MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ ................................ 9 1.1. Một số khái niệm về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ........................................................................................................ 9 1.2. Nội dung các chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ... 14 1.3. Quy trình tổ chức thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ...................................................................................................... 20 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ....................................................................................... 24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TIÊN PHƯỚC, TỈNH QUẢNG NAM ......................................... 28 2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hội của huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam ................................................................................................................. 28 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, Tỉnh Quảng Nam .................................... 33 2.3. Quy trình tổ chức thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước ....................................................................... 51 2.4. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước .................................... 59 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TIÊN PHƯỚC, TỈNH QUẢNG NAM ............................................................................................... 66 3.1. Mục tiêu, định hướng phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam ........................................................ 66 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Tiên phước, tỉnh Quảng Nam...................................... 69 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 BHXH Bảo hiểm xã hội 2 CBCC Cán bộ, công chức 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 KTXH Kinh tế xã hội 5 QLNN Quản lý nhà nước 6 UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng 1.1 Thể chế chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã 14 2.1 Giá trị sản xuất huyện Tiên Phước giai đoạn 2015-2019 30 Tốc độ tăng trưởng nền kinh tế huyện Tiên Phước giai 2.2 31 đoạn 2015-2019 Cơ cấu giá trị sản xuất của huyện Tiên Phước giai đoạn 2.3 31 2015-2019 2.4 Vốn đầu tư của huyện Tiên Phước giai đoạn 2015-2019 34 Phân tích chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã, 2.5 40 trị trấn huyện Tiên Phước tính đến tháng 10/2019 Phân tích kết quả đánh giá cán bộ, công chức huyện từ năm 2.6 43 2015-2019 Phân tích kết quả đánh giá cán bộ, công chức cấp xã từ năm 2.7 47 2015-2019 Phân tích kết quả đào tạo chuyên môn và lý luận chính trị cán 2.8 54 bộ công chức từ 2015-2019 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế hội nhập với quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, mỗi người cán bộ, công chức phải không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ, kỷ năng, chuyên môn, nghiệp vụ. Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII đã nêu lên những nhiệm vụ cấp bách trong vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp. Cán bộ, công chức cấp xã là những người gần dân nhất, trực tiếp tiếp xúc với người dân. Đòi hỏi đội ngũ cán bộ này phải có trình độ, uy tín, năng lực, kinh nghiệm. Chính phủ ban hành Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của từng địa phương. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã gồm: Bí thư Đảng ủy, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch UBMTTQVN, Bí thư Đoàn TNCSHCM, Chủ tịch Hội Nông dân, Chủ tịch Hội LHPN, Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh, Trưởng Công an, Chỉ Huy trưởng Ban chỉ huy quân sự, Văn phòng- thống kê, Tài chính- kế toán, Địa chính- xây dựng - Nông nghiệp, Văn hóa- xã hội, Tư pháp- Hộ tịch. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là những người thực hiện nhiệm vụ chính trị theo từng ngành, lĩnh vực được giao phụ trách, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ và tham mưu cho Đảng ủy, UBND xã điều hành công việc trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa- xã hội, Quốc phòng- An ninh, là đội ngũ cán bộ, công chức thường xuyên và trực tiếp tiếp xúc nhân dân. Hoạt động của cấp ủy, chính quyền địa phương cấp xã có hiệu lực, hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ cán bộ, công chức này. 1 Huyện Tiên Phước là huyện trung du tỉnh Quảng Nam, cách trung tâm tỉnh lỵ khoảng 25km, đất đai, khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho phát triển nông nghiệp, kinh tế vườn, kinh tế trang trại. Đồng thời người đân có tinh thần hiếu học, ham học hỏi, chịu thương, chịu khó. Đảng bộ, chính quyền huyện Tiên Phước cũng rất quan tâm chăm lo nâng cao đời sống nhân dân. Để làm được điều đó cần phải xây dựng, nâng cao, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Huyện ủy ban hành Đề án số 03-ĐA/HU về “Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ huyện Tiên Phước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn 2017-2020 và định hướng đến năm 2025”. Hằng năm ban hành các hướng dẫn đánh giá chất lượng cán bộ, công chức các cấp. Trên cơ sở quy hoạch cán bộ huyện, xã giai đoạn 2015-2020 và giai đoạn 2020-2025, Ban thường vụ Huyện ủy ban hành Kế hoạch số 27- KH/HU ngày 16/9/3016 về củng cố, kiện toàn các chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý thuộc diện Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý, trong đó xác định đối tượng là những cán bộ trẻ, tốt nghiệp đại học chính quy trở lên, có năng lực công tác và chiều hướng phát triển tốt về giữ các chức vụ chủ chốt của xã nhằm tạo điều kiện cho cán bộ rèn luyện, thử thách qua thực tiễn để có thể đảm nhận những chức danh lãnh đạo, quản lý của huyện. Từ sự quan tâm đó, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Tiên Phước đã có những bước phát triển về chất lượng. Toàn huyện có 238/344 cán bộ, công chức có trình độ đại học, 310 cán bộ, công chức có trình độ trung cấp, cao cấp lý luận chính trị (12 cao cấp lý luận chính trị), 38% cán bộ, công chức hoàn thành thành xuất sắc nhiệm vụ. Tuy nhiên, trong thực tiễn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của huyện vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập về kiến thức, năng lực, trình độ trước những yêu cầu ngày càng cao về trình độ, chuyên môn. Một bộ phận cán bộ, công chức cấp xã chưa được đào tạo, bồi dưỡng một cách bài bản, có hệ thống; việc bố trí cán bộ, công chức chưa đúng trình độ chuyên môn đào tạo, sở trường công tác; Điều này khiến cán bộ, công chức còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, thậm chí va vấp, vi phạm trong thực thi nhiệm vụ. Bên cạnh đó, trước tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, một bộ phận cán bộ, công chức cấp xã có biểu hiện suy thoái về phẩm chất đạo đức, quan liêu, cửa quyền, nhũng nhiễu nhân dân. Những điều đó đã làm 2 ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín, tính hiệu quả, hiệu lực của hệ thống chính trị cơ sở, chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Từ thực trạng như đã nêu trên, việc nghiên cứu, đánh giá một cách khoa học về thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam có ý nghĩa quan trọng làm cơ sở để hoạch định chiến lược đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã có chất lượng, đủ khả năng đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Do vậy, học viên chọn đề tài: "Thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam" để làm Luận văn cao học chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu Thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã không phải là vấn đề mới. Trong những năm qua cũng đã có nhiều nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách về công tác cán bộ quan tâm nghiên cứu những vấn đề để phát triển đội ngũ cán bộ các cấp, trong đó có việc nâng cao, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Tuy nhiên, tùy theo hoàn cảnh, điều kiện, tình hình kinh tế xã hội ở mỗi địa phương, vùng miền có cách nhìn nhận, đặt vấn đề khác nhau. Nhưng đích đến vẫn là nghiên cứu các chính sách về phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nhằm nâng cao chất lượng, năng lực, trình độ, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức. Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm (2003) trong sách chuyên khảo “Luận cứ khoa học về việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, đã đưa ra những cơ sở lý luận về tiêu chuẩn cán bộ của Đảng theo từng giai đoạn phát triển của đất nước. Các chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Đây là quan điểm đổi mới trong công tác cán bộ mà tác giả luận văn có thể kế thừa và đưa ra những tiêu chuẩn về đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay. 3 Thang Văn Phúc và Nguyễn Minh Phương (2001), trong sách chuyên khảo “Cơ sở lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức”, có những cách nhìn nhận, từ đó phân tích được vấn đề chất lượng cán bộ, công chức từ đó có những cách vận dụng lý luận về vấn đề cán bộ, công chức vào tình hình thực tiễn. Đoàn Văn Tình ( 2013) đăng trong Tạp chí Tổ chức Nhà nước với bài viết “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã góp phần xây dựng chính quyền địa phương vững mạnh”, đã chứng minh việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là nhân tố quan trọng trong việc xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở. Bởi vậy, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là nội dung trọng tâm góp phần xây dựng hệ thống chính trị, chính quyền cơ sở vững mạnh. Tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, gồm: chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã; công tác phân tích công việc, xác định vị trí việc làm và xây dựng khung năng lực đối với các vị trí chức danh; công tác thu hút, quy hoạch và sử dụng cán bộ, công chức; nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng; công tác kiểm tra, đánh giá, khen thưởng và kỷ luật đối với cán bộ, công chức cấp xã. Đây là tài liệu rất quan trong giúp học viên có thể nghiên cứu và đề ra các giải pháp nhằm thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. Nguyễn Khắc Bộ ( 2006) đăng trong Tạp chí Tổ chức Nhà nước với bài viết “Nâng cao năng lực quản lý Nhà nước của chính quyền cơ sở”, tác giả đã nhấn mạnh việc nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý Nhà nước của UBND cấp xã; đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, mở rộng dân chủ trực tiếp, tạo điều kiện tốt để nhân dân tham gia quản lý xã hội và nâng cao tính chủ động của chính quyền cơ sở. Nguyễn Đăng Vinh (2015) trong luận văn thạc sĩ với chủ đề “Chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi”, đã trình bày cơ sở lý luận cũng như đánh giá cơ sở thực tiễn, đề ra các giải pháp nhằm thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Đề tài luận văn này là tài liệu giúp học viên tham khảo 4 về những giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Vì điều kiện huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi có những nét tương đồng với điều kiện của huyện Tiên Phước. Nhìn chung, các tài liệu nêu trên đã đề cập đến một số vấn đề về lý luận và thực tiễn nhằm phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Những công trình nêu trên là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc nghiên cứu, tham khảo cũng như hoàn thiện cho luận văn này. Tuy nhiên, theo nhận thức của học viên, đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có đề tài nghiên cứu về chủ đề thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Tiên Phước. Bởi vậy, học viên chọn đề tài này làm luận văn thạc sĩ, đề tài luận văn này không trùng với các công trình khoa học đã được công bố. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. * Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. - Phân tích thực trạng kết quả thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam thời gian qua. - Đề xuất các định hướng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam trong thời gian đến. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Quá trình thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam trên các lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, tuyển dụng, thu hút, thi đua, khen thưởng, kỷ luật, tiền lương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu trong phạm vi huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. 5 - Về thời gian: Tài liệu, số liệu nghiên cứu, điều tra từ năm 2015 đến năm 2019. - Về nội dung: Tập trung nghiên cứu những vấn đề về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Vấn đề nghiên cứu được tiến hành dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức các cấp nói chung, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Các Nghị quyết của Đại hội đại biểu Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2015-2020; các Nghị quyết của của Tỉnh ủy Quảng Nam về công tác cán bộ và chính sách phát triển cán bộ, công chức; các văn bản quy phạm pháp luật của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam, huyện Tiên Phước về công tác phát triển đội ngũ cán bộ, công chức. Bên cạnh đó, tác giả tham khảo tài liệu có liên quan và những kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Các phương pháp thống kê, mô tả: Hệ thống hóa và phân tích các số liệu đã được điều tra, qua đó nhận biết được nguyên nhân hạn chế của việc thực hiện chính sách phát triển đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước trong thời gian qua, từ đó tìm ra các nhân tố ảnh hưởng như: trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tinh thần thái độ, phẩm chất đạo đức, lối sống, qua đó đánh giá được nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức. - Phương pháp điều tra xã hội học bằng bảng hỏi: khảo sát bằng bảng hỏi cán bộ, công chức và người dân về trình độ, năng lực, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại một số xã, một số ngành liên quan trên địa bàn huyện Tiên Phước. + Khảo sát bằng bảng hỏi theo mẫu phiếu 01 (phụ lục) cho 50 người dân tại 02 xã (Tiên An và Tiên Lập) về đánh giá trình độ, năng lực, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. 6 + Khảo sát bằng bảng hỏi theo mẫu phiếu 02 (phụ lục) cho 50 cán bộ, công chức cấp xã về các nội dung gắn với chính sách và thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã. + Khảo sát bằng bảng hỏi theo mẫu phiếu 03 (phụ lục) cho 20 cán bộ Phòng Nội vụ, Phòng Tài chính- Kế hoạch, lãnh đạo Đảng ủy, UBND xã để đánh giá công tác phối hợp trong thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã. - Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn một số Lãnh đạo đảng ủy, UBND xã về vấn đề thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của Đảng, Nhà nước trong thời gian qua trên địa bàn một số xã để thu thập thông tin và đánh giá quá trình thực hiện chính sách từ phía người thực thi chính sách. - Ngoài ra còn dựa trên phương pháp khác như: Phương pháp so sánh, diễn dịch, quy nạp làm cơ sở cho quá trình hoàn thành luận văn. 6. Ý ngĩa của luận văn 6.1.Về lý luận: Luận văn đã phân tích làm rõ, sâu sắc hơn về cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ công chức cấp xã. Những yếu tố ảnh hưởng đến chính sách phát triển đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. 6.2. Về thực tiễn: Từ những kết quả nghiên cứu về chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. Nội dung nghiên cứu đã đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước. Nội dung nghiên cứu này là tài liệu để tham khảo và tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, đề tài gồm 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. 7 - Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. - Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Một số khái niệm về thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm cán bộ, công chức cấp xã * Cán bộ: Cán bộ được định nghĩa tại Khoản 1, Điều 4 Luật cán bộ, công chức 2008 với nội dung như sau: Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.[4, trang 9] * Công chức: Được định nghĩa tại Khoản 2, Điều 4 Luật cán bộ, công chức 2008 với nội dung như sau: Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.[4 trang 9] * Cán bộ cấp xã: được định nghĩa tại Khoản 4, Điều 4 Luật cán bộ, công chức 2008: Cán bộ xã, phường, thị trấn(sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng 9nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức 9 chính trị - xã hội ở cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Từ khái niệm nêu trên cũng như theo quy định tại Nghị định 92/2009/NĐ-CP và Nghị định 34/2019/NĐ-CP thì cán bộ cấp xã bao gồm những chức danh sau: Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam; Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam. Như vậy cán bộ cấp xã được bổ nhiệm thông qua bầu cử theo nhiệm kỳ. [10 trang 10] * Công chức cấp xã: Từ định nghĩa về công chức chúng ta có thể định nghĩa công chức cấp xã như sau: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Theo quy định tại Nghị định 92/2009/NĐ-CP và Nghị định 34/2019/NĐ-CP thì công chức cấp xã bao gồm những chức danh sau: Văn phòng - thống kê, Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã), Tài chính - kế toán, Tư pháp - hộ tịch, Văn hóa - xã hội: Theo quy định thì công chức cấp xã phải thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển.[10 trang 10] 1.1.2. Chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Chính sách công là một tập hợp các quyết định có liên quan nhằm lựa chọn mục tiêu và giải pháp và công cụ chính sách để giải quyết vấn đề chính sách theo mục tiêu tổng thể đã xác định của đảng chính trị cầm quyền. Chủ thể ban hành chính sách cán bộ, công chức cấp xã là Nhà nước thông qua các cơ quan quyền lực Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành thực hiện chức năng quản lý nhà nước và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Chính sách công được thể hiện bằng nhiều cấp độ khác nhau như Hiến pháp, Luật, Nghị quyết, Nghị định, Thông tư, Quyết định. Mục đích là để phát triển và quản lý sự phát triển của xã hội. Cấu trúc của chính sách gồm ba bộ phận: Một là quan điểm và định hướng chính sách; hai là biện pháp thực hiện chính sách, các công cụ của chính sách; ba là mục tiêu mà chính sách hướng tới. 10 Viện dẫn từ khái niệm chính sách công chúng ta nhận thấy rằng chính sách về cán bộ, công chức cấp xã là chính sách của nhà nước, của chủ thể cầm quyền. Những quan điểm, chủ trương của Đảng được định hướng đưa vào các chỉ thi, nghị quyết, kết luận về công tác phát triển cán bộ, công chức cấp xã như Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở, xã, phường, thị trấn; Kết luận số 64- KL/TW ngày 28/5/2013 của Ban Chấp hành Trung ương một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ trung ương đến cơ sở. Thể chế chính sách của các chủ thể ban hành chính sách giúp quản lý, điều hành sự hoạt của của nền kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng. Thể chế chính sách cũng giúp cho đội ngũ cán bộ, công chức an tâm công tác. Trong những năm qua dựa trên Nghị quyết của Đảng. Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành của Trung ương, HĐND, UBND cấp tỉnh đã ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật để phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. - Hiến pháp năm 2013; Luật Cán bộ công chức năm 2008. - Chỉnh phủ đã ban hành các nghị định như: Nghị định 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 về công chức xã, phường, thị trấn; Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 về sữa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, ở tổ dân phố. - Trong những năm qua Bộ Nội vụ đã ban hành các văn bản liên quan đến chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã như Thông tư số 03/2004/TT-BNV ngày 16 tháng 01 năm 2004 của Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện Nghị định số 114/2003/NĐ-CP ngày 10 tháng 10 năm 2003 của Chính phủ về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn; Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV ngày 16 tháng 01 năm 2004 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về việc ban hành quy định tiêu chuẩn cụ thể đối với cán bộ, công chức xã phường, thị trấn; Thông tư số 06/2012/TT-BNV ngày 30 tháng 10 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ hướng dẫn về chức trách, tiêu 11 chuẩn cụ thể và tuyển dụng công chức xã, phường, thị trấn; Thông tư 13/2019/TT- BNV ngày 06/11/2019 về hướng dẫn một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố. - Nghị quyết số 157/2010/NQ-HĐND ngày 22 tháng 4 năm 2010 của HĐND tỉnh về chức danh, mức phụ cấp, phụ cấp kiêm nhiệm; mức khoán kinh phí chi trả phụ cấp cho những người hoạt động không chuyên trách xã, phường, thị trấn và ở thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Quảng Nam; Nghị quyết số 30/2011/NQ- HĐND ngày 09 tháng 12 năm 2011 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 157/2010/NQ-HĐND ngày 22 tháng 4 năm 2010 của HĐND tỉnh; Nghị quyết 04-NQ/TU ngày 30/6/2011 của Tỉnh ủy về công tác cán bộ giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến năm 2020; Quyết định số: 2398/QĐ-UBND ngày 28/7/2011 của UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Đề án tuyển chọn đào tạo nguồn cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2011-2016. - Chính sách cán bộ là hệ thống các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước ta đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; là công cụ và các giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, có chất lượng, đáp ứng yêu cầu của mỗi thời kỳ cách mạng. Chính sách cán bộ bao gồm: chính sách tuyển dụng, đào tạo - bồi dưỡng, chính sách sử dụng và quản lý cán bộ, chính sách đảm bảo lợi ích và động viên tinh thần cán bộ. Chính sách cán bộ là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng ta. Chính sách nói chung, chính sách cán bộ nói riêng do con người xây dựng nên - nghĩa là mang tính chủ quan, nhưng chính sách cán bộ khi được đưa vào thực tiễn cũng có tác động mạnh mẽ trở lại đến hoạt động của con người. Chính sách cán bộ đúng đắn sẽ mở đường, tạo động lực thúc đẩy tính tích cực, khả năng sáng tạo, nhiệt tình, trách nhiệm của mỗi con người, nhưng cũng có thể kiềm hãm những hoạt động, làm hạn chế tài năng, sáng tạo của cán bộ. Vì vậy, chất lượng cán bộ luôn gắn liền với hệ thống chính sách cán bộ. Chính sách cán bộ đúng đắn còn góp phần ổn định, phát triển và tiến bộ xã hội, bảo đảm cho mọi người sống trong bình đẳng, phát triển hài hòa. 12 Bởi vậy chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã là rất quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên. Bởi vì cán bộ, công chức cấp xã là người trực tiếp thực hiện, tuyên truyền các chủ trương chính sách đến với người dân, là người gần gũi với nhân dân nhất. Từ những quan điểm cũng như những luận giải trên chúng ta có thể hiểu rằng: Chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là tập hợp các quyết định có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề của cán bộ, công chức cấp xã theo mục tiêu đã xác định. Chính sách phát triển đối với cán bộ, công chức cấp xã bao gồm nhiều chính sách, trong đó chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng; chính sách thu hút sinh viên; chính sách đào tạo, phát triển; chính sách khen thưởng, chính sách đánh giá, chính sách tiền lương. 1.1.3. Thực hiện chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Thực hiện chính sách công là quá trình đưa chính sách công vào thực tiễn đời sống xã hội thông qua việc ban hành các văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách công và tổ chức thực hiện chúng nhằm hiện thực hóa mục tiêu chính sách công. Từ khái niệm thực hiện chính sách công ta có thể rút định nghĩa như sau về thực hiện chính phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã như sau: Thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã là quá trình đưa các chính sách của Đảng, nhà nước về chính sách cán bộ, công chức cấp xã vào thực tiễn đời sống xã hội bằng việc thực hiện các Nghị định, Thông tư, Quyết định, Nghị quyết, đề án… nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách cán bộ, công chức cấp xã. 13 Bảng 1.1: Chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã Hệ thống Thẩm quyền ban hành Chủ thể ban hành chính sách thể chế văn bản - Luật Quốc hội - Pháp lệnh Cấp - Nghị định Chính phủ Trung ương - Quyết định Bộ Nội vụ, các Bộ, cơ quang ngang - Thông tư bộ,cơ quan thuộc chính phủ có liên -Thông tư liên tịch quan - Quyết định HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc - Nghị quyết Trung ương Cấp tỉnh UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc - Quyết định Trung ương - Chỉ thị 1.2. Nội dung các chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã 1.2.1. Chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng Công tác tuyển dụng công chức là khâu đầu tiên có tính quyết định đến chất lượng nguồn nhân lực của cơ quan. Trong quá trình thực thi công vụ, việc tuyển dụng đúng người sẽ cho kết quả hoạt động của cơ quan tốt hơn. Luật cán bộ, công chức, Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 về công chức xã, phường, thị trấn; Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 về sữa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, ở tổ dân phố nêu rõ việc tuyển dụng cán bộ, công chức phải căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ, vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế và thông qua thi tuyển theo nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật, đảm bảo tính cạnh tranh. Hình thức thi, nội dung thi tuyển công chức phải phù hợp với ngành, nghề, đảm bảo lựa chọn được những người có phẩm chất, trình độ và năng 14 lực đáp ứng yêu cầu tuyển dụng. Đối với một số trường hợp sẽ thực hiện xét tuyển theo quy định. Bởi vậy, chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dung cán bộ, công chức cấp xã là tổng thể các quan điểm, phương hướng, giải pháp nhằm mục tiêu tuyển chọn, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã một cách khoa học và hợp lý. Từ đó phát huy được trình độ, năng lực, sở trường công tác của mỗi cán bộ, công chức. Chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng cần đáp ứng các yêu cầu sau: Thứ nhất, tuyển chọn những người có phẩm chất, năng lực, có khả năng, chiều hướng phát triển tốt, đáp ứng được vị trí việc làm. Thứ hai, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã phải bố trí đúng vị trí, năng lực, sở trường công tác, tạo điều kiện để cán bộ, công chức học hỏi, trau dồi, môi trường thuận lợi để phát huy hết tinh thần trách nhiệm của mình. Thứ ba, nhiệm vụ phân công cho cán bộ, công chức phải rõ ràng, đúng sở trường, đúng nhiệm vụ chức danh đang đảm nhiệm. Thứ tư, tạo công bằng trong việc tuyển dụng, bố trí, sử dụng, tạo điều kiện, cơ hội cho việc phát triển bình đẳng trong đội ngũ cán bộ, công chức. 1.2.2. Chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại học chính quy về công tác tại cấp xã Trong những năm qua Đảng, nhà nước ta rất quan tâm đến chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã, bởi vậy chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại học chính quy về công tác ở cấp xã được quan tâm đúng mức. Chính phủ đã ban hành Quyết định 1758/QĐ-TTg ngày 30/9/2013 về phê duyệt Đề án thí điểm tuyển chọn 600 tri thức trẻ về các xã tham gia phát triển nông thôn giai đoạn 2013-2020. Tỉnh Quảng Nam ban hành Nghị quyết 04-NQ/TU ngày 30/6/2011 của Tỉnh ủy về công tác cán bộ giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến năm 2020; Quyết định số: 2398/QĐ-UBND ngày 28/7/2011 của UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Đề án tuyển chọn đào tạo nguồn cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2011-2016. 15 1.2.3. Chính sách đánh giá cán bộ, công chức cấp xã Chính sách đánh giá cán bộ, công chức cấp xã là một trong những khâu quan trọng trong chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã. Bởi vậy việc đánh giá nhằm xác định rõ thành tích, kết quả thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Đánh giá đúng, chính xác về đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã góp phần quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã ngày càng đáp ứng được nhiệm vụ trong thời đại hiện nay. Đồng thời qua đánh giá cán bộ, công chức cấp xã làm tiền đề, cơ sở cho việc quy hoạch, bố trí, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật. Hiện nay Đảng, nhà nước ta ban hành rất nhiều văn bản hướng dẫn việc đánh giá cán bộ, công chức cấp xã như: Nghị định 112/2011/NĐ- CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 về công chức xã, phường, thị trấn; Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 về sữa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, ở tổ dân phố. 1.2.4. Chính sách quy hoạch cán bộ, công chức cấp xã Chính sách quy hoạch cán bộ, công chức cấp xã là một trong những khâu then chốt trong chính sách phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, đây là tiền đề cho sự phấn đấu, nổ lực vươn lên của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Bảo đảm tính kế thừa và phát triển. Quy hoạch cán bộ làm cơ sở để đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ đảm nhận các chức danh lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị cơ sở vững vàng về chính trị, có phẩm chất, lối sống trong sáng lành mạnh, có trình độ năng lực đáp ứng được nhiệm vụ trong tình hình mới. Công tác quy hoạch cán bộ phải dựa vào các nguyên tắc, quy định của cấp trên, việc thực hiện chính sách đúng quy định, quy trình, công khai, minh bạch là cơ sở để ổn định phát triển địa phương trong tương lai. Công tác quy hoạch cán bộ phải đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo mọi mặc về công tác cán bộ. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương khi thực hiện chính sách, công tác cán bộ phải có tâm, có tầm từ đó mới sáng suốt lựa chọn những người có đức, có tài, có tinh thần trách nhiệm vào các vị trí, chức danh quan trọng của địa phương. 16