Lêi nãi ®Çu §· tõ rÊt l©u , con ngêi coi b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó b¶o vÖ hä vµ gia ®×nh hä trong mäi khã kh¨n biÕn cè cña cuéc sèng. B¶o hiÓm nh©n thä kh«ng chØ mang l¹i sù æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh vµ tinh thÇn cho mçi c¸ nh©n mµ cßn ®em l¹i sù an toµn chung cho toµn x· héi . X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn , ®êi sèng con ngêi cµng ®îc n©ng cao th× hä cµng cã nhu cÇu , cã ®iÒu kiÖn ®Ó ch¨m sãc cho b¶n th©n , gia ®×nh vµ hä cµng cã nhu cÇu ®îc ®¶m b¶o an toµn trong mäi biÕn cè , rñi ro cã thÓ s¶y ra trong ®êi sèng cña hä. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ b¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. ` Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, con ngêi ViÖt Nam ®· nhËn thøc tèt h¬n vai tß cña b¶o hiÓm nh©n thä. Vµ thÞ tr- êng b¶o hiÓm nh©n thä ®· ®îc më réng h¬n vµ s«i ®éng h¬n khi cã c¸c c«ng ty níc ngoµi kinh doanh b¶o hiÓm t¹i ViÖt Nam .C¸c c«ng ty trong níc ®ang ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi nhau vµ víi c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty b¶o hiÓm níc ngoµi. §Ó t¨ng thÞ phÇn cña m×nh b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau: nh ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm , n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña m¹ng líi ®¹i lý , hµo thiÖn s¶n phÈm , hoµn thiÖn c«ng t¸c ch¨m sãc kh¸ch hµng ….Trong ®ã viÖc n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng khai th¸c cña ®¹i lý lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng bëi lÏ, ®¹i lý lµ kªnh ph©n phèi trùc tiÕp vµ quan träng nhÊt ®a s¶n phÈm tíi tay kh¸ch hµngvµ mang doanh thu cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm .NÕu ho¹t ®éng cña ®¹i lý kh«ng hiÖu qu¶ th× mäi biÖn ph¸p trªn nÕu thùc hiÖn còng kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp.Do vËy mµ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm lu«n ph¶i quan t©m vµ chó träng ®Õn c«ng t¸c khai th¸c cña ®¹i lý. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c khai th¸c cña m¹ng líi ®¹i lýcña B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ song nhiÒu mÆt h¹n chÕ vÉn cßn tån t¹i. V× thÕ ®Ó n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña m¹ng líi ®¹i lý khai th¸c, B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi cÇn ph¶i lµm g× vµ lµm nh thÕ nµo? §ã lµ c©u hái mµ B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi nãi riªng vµ c¸c c«ng ty BHNT nãi chung ®· vµ ®ang t×m nh÷ng nh÷ng ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt tèt nhÊt ®Ó tr¶ lêi. Qua mét thêi gian thùc tËp, thùc tÕ t×m hiÓu ho¹t ®éng cña c«ng ty, em xin ®îc ®a ra mét sè nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña m¹ng líi khai th¸c qua ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña m¹ng líi ®¹i lý khai th¸c t¹i c«ng ty B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi”. ch¬ng I kh¸i qu¸t chung vÒ B¶o hiÓm nh©n thä I/ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT 1. Trªn thÕ giíi . Trong cuéc sèng cña mçi con ngêi lu«n tiÒm tµng nh÷ng rñi ro bÊt ngê cã thÓ x¶y ra mµ kh«ng ai cã thÓ lêng tríc ®- îc . tõ l©u con ngêi ®· ý thøc ®îc trong viÖc kh¾c phôc nh÷ng rñi ro nµy ban ®Çu chØ lµ sù gióp ®ì tù nguyÖn tõ phÝa gia ®×nh, tõ céng ®ång. Tuy nhiªn khi x· héi cµng ph¸t triÓn, rñi ro ®e do¹ con ngêi ngµy cµng nguy hiÓm h¬n vµ ®a d¹ng h¬n lµm n¶y sinh nhu cÇu kh¾c phôc míi phï hîp h¬n.®ã chÝnh lµ viÖc triÓn khai c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm trong ®ã cã BHN . BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn tõ rÊt l©u vµ cho ®Õn nay ®· cã bÒ dµy lÞch sö h¬n 400 n¨m . hîp ®ång BHNT ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®· xuÊt hiÖn n¨m 1583 mµ ngêi tham gia lµ mét c«ng d©n ngêi Anh tªn lµ William Gibbon. PhÝ b¶o hiÓm «ng ph¶i ®ãng lóc ®ã lµ 32 b¶ng Anh. Khi chÕt vµo n¨m ®ã, ngêi kÕ thõa cña «ng ®· ®îc nhËn 400 b¶ng Anh. §Õn n¨m 1759 c«ng ty BHNT ®Çu tiªn ra ®êi t¹i Philadenphia vµ ho¹t ®éng ®Õn ngµy nay nhng lóc ®ã chØ nhËn b¶o hiÓm cho c¸c con chiªn trong nhµ thê. N¨m 1762 c«ng ty BHNT Equitable ®îc ra ®êi t¹i v¬ng quèc Anh vµ b¸n b¶o hiÓm cho mäi ngêi d©n. ë ch©u ¸, c¸c c«ng ty BHNT ra ®êi ®Çu tiªn ë NhËt B¶n .N¨m 1868 c«g ty b¶o hiÓm Meiji cña NhËt ra ®êi vµ ®Õn n¨m 1888 vµ 1889, 2 c«ng ty kh¸c lµ Kyoei vµ Nippon ra ®êi vµ ph¸t triÓn cho ®Õn ngµy nay. Triªn thÕ giíi, BHNT lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm ph¸t triÓn nhÊt, n¨m 1985 doanh thu phÝ BHNT míi chØ ®¹t 630,5 tû ®«la, n¨m 1989 ®· lªn tíi 1210,2 tû vµ n¨m 1993 con sè nµy lµ 1647 tû ,chiÕm gÇn 48% tæng phÝ b¶o hiÓm .HiÖn nay cã 5 thÞ trêng BHNT lín nhÊt thÕ giíi: Mü, NhËt b¶n, CHLB §øc, Anh vµ Ph¸p. BHNT ®· tr¶i qua chÆng ®êng dµi ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®a d¹ng, ®¸p øng phï hîp cho c¸c nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh¸c nhau cña mäi tÇng líp d©n c.Së dÜ BHNT ph¸t triÓn nhanh doanh thu b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng lµ v× lo¹i h×nh nµy cã vai trß rÊt lín .Vai trß cña BHNT kh«ng chØ thÓ hiÖn trong tõng gia ®×nh vµ ®èi víi tõng c¸ nh©n trong viÖc gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng gi¶m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh khi gÆp rñi ro,mµ cßn thÓ hiÖn râ trªn ph¹m vi toµn x· héi .Trªn ph¹m vi x· héi BHNT gãp phÇn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, huy ®éng vèn trong níc tõ nh÷ng nguån tiÒn mÆt nhµn rçi n»m trong d©n c.Nguån vèn nµy kh«ng chØ cã t¸c dông ®Çu t dµi h¹n ,mµ cßn gãp phÇn thùc hiÖn tiÕt kiÖm,chèng l¹m ph¸t vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. 2. ë ViÖt Nam ë ViÖt Nam hiÖn nay, BHNT cßn lµ lÜnh vùc míi ®èi víi ngêi d©n. Tríc n¨m 1954 nh÷ng ngêi lµm viÖc cho Ph¸p ®· ®îc tham gia vµ ®îc hëng quyÒn lîi ë mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm. C¸c hîp ®ång nµy chñ yÕu cho Ph¸p thùc hiÖn ë MiÒn Nam ViÖt Nam. Nh÷ng n¨m 1970, 1971 c«ng ty Hng ViÖt b¶o hiÓm còng ®· triÓn khai mét sè lo¹i h×nh : BHNT trän ®êi, b¶o hiÓm tö kú cã thêi h¹n 5, 10, 20 n¨m. Tuy nhiªn c«ng ty míi ë giai ®o¹n ®Çu triÓn khai nªn cha cã kÕt qu¶ râ nÐt. Trong nh÷ng n¨m tiÕp theo nÒn kinh tÕ níc ta cßn nghÌo nµn, khñng ho¶ng kinh tÕ x¶y ra liªn tôc ®êi sèng d©n c gÆp nhiÒu khã kh¨n. Do vËy nghÞªp vô nµy cha ®îc thùc hiÖn . §Õn ngµy 20/3/1996 Bé Tµi chÝnh ®· ký quyÕt ®Þnh 28/Q§-TC cho phÐp Tæng c«ng ty b¶o hiÓm VÞªt Nam (B¶o ViÖt) triÓn khai s¶n phÈm BHNT ®Çu tiªn lµ BHNT cã thêi h¹n 5 n¨m, 10 n¨m vµ b¶o hiÓm trÎ em. Sau ®ã do yªu cÇu cña viÖc qu¶n lý quü BHNT, ®Æc thï cña s¶n phÈm BHNT vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña lo¹i h×nh nµy, ngµy 20/6/1996 Bé Tµi chÝnh ®· ra quyÕt ®Þnh sè 568TC/Q§- TCCB cho phÐp thµnh lËp C«ng ty BHNT ®Çu tiªn ¬ ViÖt Nam lµ c«ng ty B¶o ViÖt Nh©n Thä trùc thuéc Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam víi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ BAO VIET Life. Sù ra ®êi cña c«ng ty ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt míi trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh b¶o hiÓm .Tõ ®©y ngµnh b¶o hiÓm bíc sang mét híng ®i míi –mét híng ®i ®óng ®¾n trong sù nhghiÖp ph¸t triÓn vµ x©y dùng ®Êt níc. II/ ®Æc ®iÓm vµ t¸c dông cña BHNT . 1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña BHNT a) BHNT võa mang tÝnh tiÕt kÞªm võa mang tÝnh rñi ro . §©y lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a b¶o hiÓm nh©n thä vµ b¶o hiÓm phi nh©n thä. ThËt v©y, mçi ngêi mua BHNT sÏ ®Þnh kú nép mét kho¶n tiÒn nhá (gäi lµ phÝ b¶o hiÓm ) cho ngêi b¶o hiÓm, ngîc l¹i ngêi b¶o hتm cã tr¸ch nhiÖm tr¶ mét sè tiÒn lín (gäi lµ sè tiÒn b¶o hiÓm ) cho ngêi hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm nh ®· tho¶ thuËn tõ tríc khi sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm ®¹t ®Õn mét ®é tuæi nhÊt ®Þnh vµ ®îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång. HoÆc sè tiÒn nµy sÏ ®îc tr¶ cho th©n nh©n ngêi ®îc b¶o hiÓm khi ngêi nµy kh«ng may bÞ chÕt ngay c¶ khi hä míi tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn rÊt nhá qua viÖc ®ãng phÝ b¶o hiÓm .TÝnh chÊt tiÕt kiÖm ë ®©y thÓ hiÖn thÓ hiÖn ngay trong tõng c¸ nh©n tõng gia ®×nh mét c¸ch thêng xuyªn vµ cã kÕ ho¹ch .tiÕt kiÖm khi mua BHNT kh¸c víi h×nh thøc tiÕt kiÖm kh¸c ë chç , ngêi b¶o hiÓm ®¶m b¶o tr¶ cho ngêi tham gia b¶o hiÓm hay ngêi th©n cña hä mét sè tiÒn rÊt lín ngay c¶ khi hä míi tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn nhá . Cã nghÜa lµ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may gÆp rñi ro trong thêi h¹n ®îc Ên ®Þnh nh÷ng ngêi th©n cña hä sÏ nhËn ®îc nh÷ng kho¶n trî cÊp hay sè tiÒn b¶o hiÓm tõ c«ng ty b¶o hiÓm .®iÒu ®ã thÓ hÞªn râ tÝnh rñi ro trong BHNT . b) BHNT ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau cña ngêi tham gia b¶o hiÓm Kh¸c víi b¶o hiÓm phi nh©n thä chØ víi môc ®Ých båi th- êng nh÷ng rñi ro mÊt m¸t kh«ng mong ®îi khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra , BHNT ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau cña ngêi tham gia: - æn ®Þnh cuéc sèng khi kh«ng may cã ngêi th©n gÆp rñi ro. - T¹o lËp mét quü tµi chÝnh trong t¬ng lai ®Ó con c¸i häc tËp hay lËp nghiÖp. - LËp quü hu trÝ khi vÒ giµ . - Khëi nghiÖp kinh doanh . Ngêi tham gia còng cã thÓ sö dông hîp ®ång b¶o hiÓm ®Ó thÕ chÊp xin vay tiÒn ng©n hµng … ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt cña m×nh …. c) Hîp ®ång BHNT rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p TÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p trong c¸c hîp ®ång BHNT thÓ hiÖn ë ngay c¸c s¶n phÈm cña nã ë mçi lo¹i h×nh b¶o hiÓm l¹i cã thêi h¹n b¶o hiÓm kh¸c nhau 5 n¨m , 10 n¨m 20 n¨m hoÆc cã thÓ c¶ cuéc ®êi . Trong thêi h¹n ®ã ngêi tham gia cã thÓ tham gia nhiÒu ®iÒu kho¶n kh¸c nhau ,ph¬ng thøc ®ãng phÝ kh¸c nhau…Ngay c¶ trong hîp ®ång mèi quan hÖ cña c¸c bªn còng rÊt phøc t¹p. Kh¸c víi c¸c b¶n hîp ®ång b¶o hiÓm phi nh©n thä ,trong mçi hîp ®ång BHNT cã thÓ cã 4 bªn tham gia: ngêi b¶o hiÓm, ngêi ®îc b¶o hiÓm , ngêi tham gia vµ ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm .Mçi bªn tham gia trong hîp ®ång cã quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô kh¸c nhau. d) PhÝ BHNT chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè v× vËy qu¸ tr×nh ®Þnh phÝ rÊt phøc t¹p Kh«ng gièng nh nh÷ng s¶n phÈm cña lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c ,khi tung ra thÞ trêng cã thÓ ®Þnh gi¸ ®îc th«ng qua c¸c chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt nh nguyªn vËt liÖu , chi phÝ lao ®éng sèng , khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh …s¶n phÈm BHNT ®Þnh phÝ dùa trªn nhiÒu yÕu tè : - §é tuæi cña ngêi ®îc b¶o hiÓm - Tuæi thä b×nh qu©n cña con ngêi - Sè tiÒn b¶o hiÓm - Thêi h¹n tham gia - Ph¬ng thøc thanh to¸n - L·i suÊt ®Çu t - Tû lÖ l¹m ph¸t -… e) BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ –x· héi nhÊt ®Þnh ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, BHNT ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m nay. Ngîc l¹i cã mét sè quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay vÉn cha triÓn khai ®îc lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy mÆc dï ngêi ta hiÓu rÊt râ vai trß cña nã.§Ó lý gi¶i vÊn ®Ò nµy ,hÇu hÕt c¸c nhµ kinh tÕ ®Òu cho r»ng , BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh nh: - Tèc ®é t¨ng trëng cña GDP - GDP/ngêi - Thu nhËp b×nh qu©n cña d©n c - Tû lÖ l¹m ph¸t cña ®ång tiÒn … - §iÒu kiÖn vÒ d©n sè - Tuæi thä b×nh qu©n - Tr×nh ®é häc vÊn -… 2. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña BHNT 2.1. Sù cÇn thiÕt cña BHNT Con ngêi vµ cuéc sèng cña con ngêi lu«n lu«n ®îc x· héi quan t©m ®Æc biÖt khi hä bÞ èm ®au bÖnh tËt tö vong . Khi gÆp nh÷ng rñi ro ®ã th× b¶n th©n mçi gia ®×nh ®Òu gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh vÒ mÆt tµi chÝnh . §Ó kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ ®ã loµi ngêi ®· cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p phßng tr¸nh t¬ng trî gióp ®ì lÉn nhau , h×nh thµnh héi t¬ng trî kinh tÕ …Tuy nhiªn cho ®Õn nay thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh b¶o hiÓm lu«n lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng rñi ro liªn quan ®Õn con ngêi . MÆc dï b¶o hiÓm x· héi , b¶o hiÓm y tÕ còng lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm cho con ngêi, tuy nhiªn ®èi tîng vµ ph¹m vi cña nã rÊt h¹n hÑp cho nªn BHNT trong b¶o hiÓm con ngêi cïng víi b¶o hiÓm con ngêi phi nh©n thä ra ®êi lµ lo¹i h×nh bæ xung h÷u hiÖu nhÊt cho b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o hiÓm y tÕ. Së dÜ BHNT ra ®êi lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bëi lÏ: Nã gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cho c¸ nh©n ,gia ®×nh ®Æc biÖt trong nh÷ng trêng hîp ngßi trô cét trong gia ®×nh kh«ng maybÞ bÖnh tËt èm ®au hay tö vong vµ nhÊt lµ nh÷ng ngêi nµy bÞ chÕt co c¸i cßn nhá, nî nÇn chång chÊt ,bè mÑ giµ kh«ng n¬i n¬ng tùa. Nh÷ng ngêi khi ®Õn tuæi vÒ giµ ,thu nhËp bÞ mÊt ,bÞ gi¶m hoÆc kh«ng cã thu nhËp th× lo¹i h×nh nµy ra ®êi ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu nh÷ng nhu cÇu cña hä. BHXH,BHYT suy cho cïng chØ ®¸p øng ®îc phÇn nµo yeu cÇu cña ngêi d©n trong x· héi. H¬n thÕ n÷a trong thêi kú ®Çu chØ cã mét bé phËn d©n c trong x· héi ®îc tham gia lo¹i h×nh nµy cho nªn BHNT ra ®êi lµ mét tÊt yÕu. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña lo¹i h×nh nµy ®· ®îc chøng minh qua thêi gian vµ kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn cho ®Õn nay hÇu hÕtc¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu cã lo¹i h×nh BHNT 2.2T¸c dông cña BHNT a. §èi víi c¸ nh©n vµ gia ®×nh BHNT cã t¸c dông thÓ hÞªn sù quan t©m lo l¾ng cña ng- êi chñ gia ®×nh ®èi víi ngêi phô thuéc ,cña cha mÑ ®èi víi con c¸i.§ång thêi gãp phÇn lµm gi¶m khã kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh cho gia ®×nh khi kh«ng may gÆp rñi ro .than gia BHNT còng lµ h×nh thøc tiÕt kiÖm mét c¸ch thêng xuyªn cã kÕ ho¹ch . §èi víi mçi c¸ nh©n vµ gia ®×nh th× BHNT cßn ®¸p øng ®îc c¸c vÊn ®Ò sau: -Trêng hîp kh«ng may bÞ chÕt th× gia ®×nh cã mét kho¶n ®Ó chi tr¶ c¸c kho¶n vay nî c¸c kho¶n ci phÝ ®Ó mai t¸ng ch«n cÊt ,chi phÝ vÒ viÖn phÝ kh¸m ch÷a bÖnh … -B¶o trî ngêi phô thuéc: nhiÒu ngßi mua BHNT víi môc ®Ých cung cÊp tµi chÝnh cho nh÷ng ngêi phô thuéc khi kh«ng may hä gÆp rñi ro : chi phÝ sinh ho¹t nu«i dìng vµ ch¨m sãc con c¸i .cung cÊp kho¶n tiÒn trî cÊp cho c¸c thµnh viªn trong thêi gian hä t×m kÕ sinh nhai kh¸c hoÆc cã thªm thu nhËp … - Chi phÝ gi¸o dôc : mét trong nh÷ng môch tiªu hµn g ®Çu cña c¸c b©c cha mÑ lµ cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó cho con vµo ®¹i häc.Tuy nhiªn chi phÝ ®µo t¹o ngµy cµng cao vµ nã chiÕm mét kho¶n rÊt lín trong tæng chi phÝ cña gia ®×nh. BHNT ch¾c ch¾n sÏ gióp cha mÑ tÝch luü ®îc mét kho¶n tiÒn ®¶m b¶o cho viÖc häc hµnh cña con c¸i . §ång thêi cha mÑ vÉn cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu häc hµnh cña con c¸i ngay c¶ khi hä kh«ng may qua ®êi - Cã thu nhËp khi vÒ hu: TRong nh÷ng n¨m lµm viÖc .tham gia BHNT sÏ gióphä khi vÒ hu cã thu nhËp ®¶m b¶o cuéc sèng ,tr¸nh ®îc t©m lý g¸nh nÆng cho con c¸i b»ng viÖc tham gia ®ãng nh÷ng kho¶n phÝ rÊt nhá tï thhu nhËp hµng ngµy. - §¸p øng nhu cÇu ®©u t: HiÖn nay mét sè ngêi cã tiÒn nhµn rçi vµ muèn ®Çu t theo ph¬ng thøc ph©n t¸n rñi ro.Hîp ®ång BHNT tÝch luü tiÕt kiÖm cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu nµy.Trong mét kho¶ng thêi gian sù tÝch luü c¸c kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm nhá thµnh c¸c kho¶n tiÒn lín vµ ®ång thêi vÉn ®îc b¶o hiÓm khi rñi ro. b. §èi víi doanh nghiÖp - §¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra b×nh thêng: Hîp ®ång BHNT cã thÓ ®¶m b¶o mét kho¶n tiÒn ®Ó c«ng viÖc kinh doanh vÉn diÔn ra b×nh thêng trong trêng hîp tö vong cña chñ doanh nghiÖp, ®èi t¸c vµ nh÷ng ngêi chñ chèt. Mét sè doanh nghiÖp cã thÓ mua b¶o hiÓm nh©n thä ®Ó ®¶m b¶o mét sè chÕ ®é ®·i ngé cho ngêi lµm c«ng. - B¶o hiÓm cho c¸c c¸ nh©n chñ chèt : Sù thiÖt h¹i vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n vµ sù cèng hiÕn cña nh÷ng ngêi chñ chèt cã thÓ cã nh÷ng ¶nh hëng nÆng nÒ ®Õn thu nhËp cña cña doanh nghiÖp. Tham gia BHNT gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ch©n ®îc c¸n bé chñ chèt, lµm cho hä g¾n bã thªm víi doanh nghiÖp c. §èi víi kinh tÕ - BHNT gãp phÇn gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ níc ,c¬ quan xÝ nghiÖp.Mçi c¸ nh©n tham gia BHNT lµ c¸ch tù b¶o vÖ m×nh, chñ ®éng ®èi phã víi rñi ro, ®ång thêi cßn t¹o ra mét kho¶n tiÕt kiÖm cho b¶n th©n. Sù gióp ®ì cña ng©n s¸ch hay c¸c tæ chøc sö dông lao ®éng chØ cßn mang ý nghÜa ®éng viªn chø kh«ng cã vai trß quyÕt ®Þnh. - BHNT lµ h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t rÊt lín ,®Çu t quay trë l¹i nÒn kinh tÕ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . §èi víi c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, quü b¶o hiÓm huy ®éng ®îc mét sè vèn khæng lå thËm chÝ cßn lín h¬n ngµnh ng©n hµng. T¹i Anh hµng n¨m BHNT huy ®éng ®îc kho¶ng 60 tû USD ®Ó ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ, chiÕm kho¶ng 7% GDP. T¹i ViÖt Nam, theo sè liÖu cña côc thèng kª,lîng tiÒn nhµn rçi trong nh©n d©n n¨m 1995 lµ trªn 3 tû USD chiÕm kho¶ng 13,2% GDP,n¨m 1996 lµ 5 tû USD chiÕm kho¶ng 15%GDP ,n¨m 1998 lµ kho¶ng 8 tû USD .Trong khi ®ã chóng ta míi huy ®éng ®îc mét lîng rÊt nhá tõ nguån vèn nµy. Nh vËy BHNT ph¸t triÓn sÏ lµ mét kªnh huy ®éng vèn m¹nh gãp phÇn thu hót vèn nhµn rçi trong d©n c vµo ph¸t triÓn kinh tÕ , ®¸p øng nhu cÇu tiÕt kiÖm cña d©n c vµ sù thiÕu hôt vèn cña nÒn kinh tÕ . d. §èi víi x· héi BHNT t¹o mét phong c¸ch mét tËp qu¸n sèng míi.Tham gia BHNT thÓ hiÖn mét nÕp sèng ®Ñp ®ã lµ sù quan t©m lo l¾ng cho t¬ng lai cña b¶n th©n vµ quan t©m ®Õn t¬ng lai cña gia ®×nh vµ x· héi.§ång thêi gi¸o dôc cho con c¸i vÒ ®øc tÝnh cÇn cï ,tiÕt kiÖm,sèng cã tr¸ch nhiÖn víi ngêi kh¸c. -BHNT gãp phÇn to lín vµo viÑc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi - BHNT lµ ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng h¬n c¶ v× nã cÇn cã m¹ng líi nh©n viªn ®¹i lý khai th¸c b¶o hiÓm, nh©n viªn kÕ to¸n,tµi chÝnh …rÊt lín . III/ C¸c lo¹i h×nh BHNT c¬ b¶n ë c¸c níc trªn thÕ giíi hÇu hÕt c¸c c«ng ty BHNT ®ang triÓn khai 3 lo¹i h×nh BHNT c¬ b¶n sau: - B¶o hiÓm trong trêng hîp tö vong. - B¶o hiÓm trong trêng hîp sèng . - B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp. Ngoµi ra ngêi b¶o hiÓm cßn ¸p dông c¸c ®iÒu kho¶n bæ xung cho c¸c lo¹i hîp ®ång c¬ b¶n nh: - B¶o hiÓm tai n¹n - B¶o hiÓm søc khoÎ - B¶o hiÓm kh«ng nép phÝ khi th¬ng tËt - B¶o hiÓm cho ngêi tham gia … 1. B¶o hiÓm trong trêng hîp tö vong §©y lµ lo¹i h×nh phæ biÕn nhÊt trong BHNT vµ ®îc chia thµnh 2 nhãm: a. B¶o hiÓm tö kú (b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n) B¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n ®óng nh tªn gäi cña nã nhµ b¶o hiÓm nhËn b¶o hiÓm ®èi víi ngêi tham gia b¶o hiÓm trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh (gäi lµ thêi h¹n b¶o hiÓm). Sè tiÒn b¶o hiÓm chØ ®îc thanh to¸n trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt trong thêi h¹n b¶o hiÓm vµ sÏ kh«ng ®îc thanh to¸n bÊt cø kho¶n g× nÕu c¸i chÕt kh«ng x¶y ra trong thêi h¹n ®ã .Thêi h¹n b¶o hiÓm cã ®é dµi kh¸c nhau .Tuy nhiªn ngµy nay thêi h¹n b¶o hiÓm cña s¶n phÈm b¶o hiÓm sinh m¹nh cã thêi h¹n thêng lµ 1 n¨m trë lªn. + §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lo¹i s¶n phÈm nµy lµ : - Sè tiÒn b¶o hiÓm tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt trong thêi h¹n b¶o hiÓm -Thêi h¹n b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh theo n¨m hoÆc tuæi - PhÝ b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi trong suèt thêi h¹n b¶o hiÓm vµ ®ãng ®Þnh kú - Kh«ng cã gi¸ trÞ gi¶i íc.NÕu cßn sèng qua thêi h¹n b¶o hiÓm th× kh«ng ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm hoÆc huû bá hîp ®ång tríc khi kÕt thóc hîp ®ång th× sÏ kh«ng nhËn bÊt cø mét kho¶n nµo. + Môc ®Ých cña s¶n phÈm nµy: - §¶m b¶o c¸c chi phÝ mai t¸ng, ch«n cÊt - B¶o trî gia ®×nh vµ ngêi th©n trong mét thêi gian ng¾n - Thanh to¸n c¸c kho¶n nî nÇn vÒ nh÷ng kho¶n vay hoÆc thÕ chÊp cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. C¸c s¶n phÈm th«ng thêng cña lo¹i h×nh nµy ®îc c¸c c«ng ty trªn thÕ giíi triÓn khai, ®ã lµ: - B¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n víi sè tiÒn b¶o hiÓm t¨ng dÇn - B¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n víi sè tiÌn b¶o hiÓm gi¶m dÇn - B¶o hiÓm tiÒn vay - B¶o hiÓm thu nhËp gia ®×nh t¨ng lªn - B¶o hiÓm cho ngêi chñ chèt trong doanh nghiÖp b. B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi ( b¶o hiÓm trêng sinh) §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm cã thêi h¹n kh«ng x¸c ®Þnh vµ sè tiÒn b¶o hiÓm chØ ®îc tr¶ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt. Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy cam kÕt chi tr¶ cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm mét sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ®îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt vµo bÊt kú lóc nµo kÓ tõ ngµy ký hîp ®ång. + §Æc ®iÓm - Sè tiÒn b¶o hiÓm tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ chÕt - Thêi h¹n b¶o hiÓm kh«ng x¸c ®Þnh - PhÝ b¶o hiÓm cã thÓ ®ãng mét lÇn hoÆc ®ãng ®Þnh kú vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi h¹n b¶o hiÓm - PhÝ b¶o hiÓm cao h¬n so víi b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n v× rñi ro ch¾c ch¾n x¶y ra nªn sè tiÒn b¶o hiÓm ch¾c ch¾n ®îc chi tr¶ - BHNT trän ®êi lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm dµi h¹n phÝ ®ãng ®Þnh kú vµ kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh b¶o hiÓm , do ®ã ®· t¹o nªn mét kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm v× ch¾c ch¾n ngêi b¶o hiÓm sÏ chi tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm + Môc ®Ých - §¶m b¶o c¸c chi phÝ mai t¸ng ch«n cÊt. - §¶m b¶o thu nhËp ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh. - Gi÷ g×n tµi s¶n , t¹o dùng vµ khëi nghiÖp kinh doanh cho thÕ hÖ sau. + C¸c s¶n phÈm cña lo¹i h×nh nµy: - B¶o hiÓm trän ®êi phi lîi nhuËn: lo¹i nµy cã møc phÝ vµ sè tiÒn b¶o hiÓm cè ®Þnh suèt cuéc ®êi . V× vËy khi thanh to¸n sã tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng kh«ng cã kho¶n lîi nhuËn ®îc chia. - B¶o hiÓm trän ®êi cã tham gia chia lîi nhuËn: hîp ®ång nµy t¬ng tù nh lo¹i trªn nhng khi thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm hä ®îc chia mét phÇn lîi nhuËn nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. - B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi ®ãng phÝ liªn tôc : Lo¹i nµy yªu cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i ®ãng phÝ liªn tôc cho ®Õn khi chÕt .V× ®ãng phÝ liªn tôc nªn sè phÝ ph¶i ®ãng hµng n¨m sÏ thÊp h¬n so víi c¸c lo¹i hîp ®ång kh¸c vµ møc phÝ nµy b»ng nhau qua c¸c n¨m . - B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi ®ãng phÝ b¶o hiÓm mét lÇn : §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm chØ ®ãng phÝ mét lÇn khi ký hîp ®ång, cßn ngêi b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o chi tr¶ bÊt sø lóc nµo khi c¸i chÕt cña ngêi ®îc b¶o hiÓm x¶y ra - B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi quy ®Þnh sè lÇn ®ãng phÝ b¶o hiÓm : Lo¹i nµy kh«ng ®ßi hái ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm liªn tôc hay mét lÇn. NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt tríc khi thêi h¹n ®ãng phÝ th× quyÒn lîi b¶o hiÓm sÏ ®îc thanh to¸n cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm vµ kh«ng ph¶i tr¶ thªm c¸c kho¶n phÝ cßn cha tr¶ hÕt. 2.B¶o hiÓm trong trêng hîp sèng ( b¶o hiÓm sinh kú) Thùc chÊt lo¹i h×nh nµy lµ ngêi b¶o hiÓm cam kÕt chi tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn trong mét thêi gian x¸c ®Þnh hoÆc trong suèt cuéc ®êi ngêi tham gia b¶o hiÓm. NÕu ng- êi ®îc b¶o hiÓm chÕt tríc ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n th× sÏ kh«ng ®îc chi tr¶ bÊt kú mét kho¶n tiÒn nµo. + §Æc ®iÓm: -Trî cÊp ®Þnh kú cho ngêi ®îc b¶o hiÓm trong thêi h¹n b¶o hiÓm trong thêi h¹n x¸c ®Þnh hoÆc cho ®Õn khi chÕt . - PhÝ b¶o hiÓm ®ãng mét lÇn - NÕu trî cÊp ®Þnh kú ®Õn khi chÕt th× thêi gian kh«ng x¸c ®Þnh + Môc ®Ých §¶m b¶o thu nhËp cè ®Þnh sau khi vÒ hu hay tuæi cao søc yÕu. Gi¶m bít nhu cÇu phô thuéc vµo phóc lîi x· héi hay con c¸i khi tuæi giµ. B¶o trî møc sèng trong nh÷ng n¨m th¸ng cßn l¹i cßn l¹i cña cuéc ®êi. Nh vËy víi mét kho¶n phÝ b¶o hiÓm ph¶i nép khi ký hîp ®ång mµ ngêi tham gia lùa chän, ngêi b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n mét kho¶n tiÒn trî cÊp ®Þnh kú hµng th¸ng cho ngêi ®îc b¶o hiÓm . 3. B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp Thùc chÊt cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ b¶o hiÓm c¶ trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm tö vong hay cßn sèng. YÕu tè tiÕt kiÖm vµ rñi ro ®an xen nhau v× thÕ nã ®îc ¸p dông r«ng r·i ë hÇu hÕt trªn thÕ giíi . + §Æc ®iÓm : Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ khi hÕt h¹n hîp ®ång hoÆc ng- êi ®îc b¶o hiÓm tö vong trong thêi h¹n b¶o hiÓm. -Thêi h¹n b¶o hiÓm x¸c ®Þnh (Thêng lµ 5 n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m) - PhÝ b¶o hiÓm thêng ®ãng ®Þnh kú vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi h¹n b¶o hiÓm. - Cã thÓ ®îc chia l·i th«ng qua ®Çu t phÝ b¶o hiÓm vµ còng cã thÓ ®îc hoµn phÝ nÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc tham gia. + Môc ®Ých: - T¹o lËp quü gi¸o dôc ,hu trÝ , tr¶ nî . - §¶m b¶o cuéc sèng gia ®×nh vµ ngêi th©n. - Dïng lµm vËt thÕ chÊp , vay vèn , hoÆc khëi nghiÖp kinh doanh. + C¸c s¶n phÈm cña lo¹i h×nh nµy th«ng thêng lµ: - B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã chia l·i. - B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n vµ kh«ng chia l·i. - B¶o hiÓm chi phÝ gi¸o dôc cho trÎ em. - B¶o hiÓm hu trÝ 4. C¸c ®iÒu kho¶n bæ sung Thi triÓn khai c¸c lo¹i h×nh BHNT , nhµ b¶o hiÓm cßn nghiªn cøu ®a ra c¸c ®iÒu kho¶n bæ xung ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña ngêi d©n . Cã c¸c ®iÒu kho¶n bæ xung sau ®©y thêng ®îc vËn dông: - §iÒu kho¶n bæ xung b¶o hiÓm n»m viÖn vµ phÉu thuËt : Víi môc ®Ých nh»m trî gióp ngêi tham gia gi¶m nhÑ g¸nh nÆng chi phÝ ®iÒu trÞ vµ phÉu thuËt , ®Æc biÖt trong nh÷ng trêng hîp èm ®au th¬ng tÝch bÊt ngê. - §iÒu kho¶n bæ xung tai n¹n: nh»m trî gióp thanh to¸n chi phÝ trong ®iÒu trÞ th¬ng tËt tõ ®ã bï ®¾p sù mÊt m¸t hoÆc gi¶m thu nhËp do bÞ chÕt hoÆc th¬ng tÝch cña ngêi ®îc b¶o hiÓm . - §iÒu kho¶n bæ xung søc khoÎ : thùc chÊt lµ nhµ b¶o hiÓm sÏ cam kÕt chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm khi ngêi tham gia møc c¸c chøng bÖnh hiÓm nghÌo. Ngoµi ra trong mét sè hîp ®ång BHNT c¸c nhµ b¶o hiÓm cßn ®a ra nh÷ng ®iÒu kho¶n bæ xung kh¸c : hoµn phÝ b¶o hiÓm, miÔn nép phÝ khi tai n¹n th¬ng tËt …nh»m t¨ng quyÒn lîi cho kh¸ch hµng, thu hót ngêi tham gia . IV. hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä 1.Kh¸i niÖm. Hîp ®ång BHNT lµ sù cam kÕt gi÷a hai bªn theo ®ã bªn nhËn b¶o hiÓm (c«ng ty BHNT ) cã tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô chi tr¶ cho bªn ®îc b¶o hiÓm khi cã c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra , cßn bªn ®îc b¶o hiÓm cã nghÜa vô ®ãng phÝ b¶o hiÓm nh ®· tho¶ thuËn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bªn nhËn b¶o hiÓm chÝnh lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm BHNT nh©n thä. Sau khi ®· cam kÕt nhËn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô chñ yÕu cña c«ng ty lµ chi tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm khi cã c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra víi ngêi ®îc b¶o hiÓm. Sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra trong BHNT thêng bao gåm: - Tö vong - HÕt h¹n hîp ®ång - Sèng ®Õn ®é tuæi nhÊt ®Þnh… Bªn nhËn b¶o hiÓm kh«ng ®îc phÐp huû bá hay thay ®æi c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång vµ còng kh«ng ®îc khiÕu n¹i ®ßi phÝ b¶o hiÓm. Bªn ®îc b¶o hiÓm trong hîp ®ång BHNT cã thÓ cã 3 ngêi sau ®©y: + Ngêi ®îc b¶o hiÓm : lµ ngêi mµ sinh m¹ng vµ cuéc sèng cña hä ®îc b¶o hiÓm theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång . Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã thÎ lµ nh÷ng ngêi trëng thµnh cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý ®Ó tù ký kÕt hîp ®ång cho m×nh vµ còng cã thÓ lµ ngêi cha ®ñ tuæi vÞ thµnh niªn ph¶i giao tªn cña m×nh cho ngêi ®øng ra ký hîp ®ång b¶o hiÓm . + Ngêi tham gia b¶o hiÓm : lµ ngêi ®øng ra yªu cÇu b¶o hiÓm , tho¶ thuËn vµ ký kÕt hîp ®ång. Ngêi tham gia b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ n¨ng lùc ph¸p lý.Ngêi tham gia b¶o hiÓm cã quyÒn yªu cÇu hñy bá hîp ®ångb¶o hiÓm. + Ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm : lµ ngêi ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc c¸c kho¶n trî cÊp do c«ng ty b¶o hiÓm thanh to¸n nh ®· nªu râ trong hîp ®ång. Ngêi ®îc h- ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm do ngêi tham gia chØ ®Þnh. NÕu viÖc chØ ®Þnh kh«ng râ rµng,sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc gi¶i quyÕt theo luËt thõa kÕ. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä cã thÓ ®îc thay ®æi tuú theo yªu cÇu cña ngêi tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra hîp ®ång BHNT cã thÓ dïng lµm vËt thÕ chÊp ®Ó vay vèn hoÆc ngêi tham gia cã thÓ øng tríc mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh