BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA * HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN LƢƠNG THÀNH CÔNG HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG Ở THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƢỚC GIA LAI – 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA * HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN LƢƠNG THÀNH CÔNG HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG Ở THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI HIỆN NAY Ngành: Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nƣớc Mã số: 8310202 LUẬN VĂN THẠC SĨ XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƢỚC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Trần Nam Trung GIA LAI – 2022 XÁC NHẬN LUẬN VĂN ĐÃ ĐƢỢC CHỈNH SỬA Luận văn đã đƣợc chỉnh sửa theo khuyến nghị của Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ. Hà Nội, ngày……tháng.......năm 2022 CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS,TS. Trƣơng Ngọc Nam LỜI CAM ĐOAN Tác giả cam đoan, đề tài: Hoàn thiện bộ máy chính quyền phƣờng ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai hiện nay, là công trình nghiên cứu của riêng tác giả, không trùng lặp với hướng nghiên cứu của các công trình, đề tài, luận văn, luận án đã được nghiệm thu, công bố. Các trích dẫn và số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, đã được các cơ quan chức năng công bố. Gia Lai, ngày tháng năm 2022 Tác giả luận văn Lƣơng Thành Công LỜI CẢM ƠN Xin trân trọng cảm ơn quý Thầy, Cô trong khoa xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, đặc biệt là TS. Trần Nam Trung - người trực tiếp hướng dẫn khoa học đã giúp tôi hoàn thành luận văn này. Chân thành cảm ơn các cơ quan, đơn vị ở thị xã An Khê và những tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện, cung cấp thông tin, hỗ trợ trong quá trình nghiên cứu đề tài này. Luận văn chắc hẳn sẽ không thể hoàn hảo, rất mong nhận được góp ý của các nhà khoa học, quý Thầy, Cô và bạn bè, đồng nghiệp. Gia Lai, ngày tháng năm 2022 Tác giả luận văn Lƣơng Thành Công MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG ......................................................................... 13 1.1. Bộ máy chính quyền phường – Khái niệm, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, vai trò và đặc điểm ............................................................................... 13 1.2. Hoàn thiện bộ máy chính quyền phường – Khái niệm, nội dung và biện pháp ...................................................................................................................... 24 Chƣơng 2 HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG Ở THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI – THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ KINH NGHIỆM ............................................................................................ 40 2.1. Thực trạng về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai .......................................................................................................... 40 2.2. Nguyên nhân và kinh nghiệm về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai .............................................................. 59 Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG Ở THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI THỜI GIAN TỚI............................................................... 67 3.1. Phương hướng tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai thời gian tới ..................................................................... 67 3.2. Những giải pháp tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai thời gian tới ................................................................ 74 KẾT LUẬN .................................................................................................... 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 95 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 102 TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................. 118 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ BCH : Ban Chấp hành CQĐP : Chính quyền địa phương CQĐT : Chính quyền đô thị HĐND : Hội đồng nhân dân HTCT : Hệ thống chính trị MTTQVN : Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nxb : Nhà xuất bản UBMTTQVN : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, đảm bảo quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phạm vi được phân cấp là nhiệm vụ quan trọng, luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Tiếp tục hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm ở nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt theo luật định; thực hiện và tổng kết việc thí điểm chính quyền đô thị nhằm xây dựng và vận hành các mô hình quản trị chính quyền đô thị theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” [15, tr.178]. Việc thể chế hóa các quy định của Đảng về bộ máy chính quyền địa phương ngày càng cấp thiết, đồng thời cũng là yêu cầu đặt ra trong sự phát triển của xã hội ở giai đoạn hiện nay và trong thời gian tới. Trong đó, bộ máy chính quyền phường có phạm vi tác động đến hầu hết các lĩnh vực đời sống xã hội trong đơn vị hành chính của phường. Do vậy, tất yếu phải tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường để thực hiện tốt chức năng của mình. Chính quyền phường là một bộ phận hợp thành của Chính quyền địa phương, bộ máy chính quyền phường có trách nhiệm quyết định các nhiệm vụ theo phân cấp và thi hành trực tiếp nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương trên cơ sở phát huy đặc thù, các điều kiện tự nhiên của đô thị nhằm đảm bảo đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển tối ưu và đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trên địa bàn phường. Bên cạnh đó, xu hướng đô thị hóa, quốc gia số, hội nhập quốc tế thì bộ máy chính quyền phường (đô thị), chính quyền xã (nông thôn) nảy sinh những hạn chế, bất cập về cơ cấu tổ chức, về phương thức hoạt động, chức năng, nhiệm vụ. Trên thực tế, chính quyền phường vẫn còn giống với chính quyền xã do sự phân biệt trong quy định của Luật tổ chức chính quyền địa 2 phương chưa đủ rõ, chưa hoàn toàn phù hợp với vai trò, chức năng của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và những yêu cầu mới về đô thị hóa đặt ra. Thị xã An Khê hiện là đô thị loại IV (được thành lập từ năm 2003) thuộc tỉnh Gia Lai với 11 đơn vị hành chính trực thuộc (05 xã và 06 phường). Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thị xã An Khê lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020- 2025, định hướng xây dựng thị xã An Khê đạt đô thị loại III và trở thành vùng kinh tế động lực phía đông của tỉnh Gia Lai, đồng thời xác định 03 nhiệm vụ trọng tâm [52, tr.10], trong đó xây dựng HTCT tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, thích ứng yêu cầu nhiệm vụ là yếu tố tiên quyết, đặc biệt là tổ chức và hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp. Tuy nhiên, bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê bên cạnh những thành công về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội trong thời gian qua, vẫn còn những hạn chế, bất cập như: Cơ cấu tổ chức, số lượng, tiêu chuẩn cán bộ, công chức chưa phù hợp; Chưa đổi mới phương thức hoạt động theo hướng chính quyền số, đô thị thông minh; chưa xác định rõ chức năng, nhiệm vụ cụ thể theo đặc thù đô thị, một số quy định và cơ chế chính sách còn bất cập trong phân định chức năng giữa phường (đô thị) với xã (nông thôn); năng lực quản lý nhà nước về đô thị còn kém, thường xảy ra tình trạng thực hiện không hết thẩm quyền, đùn đẩy trách nhiệm, chưa chủ động tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo thẩm quyền, gốc của vấn đề đó là bộ máy chính quyền phường và công tác tổ chức cán bộ chưa thật phù hợp. Do đó, việc hoàn thiện bộ máy chính quyền phường phù hợp xu thế phát triển đô thị tại thị xã An Khê, đáp ứng mục tiêu hoạt động chuyên nghiệp, hiện đại, dân chủ, tinh gọn và hiệu lực, hiệu quả là tất yếu cần được làm rõ về mặt lý luận, thực tiễn và nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện trong thời gian tới. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Hoàn thiện bộ máy chính quyền phƣờng ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai hiện nay” để làm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ, ngành Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước. 3 2. Tình hình nghiên cứu về bộ máy chính quyền phƣờng Bộ máy chính quyền phường không phải là vấn đề mới ở Việt Nam. Từ trước đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến vấn đề này, nhưng việc nghiên cứu riêng về hoàn thiện bộ máy Chính quyền phường đến nay, chưa có đề tài nào nghiên cứu. Các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trước đây đều tập trung vào nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của Chính quyền địa phương nói chung, hoặc nghiên cứu theo hướng tách rời hoạt động của Hội đồng nhân dân hoặc hoạt động của Ủy ban nhân dân, có nghiên cứu lại tập trung vào việc phân tích Chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã…, trong đó tiêu biểu có những đề tài liên quan như sau: 2.1. Tình hình nghiên cứu lý luận về bộ máy chính quyền phường Cuốn sách “Kinh nghiệm xây dựng và quản lý chính quyền các cấp trong lịch sử” năm 2000 của tác giả Văn Tạo [45], nêu các vấn đề lý luận chung về CQĐP; lịch sử phát triển của chính quyền cơ sở; kinh nghiệm về xây dựng, quản lý chính quyền các cấp. Tác giả phân tích những đặc trưng, đánh giá tình hình xây dựng CQĐT; đề xuất phương hướng, giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động của CQĐT. Những kết quả nghiên cứu của tác giả là nguồn tham khảo quan trọng để nghiên cứu, hoàn thiện bộ máy CQĐP ở nước ta hiện nay. Cuốn sách “Đổi mới nội dung hoạt động các cấp chính quyền địa phương trong kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế”, năm 2006 của tác giả Nguyễn Văn Thảo [47], đã khái quát quá trình hình thành các cấp CQĐP và những điều chỉnh về địa giới hành chính ở nước ta. Phân tích những yêu cầu, đòi hỏi của nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế đối với CQĐP; đưa ra nhiều kiến nghị có tính gợi mở về đổi mới mô hình tổ chức và hoạt động của CQĐP phù hợp theo đặc điểm đơn vị hành chính. Luận án tiến sĩ Luật học về “Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan Chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay”, năm 2016 của Trần 4 Công Dũng [11]. Tác giả nghiên cứu về vị trí, chức năng, cơ cấu tổ chức và các tiêu chí đánh giá tổ chức, hoạt động của CQĐP, phân tích thực trạng, đề ra những yêu cầu, phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức, hoạt động của CQĐP ở Việt Nam hiện nay. Sách chuyên khảo về “Tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương”, năm 2020 của Nhà xuất bản xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật [37]. Tác giả nêu khái quát về CQĐP và Luật tổ chức CQĐP; tổng hợp những quy định của pháp luật về tổ chức và hoạt động của CQĐP. Đề tài khoa học cấp Bộ "Thiết lập mô hình tổ chức chính quyền đô thị" của Phạm Hồng Thái [46], đã đưa ra những nghiên cứu có giá trị tham khảo về tổ chức CQĐT, sự cần thiết phải xác định những tiêu chí phân biệt CQĐT và chính quyền nông thôn; phân tích, cung cấp thông tin về mô hình tổ chức CQĐT ở một số quốc gia trên thế giới và rút ra những giá trị tham khảo cho Việt Nam. Đồng thời, tác giả đã phân tích mô hình tổ chức CQĐT thị dưới góc độ thể chế, đánh giá thực tiễn vận hành, chỉ ra những hạn chế, bất cập và những vấn đề cần phải hoàn thiện mô hình tổ chức CQĐT để phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Tuy đề tài không đề cập cụ thể về chính quyền từng cấp, nhưng có giá trị quan trọng cho việc tiếp cận, đánh giá mô hình tổ chức bộ máy chính quyền cấp phường trong mối quan hệ của bộ máy CQĐP nói chung. Một số bài báo khoa học đăng trong các Tạp chí chuyên ngành như: - “Bàn về khái niệm chính quyền địa phương” của Trương Đắc Linh [35], đã nêu các quan niệm, cách tiếp cận khác nhau về CQĐP, tác giả đưa ra khái niệm CQĐP từ góc độ phân tích vị trí, vai trò của CQĐP trong bộ máy nhà nước; phân biệt giữa các cơ quan CQĐP với các cơ quan trung ương đóng tại địa phương; nguyên tắc và phương thức hình thành các cơ quan CQĐP. - “Pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị - thực trạng và một số kiến nghị” của Hoàng Minh Hội [32], tác giả đề cập những vấn đề tác động của pháp luật đối với tổ chức và hoạt động của CQĐT, thực 5 trạng và những bất cập, đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của CQĐT ở nước ta hiện nay. - “Xây dựng chính quyền địa phương theo Hiến pháp năm 2013”, của Trần Ngọc Đường [22], đã nêu những điểm mới về CQĐP theo Hiến pháp năm 2013, đây là cơ sở pháp lý cao nhất để tiến hành đổi mới tổ chức và hoạt động của CQĐP ở nước ta hiện nay, đồng thời xác định những vấn đề lý luận về phân cấp, phân quyền, kiểm soát quyền lực nhà nước đối với CQĐP. 2.2. Tình hình nghiên cứu về thực tiễn bộ máy chính quyền phường Cuốn sách “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay” [56], các tác giả đã tổng hợp kết quả nghiên cứu của nhiều tác giả đề cập đến mô hình tổ chức chính quyền các cấp, phân tích thực trạng tổ chức và hoạt động của chính quyền cơ sở ở nông thôn, ở đô thị; thông tin, tham khảo kinh nghiệm tổ chức CQĐP ở một số quốc gia trên thế giới… Qua đó, các tác giả đề cập đến vấn đề xây dựng chế độ tự quản địa phương, bàn về vấn đề đổi mới mô hình tổ chức CQĐT và những định hướng hoàn thiện bộ máy CQĐP các cấp. Cuốn sách “Một số vấn đề về xây dựng chính quyền đô thị từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh” [3], là tập hợp các bài tham luận của các nhà lãnh đạo, nhà hoạt động chính trị - xã hội, nhà nghiên cứu tại Hội thảo "Xây dựng chính quyền đô thị thành phố Hồ Chí Minh - một yêu cầu cấp thiết của cuộc sống". Các kết quả nghiên cứu được trình bày tại Hội thảo đã cung cấp thông tin, kinh nghiệm về xây dựng CQĐT của nhiều nước trên thế giới, từ đó có thể tiếp cận, nghiên cứu, vận dụng trong việc đổi mới, xây dựng CQĐT ở nước ta, đặc biệt là những kiến nghị có thể áp dụng thí điểm tại thành phố Hồ Chí Minh. Những kết quả nghiên cứu là tư liệu gợi mở cho việc đề xuất những kiến nghị về hoàn thiện bộ máy chính quyền các cấp theo hướng cần phân định rõ bộ máy, chức năng của CQĐT và chính quyền nông thôn… Một số bài báo khoa học đăng trong các Tạp chí chuyên ngành như: 6 - “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới cơ cấu tổ chức, hoạt động của chính quyền đô thị” của Phan Trung Tuấn [60], tác giả phân tích sự khác nhau giữa CQĐT với chính quyền nông thôn từ đặc trưng quản lý, đặc thù đô thị và đánh giá thực trạng, đề xuất cơ sở pháp lý, điều chỉnh chức năng, cải tổ bộ máy. - “Hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị ở Việt Nam” của Vũ Hải Nam [36], tác giả đánh giá thực trạng mô hình tổ chức CQĐT tại một số đô thị lớn ở nước ta hiện nay và đề xuất, kiến nghị về mô hình tổ chức CQĐT, thực hiện mục tiêu quản lý xã hội, cung ứng các dịch vụ công được thuận lợi nhất với chi phí hợp lý nhất. - “Đổi mới mô hình tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay” của Nguyễn Minh Phương [38], đã khái quát thực trạng tổ chức CQĐP theo Hiến pháp năm 2013 và Luật tổ chức CQĐP năm 2015, qua đó đưa ra một số giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của CQĐP. 2.3. Tình hình nghiên cứu về giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường Luận văn Thạc sĩ Luật học “Đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền thị xã, thành phố thuộc tỉnh ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Ánh Dương [12], đã phân tích một cách hệ thống những vấn đề lý luận về vị trí, vai trò, đặc điểm, các yếu tố tác động đến tổ chức bộ máy chính quyền thành phố, thị xã thuộc tỉnh để phân biệt sự khác nhau giữa quản lý đô thị với quản lý nông thôn; khái quát, đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của CQĐT cấp này và phân tích mô hình tổ chức chính quyền thành phố một số nước trên thế giới, chỉ ra những kinh nghiệm có thể vận dụng vào Việt Nam. Tuy luận văn chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu mô hình tổ chức, hoạt động của bộ máy chính quyền thành phố, thị xã thuộc tỉnh nhưng có giá trị tham khảo quan trọng cho việc tiếp cận, nghiên cứu về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường. 7 Luận văn Thạc sĩ Chính trị học, về “Hoàn thiện bộ máy chính quyền phường trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội hiện nay”, năm 2019 của Lý Thị Như Trang [57], Tác giả nghiên cứu thực trạng về tổ chức và hoạt động của bộ máy chính quyền phường trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, qua đó đưa ra những quan điểm, giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng để tác giả liên hệ, vận dụng vào đề tài, đưa ra những giải pháp phù hợp với đặc thù của chính quyền phường nơi nghiên cứu. Một số bài báo khoa học đăng trong các Tạp chí chuyên ngành như: - “Thực trạng và giải pháp xây dựng hiệu quả chính quyền đô thị ở nước ta hiện nay”, của Lê Anh Tuấn [59]. Tác giả đánh giá thực trạng, chỉ ra những bất cập, tính cấp bách phải xây dựng bộ máy CQĐT đáp ứng khách quan của sự phát triển, phân tích một số nét cơ bản đối với mô hình đô thị tại 03 thành phố lớn (Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng) và đưa ra giải pháp để CQĐT hoạt động hiệu quả. - “Nâng cao năng lực quản trị của chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay”, của Nguyễn Đặng Phương Truyền [58]. Tác giả nêu lên tính cấp thiết và định hướng đổi mới của Đảng ta về quản trị quốc gia theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; nêu khái quát những vấn đề lý luận về quản trị quốc gia, quản trị nhà nước ở địa phương, đánh giá thực trạng năng lực quản trị của CQĐP ở Việt Nam và tìm hiểu kinh nghiệm của một số nước phát triển; qua đó tác giả đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nâng cao năng lực quản trị của CQĐP đáp ứng đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả. - “Hoàn thiện thể chế tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính”, của Nguyễn Minh Sản [44]. Bài viết đánh giá khái quát thực trạng và đề xuất những giải pháp tiếp tục hoàn thiện thể chế tổ chức và hoạt động của CQĐP ở Việt Nam đáp ứng yêu 8 cầu cải cách hành chính. Đặc biệt, tác giả đề xuất rõ các giải pháp tăng cường phân cấp, phân quyền giữa Trung ương với CQĐP và giữa các cấp CQĐP; kiện toàn tổ chức CQĐP các cấp, đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đổi mới mô hình tổ chức CQĐP phù hợp đặc điểm nông thôn và đô thị; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của CQĐP; việc xây dựng, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số. 2.4. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường Xuất phát từ tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, tác giả nhận thấy không gian nghiên cứu về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường cần tiếp tục làm rõ các nội dung sau: 1. Cơ sở lý luận về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường: Khái niệm, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và đặc điểm chính quyền phường. 2. Nội dung hoàn thiện bộ máy chính quyền phường. 3. Các biện pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường trong thời gian tới, nhất là giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở những vấn đề lý luận và từ thực tiễn nghiên cứu về tổ chức bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, đề tài hình thành luận cứ khoa học cho việc đề xuất những giải pháp tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, Làm rõ những vấn đề lý luận về bộ máy, vị trí, vai trò, chức năng, đặc điểm của chính quyền phường; nội dung, biện pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường. Thứ hai, khảo sát, điều tra xã hội để thu thập thông tin, tổng hợp số liệu, phân tích, đánh giá thực trạng bộ máy chính quyền phường ở thị xã An 9 Khê, tỉnh Gia Lai; xác định nguyên nhân và những kinh nghiệm trong việc hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Thứ ba, xác định phương hướng, đề xuất giải pháp tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai đáp ứng mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: 06 phường trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Phạm vi về thời gian: Từ năm 2016 đến 2021. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên các cơ sở lý luận sau: - Lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về chính quyền địa phương, chính quyền phường. - Lý luận luật học về Nhà nước, cơ quan nhà nước, cơ cấu tổ chức, bộ máy, hoạt động chính quyền địa phương, chính quyền phường; đô thị, phát triển bền vững. - Lý luận xã hội học về pháp luật, hành chính, chính quyền địa phương. 5.2. Cơ sở thực tiễn Thực trạng về tổ chức bộ máy của chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai (thông qua văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ thị xã An Khê và văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ các phường trình tại Đại hội nhiệm kỳ 2020-2025; Báo cáo tổng kết hoạt động của HĐND và UBND các phường nhiệm kỳ 2016-2021); Các báo cáo giám sát của HĐND thị xã đối với UBND các phường trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đô thị. 10 Kết quả khảo sát, nghiên cứu thực tế của tác giả thông qua các số liệu tổng hợp về số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, đại biểu HĐND các phường do Ban Tổ chức Thị ủy, Phòng Nội vụ thị xã và Đảng ủy các phường tổng hợp từ năm 2016 đến năm 2021. Quy định pháp luật hiện hành về Nhà nước, cơ quan nhà nước, cơ cấu tổ chức, bộ máy, hoạt động chính quyền địa phương, chính quyền phường; cải cách hành chính, quản lý nhà nước về đô thị, phát triển kinh tế-xã hội bền vững. 5.3. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận: Luận văn dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử, chủ nghĩa duy vật biện chứng; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về chính quyền địa phương; về nhà nước và pháp luật. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: + Phương pháp nghiên cứu lịch sử: Sử dụng để tìm hiểu sự hình thành và phát triển của CQĐP, chính quyền phường (áp dụng xây dựng Chương 1). + Phương pháp so sánh luật học: Được sử dụng để đối chiếu các quy định của pháp luật về tổ chức bộ máy CQĐP và bộ máy chính quyền phường của Việt Nam (áp dụng xây dựng Chương 1). + Phương pháp phân tích và tổng hợp: Được sử dụng để làm rõ tính tất yếu phải hoàn thiện chính quyền phường trong tổng thể mô hình CQĐP và hệ thống hóa các quan điểm về chính quyền phường, phân tích cơ sở lý luận về tổ chức bộ máy chính quyền phường, đưa ra khái niệm, xác định nội dung, biện pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường (áp dụng xây dựng Chương 1); đánh giá thực trạng tổ chức bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai (áp dụng xây dựng Chương 2); hệ thống hóa các quy định của pháp luật, đề ra các giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai (áp dụng xây dựng Chương 3). 11 + Phương pháp tổng kết thực tiễn: Được sử dụng đánh giá, phân tích thực trạng, tổng hợp kinh nghiệm về tổ chức và hoạt động của bộ máy chính quyền phường, đưa ra giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai thời gian tới (áp dụng xây dựng Chương 2 và Chương 3). + Phương pháp điều tra xã hội học: Được sử dụng để thu thập thông tin về tổ chức và hoạt động của chính quyền phường trong thực tiễn xã hội và khảo sát tính hiệu lực, hiệu quả của một số giải pháp đề xuất trong luận văn (áp dụng xây dựng Chương 3). 6. Những đóng góp mới của luận văn - Những đóng góp về lý luận: Luận văn tìm hiểu, làm rõ những luận điểm, cơ sở pháp lý hiện hành còn bất cập trong tổ chức bộ máy chính quyền phường; những hạn chế trong thực hiện chức năng của chính quyền phường. Phân tích về mặt khoa học để làm rõ những vấn đề lý luận, đưa ra khái niệm về bộ máy chính quyền phường, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, vai trò và đặc điểm bộ máy chính quyền phường; về khái niệm, nội dung và biện pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường. - Những đóng góp về thực tiễn: Luận văn đã nêu và phân tích thực trạng bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, phân tích những kết quả đã đạt được, những hạn chế, bất cập, nguyên nhân của những kết quả, hạn chế và kinh nghiệm về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Luận văn xác định phương hướng và đưa ra giải pháp hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, phù hợp chức năng CQĐT để tổ chức thực hiện thắng toàn diện nhiệm vụ chính trị trong thời gian tới. Góp phần thay đổi nhận thức trong phân cấp, phân quyền để thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về đô thị ngay từ cấp cơ sở. 12 7. Ý nghĩa của luận văn - Ý nghĩa về lý luận: Làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về bộ máy chính quyền phường, qua đó cung cấp luận cứ khoa học nhằm hoàn thiện bộ máy chính quyền phường trong thời gian tới. - Ý nghĩa về thực tiễn: Nêu quan điểm và một số giải pháp có tính khả thi để tổ chức hoàn thiện bộ máy chính quyền phường đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo để nghiên cứu, giảng dạy, học tập, bồi dưỡng trong các khóa học dành cho cán bộ, đảng viên, nhất là Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ, thường trực HĐND, lãnh đạo UBND các phường và cán bộ nguồn kế cận của các phường giai đoạn tới. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, biểu đồ, tóm tắt, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương với 6 tiết: Chương 1: Những vấn đề lý luận về hoàn thiện bộ máy chính quyền phường. Chương 2: Hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai – Thực trạng, nguyên nhân và kinh nghiệm. Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục hoàn thiện bộ máy chính quyền phường ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai thời gian tới. 13 Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN PHƢỜNG 1.1. Bộ máy chính quyền phƣờng – Khái niệm, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, vai trò và đặc điểm 1.1.1. Khái niệm về bộ máy chính quyền phường 1.1.1.1. Khái niệm Chính quyền phường Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định: “Chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định” [39, Điều 111]. Trong đó: - Chính quyền địa phương ở nông thôn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã. - Chính quyền địa phương ở đô thị gồm chính quyền địa phương ở thành phố trực thuộc trung ương, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, phường, thị trấn. Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định: “Chính quyền địa phương ở phường là cấp chính quyền địa phương, trừ trường hợp cụ thể Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền địa phương. Cấp chính quyền địa phương ở phường gồm có Hội đồng nhân dân phường và Ủy ban nhân dân phường” [41, Khoản 17 Điều 2]. Chính quyền phường là cấp chính quyền địa phương ở đô thị được hiểu là bộ máy để điều hành, quản lý công việc của nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật và hoạt động trong phạm vi đơn vị hành chính cấp phường (đô thị). Bộ máy đó có cơ cấu, tổ chức, có con người, công cụ để hỗ trợ con người làm