ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐOÀN THANH BÌNH QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐOÀN THANH BÌNH QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS LÊ DANH TỐN XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi được sự hướng dẫn của PGS. TS Lê Danh Tốn. Các số liệu, thông tin được sử dụng trong luận văn là trung thực, có xuất xứ rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Đoàn Thanh Bình 1 LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tập thể thày cô giáo đã giảng dạy, Khoa Kinh tế chính trị và Phòng Đào tạo của Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới thày giáo PGS. TS Lê Danh Tốn đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp với đề tài: “Quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn”. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, các đồng nghiệp tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn đã quan tâm tạo điều kiện, nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Đoàn Thanh Bình 2 MỤC LỤC Trang MỤC LỤC 1 DANH MỤC BẢNG BIỂU 6 DANH MỤC HÌNH 7 MỞ ĐẦU 8 1. Tính cấp thiết của đề tài 8 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 10 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 10 4. Kết cấu của luận văn 10 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU 12 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 12 1.1.1. Các công trình nghiên cứu 12 1.1.2. Kinh nghiệm quản lý thuế nhập khẩu tại một số Cục Hải quan địa phương 14 1.1.3. Kết quả và khoảng trống nghiên cứu 18 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý thuế nhập khẩu 18 1.2.1. Thuế nhập khẩu 18 1.2.2. Khái niệm và nội dung quản lý thuế nhập khẩu 25 1.2.3. Các tiêu chí đánh giá hoạt động quản lý thuế nhập khẩu 34 1.2.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý thuế nhập khẩu 36 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 41 2.1. Phương pháp luận 41 2.2. Phương pháp cụ thể 41 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu, số liệu 41 3 2.2.2. Phương pháp thống kê mô tả 42 2.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp 43 2.2.4. Phương pháp so sánh 44 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN 46 3.1. Tổng quan về đặc điểm địa lý tỉnh Lạng Sơn và về Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 46 3.1.1. Đặc điểm địa lý tỉnh Lạng Sơn 46 3.1.2. Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 47 3.2. Tình hình quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 51 3.2.1. Xây dựng kế hoạch và văn bản quản lý thuế 51 3.2.2. Quản lý người nộp thuế 51 3.2.3. Quản lý căn cứ tính thuế nhập khẩu 54 3.2.4. Quản lý thu nộp thuế nhập khẩu 65 3.2.5. Quản lý miễn, giảm, hoàn thuế nhập khẩu 71 3.2.6. Quản lý kiểm tra sau thông quan 72 3.2.7. Công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ 74 3.3. Đánh giá chung về hoạt động quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 75 3.3.1. Những kết quả chủ yếu 75 3.3.2. Những hạn chế chủ yếu và nguyên nhân của hạn chế 80 CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ THUẾ NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN 89 4.1. Bối cảnh mới và ảnh hưởng của nó đối với hoạt động quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 89 4 4.2. Định hướng hoàn thiện hoạt động quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 91 4.3. Các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn 92 4.3.1. Tăng cường công tác quản lý và tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế 92 4.3.2. Tăng cường chống gian lận thuế nhập khẩu 95 4.3.3. Theo dõi và quản lý chặt chẽ các khoản nợ thuế nhập khẩu 97 4.3.4. Tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan 98 4.3.5. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hải quan đáp ứng yêu cầu quản lý thuế nhập khẩu trong tình hình mới 101 4.3.6. Xây dựng cơ sở vật chất hiện đại trong mọi hoạt động quản lý thuế 102 4.3.7. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ 103 4.4. Một số kiến nghị 103 4.4.1. Đối với Chính phủ 103 4.4.2. Đối với Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan 104 4.4.3. Đối với UBND tỉnh Lạng Sơn 105 KẾT LUẬN 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 107 5 DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Doanh nghiệp nợ đọng thuế nhập khẩu tại Cục 54 Hải quan tỉnh Lạng Sơn 2 Bảng 3.2 Số liệu truy thu thuế nhập khẩu qua tham vấn 57 giá 3 Bảng 3.3 Số thu thuế nhập khẩu năm 2010 - 2014 66 4 Bảng 3.4 Số nợ đọng thuế nhập khẩu tại Cục Hải quan 70 tỉnh Lạng Sơn năm 2014 5 Bảng 3.5 Kết quả kiểm tra sau thông quan tại Cục Hải quan 73 tỉnh Lạng Sơn 6 Bảng 3.6 Số liệu vi phạm về nhập khẩu được phát hiện 79 trong những năm vừa qua 6 DANH MỤC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan tỉnh 49 Lạng Sơn 2 Sơ đồ 3.2 Sơ đồ tổ chức bộ máy thu thuế nhập khẩu 50 cấp Cục 7 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong giai đoạn hiện nay ở nước ta, nguồn thu thuế từ hoạt động xuất nhập khẩu nói chung, từ hoạt động nhập khẩu nói riêng luôn chiếm vai trò quan trọng nhằm duy trì sự cân đối ngân sách, đảm bảo đáp ứng tốt các nhu cầu hoạt động của bộ máy nhà nước. Trong những năm vừa qua, chính sách và cơ chế quản lý thuế nhập khẩu đã có những thay đổi lớn và đạt được những kết quả quan trọng cả về thu ngân sách và quản lý điều tiết vĩ mô quan hệ kinh tế đối ngoại, góp phần ổn định kinh tế - xã hội. Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn là cơ quan trực thuộc Tổng cục Hải quan, có chức năng tổ chức thực thi pháp luật về Hải quan và các quy định khác của pháp luật có liên quan trên địa bàn hoạt động của Cục Hải quan theo quy định của pháp luật; Trong đó nhiệm vụ trọng tâm là tổ chức thực hiện pháp luật về thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Lạng Sơn là một tỉnh miền núi phía Bắc, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Với lợi thế lớn nhất là có 253km đường biên giới, 2 cửa khẩu Quốc tế, 1 cửa khẩu Quốc gia và 9 cửa khẩu phụ đã thông thương với Trung Quốc. Trong những năm qua, hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn nói chung, hoạt động nhập khẩu nói riêng đã thu được những kết quả khả quan hơn so với thời điểm trước năm 2010. Số lượng doanh nghiệp tham gia hoạt động nhập khẩu tăng hơn 4%, kim ngạch và số thuế nộp ngân sách năm sau đều tăng so với cùng năm trước Bên cạnh những kết quả đã đạt được, cơ chế chính sách quản lý thuế nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn vẫn còn những tồn tại như: hệ thống thuế vẫn còn bộc lộ hạn chế, tính thực thi chưa cao; chính sách thuế còn có những điểm quy định chưa chặt chẽ, tạo kẽ hở cho các tổ chức, cá nhân lợi 8 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thị Bất, 2012. Quản lý thuế. Hà Nội: Nhà xuất bản Thống kê. 2. Bộ Tài chính, 2007, Thông tư 59/2007/TT-BTC hướng dẫn thi hành thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. 3. Bộ Tài chính, 2007. Thông tư 60/2007/TT-BTC hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế. 4. Bộ Tài chính, 2007. Thông tư 62/2007/TT-BTC hướng dẫn xử phạt hành chính và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong lĩnh vực hải quan. 5. Bộ Tài chính, 2009. Thông tư 79/2009/TT-BTC hướng dẫn về thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. 6. Bộ Tài chính, 2010. Thông tư 194/2010/TT-BTC hướng dẫn về thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. 7. Bộ Tài chính, 2015. Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015 của Bộ Tài chính Quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. 8. Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn, 2010 – 2014. Báo cáo công tác năm. 9. Chính phủ, 2005. Nghị định số 108/2005/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật đầu tư. 9