ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN ĐÌNH DƢƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẤT BẠT TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN ĐÌNH DƢƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẤT BẠT TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Hữu Châu HÀ NỘI – 2015 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Hội đồng Khoa học chuyên ngành Quản lý giáo dục Trường Đại học giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, cùng phòng Đào tạo, Khoa sau Đại học nhà trường, các thầy cô giáo đã giúp đỡ tận tình trong công tác giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt hoạt động học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo và cán bộ, nhân viên Trường trung học phổ thông Bất Bạt – Huyện Ba Vì đã tích cực ủng hộ, cộng tác nhiệt tình giúp đỡ tác giả trong hoạt động điều tra, khảo sát, thu thập dữ liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. Xin vô cùng cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ tác giả trong hoạt động học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc tới GS.TS. Nguyễn Hữu Châu - người đã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo ân cần cho tác giả trong hoạt động nghiên cứu, hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy, cô giáo trong Hội đồng khoa học, bạn bè đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà nội, ngày 25 tháng 5 năm 2015 Tác giả Nguyễn Đình Dƣơng i DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BGD & ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo CBQL Cán bộ quản lý CSTĐ Chiến sĩ thi đua CSVC - TBDH Cơ sở vật chất - Thiết bị dạy học CM Chuyên môn DH Dạy học ĐHQG Đại học Quốc gia ĐH - CĐ Đại học - Cao đẳng ĐV Đảng viên ĐTN Đoàn thanh niên GVCN Giáo viên chủ nhiệm GVBM Giáo viên bộ môn GV - HS Giáo viên - Học sinh HĐHT Hoạt động học tập HĐDH Hoạt động dạy học HT TCDH Hình thức tổ chức dạy học KT - ĐG Kiểm tra - đánh giá LĐTT Lao động tiên tiến NXB Nhà xuất bản PPDH Phương pháp dạy học QLCL Quản lý chất lượng QLGD Quản lý giáo dục QL Quản lý QLNT Quản lý nhà trường SL Số lượng THPT Trung học phổ thông TN Tốt nghiệp ii MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục từ viết tắt .......................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................. iii Danh mục bảng................................................................................................. vi MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 73 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TOÁN TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG ......... Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................. Error! Bookmark not defined. 1.2. Những khái niệm cơ bản ......................... Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Những khái niệm liên quan đến lĩnh vực quản lýError! Bookmark not defined. 1.2.2. Những khái niệm liên quan đến hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học ................................................... Error! Bookmark not defined. 1.2.3. Những khái niệm liên quan đến quản lý chất lượng và quản lý chất lượng trong giáo dục. ...................................... Error! Bookmark not defined. 1.3. Các đặc điểm cơ bản của quản lý chất lượngError! Bookmark not defined. 1.4. Các cấp độ trong quản lý chất lượng ....... Error! Bookmark not defined. 1.5. Các mô hình quản lý chất lượng .............. Error! Bookmark not defined. 1.5.1. Mô hình kiểm soát chất lượng .............. Error! Bookmark not defined. 1.5.2. Mô hình đảm bảo chất lượng ................ Error! Bookmark not defined. 1.5.3. Mô hình quản lý chất lương tổng thể .... Error! Bookmark not defined. 1.6. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPTError! Bookmark not define 1.6.1. Những đặc trưng cơ bản của bộ môn ToánError! Bookmark not defined. 1.6.2. Đặc thù của hoạt động dạy học môn Toán học ở trường THPTError! Bookmark n 1.6.3. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán học ở trường THPTError! Bookmark not d 1.7. Quản lý hoạt động dạy học môn Toán tiếp cận đảm bảo chất lượngError! Bookmar Kết luận chương 1 ........................................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẤT BẠTError! Bookmark iii 2.1. Phương pháp luận nghiên cứu thực trạng Error! Bookmark not defined. 2.2. Thực trạng phát triển của trường THPT Bất BạtError! Bookmark not defined. 2.2.1. Quy mô phát triển trường lớp................ Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Chất lượng giáo dục của nhà trường ..... Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý ......................... Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Đội ngũ giáo viên .................................. Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Cơ sở vật chất ........................................ Error! Bookmark not defined. 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Bất BạtError! Bookmark 2.3.1. Thực trạng hoạt động dạy của giáo viên bộ môn ToánError! Bookmark not defin 2.3.2. Thực trạng hoạt động học môn Toán của học sinhError! Bookmark not defined. 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Bất Bạt ................................................................... Error! Bookmark not defined. 2.4.1. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên bộ môn ToánError! Bookmark not defined 2.4.2. Quản lý hoạt động học của học sinh ..... Error! Bookmark not defined. 2.5. Đánh giá chung công tác quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Bất Bạt .................................................. Error! Bookmark not defined. 2.5.1. Ưu điểm ................................................. Error! Bookmark not defined. 2.5.2. Hạn chế .................................................. Error! Bookmark not defined. 2.5.3. Nguyên nhân ......................................... Error! Bookmark not defined. Kết luận chương 2 ........................................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẤT BẠT TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG. ............................ Error! Bookmark not defined. 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............ Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ ........................... Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn .......................... Error! Bookmark not defined. 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi ............................. Error! Bookmark not defined. 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Bất BạtError! Boo 3.2.1. Nhóm biện pháp quản lý hoạt động dạy Toán của đội ngũ giáo viênError! Bookm iv 3.2.2. Nhóm biện pháp quản lý hoạt động học môn Toán của học sinhError! Bookmark 3.2.3. Nhóm biện pháp về đổi mới cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động dạy học môn Toán .................................. Error! Bookmark not defined. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............. Error! Bookmark not defined. 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện phápError! Bookmark not defin Kết luận chương 3 ........................................... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................... Error! Bookmark not defined. 1. Kết luận ....................................................... Error! Bookmark not defined. 2. Khuyến nghị ................................................ Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 112 v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lớp và số học sinh của nhà trường theo năm học ............... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2: Kết quả xếp loại 2 mặt của HS và kết quả tốt nghiệp của nhà trường 3 năm gần đây ................................................. Error! Bookmark not defined. Bảng 2.3: Bảng tổng hợp số liệu HS trúng tuyển Đại học, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp từ năm 2012 đến năm 2014Error! Bookmark not defined. Bảng 2.4: KQ thanh tra CM theo định kỳ của trường THPT Bất Bạt .... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.5: Kết quả thanh tra chuyên môn theo định kỳ của trường THPT Bất Bạt (môn Toán) ............................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.6: Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động giảng dạy môn Toán của GV ......................................................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.7: Kết quả khảo sát thực trạng sử dụng PP và HTTCDH môn Toán .. Error! Bookmark not defined. Bảng 2.8: Kết quả khảo sát về mức độ thực hiện các HĐHT môn Toán Error! Bookmark not defined. Bảng 2.9: Kết quả khảo sát học tập của HS năm học 2013 – 2014 ......... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.10: Thực trạng quản lý hoạt động lập kế hoạch của GV ............. Error! Bookmark not defined. Bảng 2.11: Thực trạng QL nhiệm vụ soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp của GV ......................................................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.12: Thực trạng quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy của GV Toán ................................................................. Error! Bookmark not defined. Bảng 2.13: Thực trạng quản lý hoạt động cải tiến nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá giờ dạy của GV Toán ................. Error! Bookmark not defined. vi Bảng 2.14: Thực trạng QL hoạt động KT - ĐG kết quả học tập của HS. Error! Bookmark not defined. Bảng 2.15: Thực trạng quản lý thực hiện quy định hồ sơ chuyên môn của GV ......................................................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 2.16: Thực trạng QL hoạt động học tập của HS môn Toán ........... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.1: Kết quả khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý ............................................................. Error! Bookmark not defined. vii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục đào tạo luôn được coi là động lực để phát triển kinh tế xã hội, là nhân tố có ý nghĩa quyết định đối với chất lượng nguồn nhân lực của một quốc gia. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm đến việc xây dựng một nền giáo dục toàn diện nhằm đào tạo ra những con người "vừa hồng, vừa chuyên", vừa có phẩm chất vừa có năng lực. Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đã từng bước hoàn thiện đường lối phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Trước yêu cầu đổi mới của đất nước, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương khóa XI của Đảng đã có Nghị quyết số 29-NQ/TƯ ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết T.Ư8 đã nêu rất rõ các mục đích, chỉ tiêu cụ thể, đặc biệt đưa ra 7 quan điểm lớn định hướng chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam và 9 nhóm giải pháp, trong đó giải pháp mang tính đột phá là nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và đổi mới công tác quản lý giáo dục. Quản lý giáo dục có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Công tác quản lý giáo dục ở các trường phổ thông trong những năm qua đã bộc lộ những mặt yếu kém, bất cập do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là trình độ quản lý chưa theo kịp với thực tiễn và nhu cầu phát triển của xã hội; chậm đổi mới tư duy và phương thức quản lý trong nhà trường. Giải quyết những mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học của xã hội và thực tiễn quản lý dạy học còn nhiều bất cập hiện nay, cần phải nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học ở trường phổ thông theo tiếp cận quản lý chất lượng để giúp cho nhà trường thực thi tốt hơn trong hoạt động dạy học, nhằm nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường, đây là một vấn đề mới, mang tính cấp thiết và khả thi. Xuất phát từ những lý do trên, học viên lựa chọn nghiên cứu vấn đề: “Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Bất tiếp cận đảm bảo 73