai bệnh viên theo kỳ hoặc khi có yêu cầu của lãnh đạo Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 7 2.2. Sơ đồ tiến trình nghiệp vụ 2.2.1. Sơ đồ tiến trình nghiệp vụ khám bệnh Bệnh nhân Nhân viên Bác sĩ Khoa XN Khoa điều trị Hồ sơ dữ liệu Đăng kí khám bệnh Phiếu đăng Nhận kí và sổ Điền thông khám bệnh thông tin tin Khám bệnh Y/C xét có nghiệm Xét Phiếu xét nghiệm nghiệm không Bệnh nặng Điều trị bệnh Giấy nhập viện có không Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 8 2.2.2. Sơ đồ tiến trình chữa bệnh Bác sĩ Hồ sơ dữ liệu Khám lại Đơn thuốc bệnh cho bệnh nhân Điều trị Các y lệnh cho bệnh nhân Lập hồ sơ Hồ sơ bệnh án bệnh án Bảng thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 9 2.2.3. Sơ dồ tiến trình theo dõi hồ sơ bệnh nhân Y vụ Phòng tài vụ Hồ sơ dữ liệu Cập nhật thông tin vào Hồ sơ bệnh án hồ sơ bệnh án của bệnh nhân Lập bảng chi phí khám bệnh Bàng kê chi phí của bệnh nhân khám bệnh Lập bảng chi phí điều trị Bàng kê chi phí bệnh của bệnh điều trị nhân Lập biên Biên lai thu lai , thu viện phí viện phí Viết giấy ra Giấy ra viện viện Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 10 2.2.4. Sơ đồ tiến trình thanh toán viện phí Bệnh nhân Phòng tài vụ Hồ sơ dữ liệu Thanh toán viện phí có Thẻ Nộp một phần Phiếu thanh BHYT viện phí toán viện phí T không Thanh toán toàn bộ viện phí Lập biên lai Biên lai thu thu viện phí viện phí Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 11 2.2.5. Sơ đồ tiến trình báo cáo Nhân viên Lãnh đạo Hồ sơ dữ liệu Yêu cầu làm báo cáo Làm báo cáo Báo cáo và nộp Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Xây dưng phần mềm quản lý bệnh nhân 12 2.3.Ƣu và nhƣợc điểm của mô hình quản lý hiện tại 2.3.1 Ưu điểm: Có tính truyền thống Dễ sử dụng Không đòi hỏi phải có chuyên môn cao về máy tính và công nghê thông tin 2.3.2. Nhược điểm: Các hồ sơ bệnh án và hồ sơ của nhân viên đều ghi và lƣu trữ bằng tay. Do vậy nên việc cập nhật, tìm kiếm các thông tin của bệnh nhân và nhân viên rất khó và lâu, mất thời gian Việc bảo mật cũng không đƣợc an toàn, các thông tin về bệnh nhân có thể bị mất hoặc đánh cắp. Việc phân quyền của mỗi ngƣời cũng không đƣợc rõ ràng. Nhu cầu triển khai hệ thống quản lý ứng dụng CNTT 2.4.Nhu cầu triển khai hệ thống quản lý ựng dụng CNTT Cần xây dựng một hệ thống quản lý bệnh nhân của bệnh viện để đáp ứng các nhu cầu trên. Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền Chƣơng II PHÂN TÍCH HỆ THỐNG QUẢN LÝ BỆNH NHÂN 2.1 Biểu đồ ngữ cảnh hệ thống phiếu đăng ký khám bệnh sổ khám bệnh phiếu thanh toán 0 KHOA yêu cầu xét nghiệm giấy nhập viện XÉT HỆ kết quả xét nghiệm NGHIỆM đơn thuốc THỐNG BỆNH QUẢN giấy nhập viện NHÂN LÝ BỆNH biên lai thu viện phí yêu cầu báo cáo NHÂN LÃNH biên lai thu viện phí báo cáo ĐẠO giấy ra viện 2.1.Biểu đồ ngữ cảnh hệ thống quản lý Bệnh viện Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.2 Biểu đồ phân rã chức năng 0. HỆ THỐNG QUẢN LÝ BỆNH NHÂN 1. 2. 3. 4. 5. Khám Điều trị Theo dõi Thanh Báo cáo bệnh bệnh hồ sơ toán viện bệnh phí nhân 1.1.Ghi sổ 2.1.Lập ra 3.1.Cập 4.1.Lập 5.1. Báo khám các y lệnh nhập phiếu cáo hồ sơ bệnh thông tin thanh toán bệnh án vào hồ sơ viện phí bệnh án 1.2.Kê 2.2.Lập hồ 3.2.Lập 4.2.Lập 5.2. Báo đơn thuốc sơ bệnh án bảng chi biên lai cáo thống phí khám thu viện kê dịch vụ bệnh phí bệnh nhân sử dụng 1.3.Viết 2.3.Lập 3.3.Lập giấy nhập bảng bảng chi 5.3.Báo viện thống kê phí điều cáo chi dịch vụ trị phí khám bệnh nhân bệnh sử dụng 3.4.Viết giấy ra 5.4.Báo viện cáo chi phí điều trị 2.2. Sơ đồ phân rã chức năng Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 14 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.3 Danh sách hồ sơ dữ liệu đƣợc sử dụng d1.Phiếu đăng kí khám bệnh d2.Sổ khám bệnh d3.Phiếu xét nghiệm d4.Giấy nhập viện d5.Đơn thuốc d6.HSBA d7.Y lệnh d8.Bảng thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng d9.Bảng chi phí khám bệnh d10.Bảng chi phí điều trị d11.Giấy ra viện d12.Phiếu thanh toán viện phí d13.Biên lai thu viện phí d14.Báo cáo hồ sơ bệnh án d15.Báo cáo thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng d16.Báo cáo chi phí khám bệnh d17.Báo cáo chi phí điều trị 2.3.Danh sách hồ sơ dữ liệu sử dụng Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 15 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.4 Ma trận thực thể chức năng Các thực thể dữ liệu d1. Phiếu đăng ký khám bệnh d2. Sổ khám bệnh d3. Phiếu xét nghiệm d4. Giấy nhập viện d5.Đơn thuốc d6.HSBA d7.Y lệnh d8.Bảng thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng d9.Bảng chi phí khám bệnh d10.Bảng chi phí điều trị d11.Giấy ra viện d12.Phiếu thanh toán viện phí d13.Biên lai thu viện phí d14.Báo cáo hồ sơ bệnh án d15.Báo cáo thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng d16.Báo cáo chi phí khám bệnh d17.Báo cáo chi phí điều trị Các chức năng d1 d2 d3 d4 d5 d6 d7 d8 d9 d10 d11 d12 d13 d14 d15 d16 d17 nghiệp vụ 1. Khám bệnh C U R C C 2. Điều trị R R R C C C 3. Theo dõi HSBA R U R C C C 4. Thanh toán viện phí R R C C 5. Báo cáo R R R R C C C C 2.4.Ma trận thực thể chức năng Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 16 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.5 Các mô hình xử lý nghiệp vụ 2.5.1 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 0 d1 phiếu đăng ký khbệnh d2 sổ khám bệnh phiếu đăng ký khám d3 phiếu xét nghiệm sổ khám bệnh 1.0 KHÁM phiếu xét nghiệm KHOA BỆNH Đơn thuốc BỆNH kết quả xét nghiệm XÉT NHÂN giấy nhập viện NGHIỆM d5 Đơn thuốc giấy phiếu Biên ra d4 giấy nhập viện d7 Y lệnh thanh lai viện toán thu d11 giấy ra viện 2.0 viện viện 3.0 phí phí ĐIỀU THEO d8 bảng tkê dvụ BN sd TRỊ DÕI HỒ Biên BỆNH SƠ d6 hồ sơ bệnh án lai BỆNH d14 thu NHÂN Báo cáo HSBA viện phí d9 bảng chi phí khám bệnh 5.0 4.0 d10 bảng chi phí điều trị BÁO THANH yêu cầu báo cáo CÁO TOÁN VIỆN LÃNH báo cáo PHÍ ĐẠO d12 Phiếu thanh toán viện phí d13 Biên lai thu viện phí d15 BC thống kê dịch vụ bệnh nhân sử dụng d16 BC chi phí khám bệnh d17 BC chi phí điều trị 2.5.Biểu đồ luồng dữ liệu vật lý mức 0 Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 17 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.5.2 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 2.5.2.1 Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình ”1.0 Khám bệnh” d1 phiếu đăng ký khám d3 phiếu xét nghiệm bệnh phiếu đăng ký khám bệnh 1.1 phiếu xét nghiệm BỆNH GHI SỔ kết quả xét nghiệm NHÂN KHÁM Thông BỆNH Sổ tin khám khám bệnh KHOA giấy XÉT nhập Sổ viện khám NGHIỆM bệnh d2 sổ khám bệnh đơn thuốc 1.2 KÊ ĐƠN THUỐC 1.3 VIẾT d5 Đơn thuốc GIẤY NHẬP VIÊN d4 giấy nhập viện 2.6.Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình "1.0 Khám bệnh” Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 18 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.5.2.2 Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình ”2.0 Điều trị bệnh” 2.1 PHÒNG Thông tin bệnh án LẬP RA Y VỤ CÁC Y d6 HSBA Y lệnh Bảng lệnh LỆNH thống kê d7 Y lệnh 2.3 LẬP BẢNG THỐNG KÊ 2.2 T.tin hồ sơ bệnh án d3 phiếu xét nghiệm DỊCH VỤ LẬP BỆNH HSBA d2 sổ khám bệnh NHÂN SỬ DỤNG d4 giấy nhập viện d8 bảng thống kê dvụ bệnh nhân sử dụng 2.7.Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình “2.0 Điều trị bệnh” Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 19 Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân 2.5.2.3 Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình ”3.0 Theo dõi hồ sơ bệnh nhân” d9 bảng chi phí khám bệnh 3.2 bảng chi phí khám bệnh LẬP BẢNG PHÒNG CHI PHÍ Y VỤ t.tin khám KHÁM BỆNH KHOA KHÁM d4 ggiấy nhập viện BỆNH Chi phí điều trị HSBA 3.3 3.1 CẬP NHẬT LẬP BẢNG THÔNG TIN CHI PHÍ bảng thống kê dvụ KHOA giấy nhập viện VÀO HSBA ĐIỀU TRỊ ĐIỀU TRỊ d8 bảng tkê dvụ bệnh nhân sdụng d6 HSBA d10 bảng chi phí điều trị T tin HSBA 3.4 BỆNH VIẾT GIẤY NHÂN giấy ra viện RA VIỆN d11 giấy ra viện 2.8.Biểu đồ luồng dữ liệu tiến trình "3.0 Theo dõi hồ sơ bệnh nhân” Lớp CT1001-Nguyễn Thị Thu Hiền 20