Lêi nãi ®Çu Trong thêi ®¹i ngµy nay, Nhµ níc nµo còng cã vai trß nhÊt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia, ®Æc biÖt lµ trong sù nghiÖp c¶i tæ vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn cïng tham gia. Trong ®iÒu kiÖn nh vËy th× vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n- íc lµ kh¸ch quan, mét nhu cÇu néi t¹i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr- êng, thÓ hiÖn ë viÖc Nhµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh th«ng qua viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. V× vËy, N©ng cao vai trß cña Nhµ níc trong qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa lµ vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ lµ ®Ò tµi nghiªn cøu cña nhiÒu cÊp, ngµnh, nhiÒu c¸n bé vµ sinh viªn. Nhµ níc thùc hiÖn tèt vai trß kinh tÕ cña m×nh ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng víi hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng, t¹o tiÒn ®Ò rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu vµ ®uæi kÞp c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín cÇn ®îc nghiªn cøu kü lìng, song do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, bµi bµi viÕt nµy chØ nªu lªn nh÷ng néi dung c¬ b¶n vµ mét sè thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc ®èi víi c«ng nghiÖp hãa trong nh÷ng n¨m qua, ®ång thêi ®a ra mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao vai trß cña Nhµ níc trong thêi gian tíi. Bµi viÕt ®· ®îc hoµn thµnh díi sù h- íng dÉn tËn t×nh cña thÇy c« gi¸o híng dÉn, ®ång thêi ®îc sù gióp ®ì cña Th viÖn trêng vÒ nhiÒu tµi liÖu tham kh¶o bæ Ých. 1 Bµi viÕt nµy ®îc chia thµnh 3 ch¬ng, bao gåm:  Ch¬ng 1: "TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vai trß Nhµ níc trong trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa".  Ch¬ng 2: "Thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam thêi gian qua" nªu lªn nh÷ng t¸c ®éng vµ kÕt qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch Nhµ níc ®èi víi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa.  Ch¬ng 3: "Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n n©ng cao vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa níc ta thêi gian tíi". ********* 2 PhÇn néi dung Ch¬ng 1 - TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. 1. 1-Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. 1. 1. 1 Quan niÖm vÒ c«ng nghiÖp ho¸. Tríc ®©y chóng ta cho r»ng c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh trang bÞ kÜ thuËt hiÖn ®¹i cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®äng c¬ khÝ ho¸ biÕn mét níc kÐm ph¸t triÓn thµnh mét níc cã c¬ cÊu c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i khoa häc kÜ thuËt tiªn tiÕn. Theo quan niÖm cña Liªn hîp quèc c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong ®ã mét bé phËn nguån lùc quèc gia ngµy cµng lín ®îc huy ®éng ®Ó x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu nghµnh víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i... C¸c quan niÖm nãi trªn dï c¸ch diÔn ®¹t cã thÓ kh¸c nhng ®Òu cã néi dung nãi chung ®ã lµ kÜ thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i, nÒn kinh tÕ ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn. KÕt hîp quan niÖm truyÒn thèng víi quan niÖm hiÖn §¹i Héi nghÞ lÇn thø VII ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng Céng s¶n ®· ®a ra quan niÖm míi vÒ c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸. Theo t tëng nµy c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi tõ s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông phæ biÕn søc lao ®éng cïng c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn cïng ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao. Quan niÖm trªn ®· g¾n c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸ ®ång thêi x¸c ®Þnh ®îc vai trß cña c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. 3 Tríc ®æi míi c«ng nghiÖp ho¸ ®îc tiÕn hµnh theo c¬ chÕ cò tËp trung bao cÊp ngµy nay chóng ta tiÕn hµnh theo c¬ chÕ míi ®ã lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc theo ®Þnh h- íng x· héi chñ nghÜa. Tríc ®©y c«ng nghiÖp ho¸ ®îc hiÓu lµ viÖc cña nhµ níc th«ng qua hai khu vùc quèc doanh vµ tËp thÓ, ngµy nay lµ sù nghiÖp cña toµn d©n víi sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ tríc ®©y lµ c«ng nghiÖp ho¸ híng néi thay thÕ nhËp khÈu lµ chñ yÕu gÇn nh c« lËp víi thÞ trêng thÕ giíi cßn b©y giê lµ chiÕn lîc híng vÒ xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn më cöa víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. 1. 1. 2 Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. a- X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ. C¬ cÊu kinh tÕ lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ hay c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn kinh tÕ ;g¾n víi vÞ trÝ tr×nh ®é kÜ thuËt c«ng nghÖ quy m« tØ träng t- ¬ng øng víi tõnh bé phËn vµ mèi quan hÖ t¬ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn g»n víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ ®· ho¹ch ®Þnh. CÊu tróc cña c¬ cÊu kinh tÕ bao gåm : - C¬ cÊu nghµnh kinh tÕ. - C¬ cÊu vïng kinh tÕ - C¬ cÊu gi÷a thÞ x·, thÞ trÊn, thÞ tø, thµnh phè vµ ®« thÞ - C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ. VÒ c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ. Thø nhÊt, khai th¸c tèt tiÒm n¨ng n«ng l©m ng nghiÖp. Thø hai ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng n«ng l©m thuû s¶n. Thø ba ph¸t huy lîi thÕ nh©n c«ng vµ truyÒn thèng s¶n xuÊt ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng xuÊt khÈu. Thø t c¶i t¹o vµ n©ng cÊp hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh kinh tÕ. Thø n¨m x©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng träng yÕu vµ hÕt søc cÊp thiÕt cã ®iÒu kiÖn vÒ vèn c«ng nghÖ ®Ó ph¸t huy nhanh vµ cã hiÖu qu¶ cao. Thø s¸u ph¸t triÓn dÞch vô khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ vÒ tù nhiªn. 4 VÒ c¬ cÊu vïng kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c vïng ®Òu ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c tèt thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng cña mçi vïng. VÒ c¬ cÊu thÞ tø, thÞ x·, thÞ trÊn, thµnh phè vµ ®« thÞ. Tuú ®iÒu kiÖn tõng n¬i, tÊt c¶ c¸c thÞ x· thÞ trÊn ®Òu ph¶i ®îc ph¸t triÓn trªn c¬ së ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp dÞch vô mang ý nghÜa tiÓu vïng. h×nh thµnh c¸c thÞ tø lµm trung t©m kinh tÕ v¨n ho¸ cña mçi x· hoÆc côm x·. VÒ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ. LÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt ®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n- íc. b- §Èy m¹nh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®i ®«i víi tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ níc ngoµi 1. 2 – TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vai trß cña nhµ n íc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. 5 Vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ níc b¾t ®Çu tõ sù cÇn thiÕt ph¶i phèi hîp lao ®éng chung vµ do tÝnh chÊt x· héi ho¸ cao cña s¶n xuÊt quy ®Þnh Lùc lîng s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn tr×nh ®é x· héi ho¸ cña s¶n xuÊt cµng cao th× ph¹m vi thùc hiÖn vai trß nµy cµng cÇn thiÕt vµ møc ®é ®ßi hái cña nã cµng chÆt chÏ vµ nghiªm ngÆt. 6 NÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi c¬ chÕ thÞ trêng lµ bíc ph¸t triÓn tÊt yÕu cña kinh tÕ tù cÊp tù tóc, mét tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña s¶n xuÊt. Tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, møc ®é ®¹t ®îc cña sù x· héi ho¸ s¶n xuÊt trong mçi níc vµ trong mçi thêi k× mµ gi÷a chóng cã nh÷ng quan hÖ tØ lÖ nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn c©n ®èi, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc bªn trong còng nh bªn ngoµi. Sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt, sù t¸c ®éng thêng xuyªn cña c¸c nh©n tè tù nhiªn x· héi, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ ®èi ngo¹i lµm cho c¸c tØ lÖ ®ã lu«n lu«n thay ®æi. C¸c quan hÖ tØ lÖ ®ã cã thÓ phï hîp víi yªu cÇu cña quy luËt vµ tÝnh quy luËt ho¹t ®éng kh¸ch quan ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ t¨ng trëng. Ngîc l¹i c¸c quan hÖ tØ lÖ ®ã cã thÓ kh«ng phï hîp vµ lµm cho nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng yÕu kÐm. §Æc biÖt khi c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong vµ ngoµi níc x©m nhËp, t¸c ®éng lÉn nhau :c¸c nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi cã thÓ di chuyÓn phï hîp hoÆc kh«ng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc :quy m« vµ c¬ cÊu kinh tÕ cã thÓ di chuyÓn theo híng tiÕn bé, hîp lÝ tèi u hoÆc l¹c hËu bÊt hîp lÝ nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia lµ mét m¾t xÝch trong hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. T×nh h×nh ®ã ®· ®Æt lªn vai c¸c nhµ níc kh«ng chØ lµ ngêi b¶o vÖ trËt tù x· héi vµ an ninh quèc gia mµ cßn lµ ngêi hiÓu biÕt quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, n¾m v÷ng vµ dù b¸o ®îc diÕn biÕn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc, cã kh¶ n¨ng sö dông c¸c ®ßn b¶y kinh tÕ, thÓ chÕ ho¸ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ thµnh hÖ thèng c¸c luËt lÖ c¸c quy chÕ ®ång bé ®Ó trùc tiÕt t¸c ®éng khèng chÕ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, 7 ®Þnh híng sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc, c¸c vïng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu c©n ®èi trong sù ph¸t triÓn do chÝnh c¸c quy luËt vµ tÝnh quy luËt kh¸ch quan cña ®êi sèng kinh tÕ quyÕt ®Þnh. Cã thÓ kh¼ng ®Þng r»ng, yªu cÇu c©n ®èi trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lµ c¬ së kh¸ch quan, s©u xa cña vai trß qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ kinh tÕ. Sau hai cuéc chiÕn tranh khèc liÖt níc ta bíc vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc. Thêi k× tríc 1986 níc ta häc tËp m« h×nh c¸c níc x· héi chñ nghÜa cò x©y dùng mét nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Vµ hËu qu¶ lµ níc ta l©m vµo khñng ho¶ng trÇm träng l¹m ph¸t phi m·, nÒn kinh tÕ tr× trÖ. B¾t ®Çu tõ n¨m 1986 níc ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Sau h¬n mêi n¨m ®æi míi níc ta ®· tho¸t khái khñng ho¶ng vµ cã møc t¨ng trëng kh¸. Tuy nhiªn thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ cßn rÊt nhiÒu ®iÒu bÊt cËp nguy c¬ tôt hËu vÉn cßn ®ã nh mét th¸ch thøc. D©n sè ®«ng, lao ®éng nhiÒu nhng tr×nh ®é kÜ thuËt chuyªn m«n thÊp, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, c¬ së h¹ tÇng cho ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp kÐm. Nh÷ng ®iÒu trªn kh«ng thÓ mét doanh nghiÖp hay mét c¸ nh©n cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc mµ ph¶i lµ nhµ níc. Do ®ã ph¶i n©ng cao vai trß cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nh»m ®a ®Êt níc ®i lªn, nÒn kinh tÕ t¨ng trëng bÒn v÷ng, h¹n chÕ nh÷ng nhîc ®iÓm cña thÞ trêng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Ch¬ng 2 - Thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë 8 níc ta thêi gian qua. 2. 1-- BiÓu hiÖn vai trß cña Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ. Vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc lµ vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña mçi Nhµ níc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n- íc,. Vai trß cña Nhµ níc ®îc biÓu hiÖn ë c¸c néi dung sau: Thø nhÊt, Nhµ níc cã vai trß ®Þnh híng sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Vai trß qu¶n lÝ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc thÓ hiÖn tríc hÕt vµ quan träng ë chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, x¸c ®Þnh môc tiªu Nhµ níc cô thÓ ho¸ ®êng lèi kinh tÕ cña §¶ng thµnh nh÷ng môc tiªu, tèc ®é ph¸t triÓn cÇn ph¶i ®¹t tíi vµ x¸c ®Þnh thø tù môc tiªu. Do ®ã kh«ng nh÷ng cÇn coi träng mµ ph¶i n©ng cao kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thø hai, Nhµ níc t¹o m«i trêng, ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §iÒu kiÖn quan träng hµng ®Çu lµ sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ kinh tÕ x· héi ®Ón c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c chñ thÓ kinh doanh hµng ho¸ yªn t©m bá vèn ®Çu t, më réng s¶n xuÊt.. X©y dùng ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng bao gåm thÞ trêng hµng tiªu dïng, t liÖu s¶n xuÊt, søc lao ®éng, tiÒn tÖ s¶n phÈm khoa häc, dÞch vô... Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ, c¸c dù b¸o vÒ mÆt hµng gi¸ c¶ c¸c nhu cÇu cña thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. X©y dùng míi vµ n©ng cÊp dÇn c¬ së h¹ tÇng cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸. Bao gåm c¬ së h¹ tÇng vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ c¬ së h¹ tÇng x· héi. Thø ba, Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng b»ng c¸c c«ng cô nh : 9 Ph¸p luËt:qu¶n lÝ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng chñ yÕu b»ng ph¸p luËt. Ph¸p luËt, quan träng lµ hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ, t¹o hµnh lang an toµn cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, b¶o ®¶m kØ c¬ng cho c¸c ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Do ®ã cÇn cã hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé, thèng nhÊt vµ tõng bíc hoµn chØnh kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu ph¸p luËt g©y nhiÒu kÏ hë trong qu¶n lÝ. §ã lµ mét nguyªn nh©n quan träng cña nh÷ng hµnh vi l¹m dông tiªu cùc tham nhòng bu«n lËu, ¨n c¾p tµi s¶n quèc gia g©y hçn lo¹n trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ :trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, chÝnh s¸ch kinh tÕ lµ mét c«ng cô cùc k× s¾c bÐn vµ tríc hÕt lµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ tÝn dông, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ thuÕ quan, chÝnh s¸ch c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ... Thø t, sù kiÓm so¸t cña Nhµ níc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. KiÓm so¸t lµ nh»m thiÕt lËp c¸c trËt tù kØ c¬ng trong ho¹t ®éng kinh tÕ, b¶o vÖ tµi s¶n quèc gia, lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, Nhµ níc thùc hiÖn kiÓm kª kiÓm so¸t ®¨ng kÝ kinh doanh, ho¹t ®éng kinh doanh, chÊt lîng s¶n phÈm, tµi chÝnh... ®èi víi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt lu th«ng. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× vai trß ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ theo ®óng môc tiªu ®· ®Þnh lµ quan träng nhÊt. 2. 2 – Nhµ níc ta trong vai trß ngêi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. 2. 2. 1- ChÝnh s¸ch tµi chÝnh. 2. 2. 1. 1- ChÝnh s¸ch tµi chÝnh. 10 Tríc ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ quan liªu bao cÊp cña mét nÒn kinh tÕ chØ huy VI£T NAM kh«ng cã thÞ trêng tµi chÝnh víi mét hÖ thèng tµi chÝnh tËp trung mäi nguån vèn vµo tay Nhµ níc ®Ó ph©n phèi theo kÕ ho¹ch cho tõng dù ¸n ®Çu t tõng xÝ nghiÖp. Khi c«ng cuéc ®æi míi ®îc tuyªn bè vµo cuèi n¨m 1986 vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn th× chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®· cã sù chuyÓn ®æi mét c¸ch m¹nh mÏ tõ c¬ chÕ ®Çu t trùc tiÕp b»ng Ng©n s¸ch sang tÝn dông ®Çu t më réng liªn doanh liªn kÕt huy ®éng mäi nguån vèn trong vµ ngoµi níc. 2. 2. 1. 2- Vèn ®Çu t Sù chuyÓn biÕn vÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®· lµm thay ®æi lín trong c¬ cÊu vèn ®Çu t níc ta. Tríc kia nguån vèn chØ toµn tõ ng©n s¸ch nhng khi sang kinh tÕ thÞ trêng th× c¸c nguån vèn ®îc gi¶i phãng vµ lµn sãng ®Çu t d©ng lªn m¹nh mÏ ë tÊt c¶ c¸c khu vùc. NÕu nh n¨m 1988 tØ lÖ ®Çu t cña nÒn kinh tÕ chØ ®¹t 8, 9%GDP th× ®Õn n¨m 1991 tØ lÖ tiÕt kiÖm lµ 10, 1%vµ tØ lÖ ®Çu t lµ 15%. N¨m 1994 tØ lÖ t¬ng øng lµ 16, 7 vµ 24%. TØ lÖ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t ®Òu t¨ng nhanh vµ m¹nh ë c¶ hai khu vùc Nhµ níc vµ t nh©n. NÕu nh n¨m 1991 phÇn thu ng©n s¸ch cña chÝnh phñ vÊn cha ®ñ chi thêng xuyªn th× n¨m 1992 ®· b¾t ®Çu cã tiÕt kiÖm va n¨m 1994 tØ lÖ tiÕt kiÖm lµ 4, 5 % GDP. khu vùc t nh©n n¨m 1994 tØ lÖ tiÕt kiÖm cña hé gia ®×nh ®¹t trªn 11% GDP trong ®ã tù ®Çu t cña khu vùc nµy ®¹t 6, 5% GDP phÇn cßn l¹i ®îc cung cÊp cho khu vùc doanh nghiÖp vµ chÝnh phñ. Tuy nhiªn mét phÇn ®¸ng kÓ 5%GDP ®îc ®Çu t vµo x©y dùng nhµ ë do ®ã phÇn chi cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp. Trong 5 n¨m 1991- 1995 íc tÝnh huy ®éng vèn nguèn vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn cña toµn x· 11 héi ®¹t 15- 16 tØ USD trong ®ã Nhµ níc chiÕm 43% (bao gåm ®Êu t tõ ng©n s¸ch Nhµ níc tÝn dông ®Çu t Nhµ níc vµ doanh nghiÖp Nhµ níc tù ®Çu t ) phÇn vèn tõ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chiÕm 37% ®Çu t cña d©n lµ 20%. ChÝnh phñ ®Çu t nhiªu h¬n cho h¹ tÇng kinh tÕ x· héi. §Çu t cña nh©n d©n dÉn tíi nhiÒu cë së s¶n xuÊt cña t nh©n ®îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ phÇn lín lµ cã quy m« nhá vµ võa nhng còng cã mét sè doanh nghiÖp t nh©n lín thu hót nhiÒu lao ®éng. So s¸nh víi mét sè c¸c níc Asean tØ lÖ tÝch luü vµ ®Çu t cña VI£T NAM ®Òu thÊp h¬n nhiÒu. §iÒu ®ã cho thÊy viÖc huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn kinh tÕ ë VI£T NAM tuy cã nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu nhng vÉn lµ mét lÜnh vùc nãng báng vµ th¸ch thøc lín, l©u dµi ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. ThÞ trêng tµi chÝnh. ThÞ trêng tµi chÝnh VI£T NAM gåm 3 yÕu tè cÊu thµnh lµ: thÞ trêng ngÇm, tÝn dông th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng vµ thÞ trêng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu. ThÞ trêng ngÇm ®îc h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t ®Ó ®¸p øng c¸c quan hÖ cung cÇu vÒ vèn trong néi bé khu vùc d©n c. ThÞ trêng nµy ph¸t triÓn m¹nh vµo 1988- 1992 do hÖ thèng ng©n hµng cha ph¸t triÓn kÞp ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn ®ét ngét t¨ng trong qu¸ tr×nh ®æi míi. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng nµy lµ thêi thêi gian cho vay ng¾n, l·i suÊt cao nhng viÖc vay vµ cho vay ®¬n gi¶n thuËn tiÖn. Tuy nhiªn ®é rñi ro cao v× vËy giai ®o¹n 1990-1993 ®· x¶y ra t×nh tr¹ng ®æ vì cña c¸c tæ chøc “hä ” vµ “hôi ” do viÖc nh÷ng ngêi vay tiÒn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc lÊy tiÒn råi bá trèn. Tíi nay thÞ trêng nµy ®· thu hÑp vµ chiÕm mét tØ lÖ nhá. 12 ThÞ trêng tÝn dông ng©n hµng. ThÞ trêng tÝn dông th«ng qua ng©n hµng lµ thÞ trêng vèn chñ yÕu vèn chñ yÕu hiÖn nay t¹i VI£T NAM. HÖ thèng ng©n hµng ®· cã bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m ®æi míi n¨m 1988 ph¸p lÖnh ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh ®îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc tõ n¨m 1990 ®· cho phÐp thµnh lËp c¸c lo¹i ng©n hµng sau ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi më t¹i VI£T NAM, ng©n hµng liªn doanh, hîp t¸c x· tÝn dông. Tõ khi cã ph¸p lÖnh nµy hÖ thèng ng©n hµng ®· m¹nh c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. TÝnh b×nh qu©n cø 20000 ng- êi d©n cã mét chi nh¸nh ng©n hµng. Con sè nµy so víi c¸c níc trªn thÕ giíi cßn thÊp nhng lµ bíc tiÕn ®¸ng kÓ cña VI£T NAM. HÖ thèng ng©n hµng huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ cña c¸c tÇng líp d©n c th«ng qua hÖ thèng quü tiÕt kiÖm vµ hîp t¸c x· tÝn dông. Ng©n hµng ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn víi nhiÒu h×nh thøc hÊp dÉn. Møc t¨ng huy ®éng vèn cña n¨m hÖ thèng ng©n hµng n¨m 1994 ®¹t 160% n¨m 1993 chiÕm 70% tæng nguån vèn huy ®éng n¨m 1994 ®· chiÕm 20% GDP. ThÞ trêng tr¸i phiÕu cæ phiÕu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc lµ mét sù thóc ®Èy thÞ trêng tr¸i phiÕu cæ phiÕu ph¸t triÓn. ViÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu dùa trªn c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ sau : - LuËt c«ng ty ban hµnh 1990 quy ®Þnh vÒ viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. - QuyÕt ®Þnh 202 Ttg 8-6-1991 ban hµnh quy chÕ t¹m thêi vÒ ph¸t hµnh cæ phiÕu tr¸i phiÕu doanh nghiÖp nhµ níc 13 - LuËt doanh nghiÖp ban hµnh th¸ng 4- 1995. - NghÞ ®Þnh 23CP ngµy 22 - 3 –1995 vÒ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ. ThÞ trêng tr¸i phiÕu cæ phiÕu ®· cã sù ph¸t triÓn cao h¬n nhng cho tíi nay quy m« thÞ trêng cßn nhá bÐ. Sè lîng cæ phiÕu cßn Ýt gi¸ trÞ cæ phiÕu cha ®Õn 1% GDP thêi h¹n c¸c lo¹i tr¸i phiÕu tíi 90% lµ ng¾n h¹n (díi 1 n¨m ) cßn l¹i tõ 1-3 n¨m. Th¸ng 7-2000 níc ta thµnh lËp së giao dÞch chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®©y lµ mét bíc tiÕn vît bËc tuy nhiªn hµng ho¸ cho thÞ trêng nµy cßn qu¸ Ýt thÞ trêng cha cã sù s«i ®éng. Cha cã sù chuÈn mùc vÒ c«ng khai ho¸, vÕ kÕ to¸n kiÓm to¸n ®èi víi c¸c c«ng ty ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cæ phiÕu ®iÕu ®ã lµm cho ngêi ®©u t lo ng¹i v× sù rñi do cña c¸c cæ phiÕu tr¸i phiÕu do c¸c c«ng ty ph¸t hµnh. 2. 2. 1. 3 Vèn níc ngoµi. §Çu t trùc tiÕp (FDI). Tæng vèn ®Çu t tuy t¨ng nhanh t¨ng 50% hµng n¨m trong thêi k× 1989-1995 nhng vÉn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thÞ trêng vèn cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë VI£T NAM. Tæng vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn chiÕm tØ träng 34% vèn ®¨ng kÝ t¬ng ®èi kh¸ nhng ®ã cha ph¶i lµ tØ träng cao nhÊt cã thÓ ®¹t ®îc do nhiÕu nguyªn nh©n g©y chËm trÔ viÖc thùc hiÖn dù ¸n nh kÐo dµi thêi gian xÐt cÊp ®Êt gi¶i phãng mÆt b»ng vµ nhiÒu thñ tôc rêm rµ kh¸c. HÖ thèng chÝnh s¸ch cha hoµn thiÖn thiÕu ®ång bé, kh«ng ®ñ møc cô thÓ thêng hay thay ®æi, ®Æc biÖt viÖc thi hµnh ph¸p luËt cßn tuú tiÖn. Quy ho¹ch kinh tÕ vµ l·nh thæ kªu gäi 14 vèn ®Çu t níc ngoµi cha ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ triÓn khai chËm ch¹p g©y bÞ ®éng cho c¶ hai phÝa ®Çu t vµ xÐt duyÖt dù ¸n. HiÖn nay VI£T NAM cha cã nhiÒu ®èi t¸c m¹nh cã ý nghÜa chiÕn lîc l©u dµi. ViÖc gãp vèn cña bªn VI£T NAM trong nhiÒu dù ¸n qu¸ thÊp, chñ yÕu b»ng quyÒn sö dông ®Êt. Trong mét sè dù ¸n bªn níc ngoµi gãp vèn b»ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ cao vµ bªn VI£T NAM cßn cã nhiÒu s¬ hë trong tiªu thô s¶n phÈm. ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA ). Thêi k× 1991-1995 gi¸ trÞ ODA choVI£T NAM b×nh qu©n mçi n¨m ®¹t kho¶ng 480 triÖu USD. Thùc tÕ cho thÊy tiÒm n¨ng vèn níc ngoµi tuy lín nhng viÖc khai th¸c huy ®éng cßn nhiÒu khã kh¨n vµ cßn ®ang ë møc thÊp. Th¸ng 11-1993 c¸c nhµ tµi trî t¹i Héi nghÞ quèc tÕ t¹i Pari cam kÕt hç trî ph¸t triÓn 1, 86 tØ USD vµo th¸ng 11-1994 nhãm t vÊn cam kÕt hç trî ph¸t triÓn 1, 95 tØ USD. VÊn ®Ò lµ ph¶i gi¶i ng©n, tiÕp nhËn nhanh chãng vµ sù dông cã hiÖu qu¶ VI£T NAM vÉn trong t×nh tr¹ng thiÕu quy ho¹ch chung vÒ kªu gäi ODA lµm c¬ së cho viÖc vËn ®éng c¸c dù ¸n cô thÓ. Ph©n bè dµn tr¶i thêi gian thÈm ®Þnh kÐo dµi, gi¶i phãng ®Òn bï di d©n chËm ch¹p nhÊt lµ ®èi víi c¸c dù ¸n cÇn diÖn tÝch mÆt b»ng lín 2. 2. 1. 4-C¬ cÊu vµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t. HiÖn nay cha cã sè liÖu thèng kª chÝnh thøc cho phÐp nghiªn cøu tin cËy vµ chi tiÕt vÒ c¬ cÊu vµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t t¹i VI£T NAM. Theo nhiÒu tµi liÖu th× thêi k× 1989-1994 hÖ sè ICOR cña VI£T NAM vµo kho¶ng 1, 8-2, 4 trong n«ng nghiÖp 1, 5 ®Õn 2, 0 trong c«ng nghiÖp 2, 5 ®Õn 3, 0 vµ trong dÞch vô vµ kÕt cÊu h¹ tÇng 3, 0 ®Õn 4, 0 hoÆc h¬n 15 HÖ sè ICOR cña VI£T NAM ®îc ®µnh gi¸ lµ thÊp so víi nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. C¸c chuyªn gia cña ng©n hµng thÕ giíi ®a ra 3 lÝ do gi¶i thÝch cho ®iÒu trªn lµ :  Mét lµ nhiÒu dù ¸n ®Çu t lín tõ thËp kØ tríc ®Õn giai ®o¹n ph¸t huy hÕt c«ng suÊt.  Hai lµ do t¸c ®éng cña c¬ chÕ míi lµm cho c¸c tiÒm n¨ng ®îc ph¸t huy tèt h¬n mµ kh«ng cÇn thªm vèn.  Ba lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt cÇn nhiÒu lao ®éng mµ kh«ng cÇn nhiÒu vèn ®· cã bíc ph¸t triÓn kh¸ trong nh÷ng n¨m qua. 2. 2. 2- ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. 2. 2. 2. 1-Thùc tr¹ng c«ng nghÖ VI£T NAM. Sau hai cuéc chiÕn tranh kÐo dµi VI£T NAM bíc vµo c«ng cuéc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp vÒ mÆt c«ng nghÖ. Tr×nh ®é c«ng nghÖ níc ta nãi chung rÊt thÊp so víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu tõ 2-4 thÕ hÖ vµ ®- îc h×nh thµnh ch¾p v¸ tõ nhiÒu nguån. C¸c chØ tiªu chñ yÕu nh møc tiªu hao nguyªn nhiªn vËt liÖu thêng gÊp tõ 1, 5 ®Õn 2 lÇn møc trung b×nh chung cña thÕ giíi, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao do nhiÒu yÕu tè nhng tríc hÕt lµ do c«ng nghÖ l¹c hËu. Tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu còng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i trêng. Trong mét cuéc ®iÒu tra vÒ t×nh tr¹ng c«ng nghÖ cho thÊy chØ cã kho¶ng 45% lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ trung ¬ng vµ 25% lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ ®Þa ph¬ng ®· ®- îc c¬ khÝ ho¸ tù ®éng ho¸. C«ng nghÖ l¹c hËu ®Én ®Õn hao phÝ lín n¨ng lîng vµ nguyªn liÖu hiÖu qu¶ sö dông thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ thÊp. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy ®· t¹o mét søc Ðp lín ®èi víi nhiÖm vô ®æi míi c«ng nghÖ trong ®ã chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ níc 16 ngoµi cã ý nghÜa v« cïng quan träng. §Ó kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ trong níc thóc ®Èy sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy 5-12-1988 Héi ®ång Nhµ níc ®· th«ng qua ph¸p lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ. §iÒu 1 cña ph¸p lÖnh quy ®Þnh râ: “ Nhµ níc VI£T NAM khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ë níc ngoµi chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo VI£T NAM trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi. Nhµ níc VI£T NAM b¶o ®¶m quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc ë níc ngoµi chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo VI£T NAM, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn giao ®ã ”. ChuyÓn giao cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu con ®êng kh¸c nhau, ë níc ta trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ®îc chuyÓn giao b»ng c¸c kªnh th¬ng m¹i th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t 100% vèn níc ngoµi, liªn doanh, hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp tù bá vèn mua thiÕt bÞ. LuËt ®Çu t níc ngoµi ban hµnh ngµy 29-12-1987 cho phÐp bªn níc ngoµi tham gia xÝ nghiÖp liªn doanh gãp vèn. C¸c nhµ ®Çu t ®îc phÐp chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc hoÆc sang níc thø ba. KÓ tõ khi thùc hiÖn LuËt ®Çu t níc ngoµi vµ ph¸p lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ viÖc ®æi míi b»ng chuyÓn giao c«ng nghÖ ®· ®îc thùc hiÖn víi quy m« lín, tèc ®é nhanh h¬n c¸c thêi k× tríc kh¸ nhiÒu. Tr×nh ®é c«ng nghÖ trong nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt ®· cã sù c¶i thiÖn râ rÖt. VI£T NAM nhËn ®îc nhiÒu c«ng nghÖ h¬n ®· cã h¬n 700 c«ng ty tõ h¬n 50 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t vµo VI£T NAM. Nguån c«ng nghÖ s«i ®éng ch¶y vµo VI£T NAM ®· cã t¸c dông kÝch thÝch lµm s«i ®éng ®êi sèng c«ng nghÖ VI£T NAM. Qua thÈm ®Þnh dù ¸n cho thÊy mét sè dù ¸n trong c¸c lÜnh vùc dÇu khÝ viÔn th«ng..c«ng nghÖ chuyÓn giao vµo VI£T NAM thuéc lo¹i hiÖn ®¹i nhÊt thÕ giíi. 17 Trong c¸c c¬ së thùc hiÖn c¸c dù ¸n nµy ®iÒu kiÖn lao ®éng ®îc n©ng lªn râ rÖt, ngêi lao ®éng ®îc gi¶m nhÑ c¸c c«ng viÖc thñ c«ng, bít tiÕp xóc víi c¸c yÕu tè nguy hiÓm ®éc h¹i. M«i trêng lao ®éng còng ®îc c¶i thiÖn Ýt « nhiÔm m«i trêng h¬n tríc. Ngµnh v« tuyÕn viÔn th«ng lµ ngµnh ®îc ®¸nh gi¸ thùc hiÖn cã kÕt qu¶ viÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ®i th¼ng vµo sè ho¸, tù ®éng ho¸ vµ ®a dÞch vô, sö dông vÖ tinh viÔn th«ng m¹ng truyÒn dÉn b»ng c¸p quang vµ vi ba b¨ng réng, tæng ®µi tù ®éng trªn c¶ níc, hÖ thèng th«ng tin di ®éng vµ m¹ng chuyÓn m¹ng gãi d÷ liÖu. M¹ng líi bu chÝnh viÔn th«ng tuy cãn Ýt vÒ sè lîng nhng hiÖn ®¹i t¬ng thÝch víi m¹ng líi c¸c níc ph¸t triÓn. Thùc tÕ qua ngµnh v« tuyÕn viÔn th«ng ®· chøng minh c¸c c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ cña chóng ta hoµn toµn cã thÓ lµm chñ c«ng nghÖ nhËp ho¹t ®éng vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ kÜ thuËt cao. Ngµnh c¬ khÝ kÓ tõ sau khi thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi vµ ph¸p lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo VI£T NAM ®· vµ ®ang dÇn ®îc phÞc håi vµ cã sù t¨ng trëng kh¸. Víi c¸c thiÕt bÞ gia c«ng khu«n mÉu hiÖn ®¹i cña NhËt, Anh, §øc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ VI£T NAM ®· chÕ t¹o ra ®îc c¸c s¶n phÈm dïng cho nh÷ng c«ng viÖc chÕ biÕn th«. C¸c ph©n ngµnh c¬ khÝ n«ng nghiÖp, m¸y c«ng cô, m¸y phôc vô c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ cã gi¸ trÞ s¶n lîng t¨ng gÊp ®«i n¨m 1990. C«ng nghÖ trong ngµnh ®iÖn vµ thiÕt bÞ ®iÖn thuéc lo¹i tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. T¹i c«ng ty ®o ®iÖn nhê hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ víi Thôy SÜ chÊt lîng c«ng t¬ ®iÖn cña c«ng ty ®¹t chÊt lîng cao ®é chÝnh x¸c tõ 0, 1 trë lªn c«ng t¬ ®¹t tiªu 18 chuÈn quèc tÕ IEC®îc kh¸ch hµng trong vµ ngoµi níc ®Æt mua víi sè lîng lín. Nh×n chung c¸c nguån c«ng nghÖ nhËp ®· c¶i thiÖn c«ng nghÖ trong níc n©ng cao chÊt lîng, ®a d¹ng mÉu m·, gãp phÇn n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu cña VI£T NAM. §¸ng gi¸ tr×nh ®é c«ng nghÖ kh«ng chØ dùa trªn phÇn cøng lµ thiÕt bÞ v× thiÕt bÞ chØ lµ mét trong bèn yÕu tè cÊu thµnh kh¸i niÖm c«ng nghÖ ®ã lµ thiÕt bÞ, con ngêi, th«ng tin, qu¶n lÝ. BiÕt ph¸t triÓn ®ång bé 3 yÕu tè cßn l¹i th× dï thiÕt bÞ cha ph¶i lµ tiªn tiÕn nhÊt vÉn cã thÓ t¹o ra ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao nh NghÞ quyÕt Trung ¬ng 7 nªu râ “ ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng ”. B½ng nhiÒu nguån kh¸c nhau chïng ta ®· cã trong tay lîng thiÕt bÞ c«ng nghÖ trÞ gi¸ hµng chôc ngµn tØ ®ång. Tuy vËy thêi gian ®Çu ®i vµo hîp t¸c vµ ®Çu t viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cßn cha kh¶ quan, yÕu tè chuyÓn giao c«ng nghÖ trong c¸c liªn doanh cßn thÊp, thËm chÝ kh«ng trêng hîp nhËp c¶ c¸c thiÕt bÞ l¹c hËu th¶i lo¹i g©y ¶nh hëng m«i trêng lµm viÖc vµ søc khÎo c«ng nh©n. Mét cuéc kh¶o s¸t víi h¬n 700 thiÕt bÞ, 3 d©y chuyÒn nhËp t¹i 42 nhµ m¸y 76% sè m¸y míi nhËp thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 1950-1960 70% sè m¸y nhËp ®· hÕt khÊu hao 50% lµ m¸y cò t©n trang. Do sö dông nhiÒu m¸y mãc qu¸ l¹c hËu íc tÝnh ë VI£T NAM hiÖn nay cã kho¶ng 300-400 th¬ng tËt dÉn ®Õn chÕt ngêi vµ h¬n 20000 tai n¹n nghÒ nghiÖp x¶y ra mçi n¨m. NhiÒu c¬ së kh«ng xö lÝ chÊt th¶i trong s¶n xuÊt còng g©y nguy h¹i trùc tiÕp cho ngêi lao ®éng vµ g©y « nhiÔm m«i trêng xung quanh. VÝ dô c«ng ty bét ngät Vª®an do trùc tiÕp th¶i níc th¶i c«ng nghiÖp cã chøa chÊt ®éc kh«ng qua xö lÝ vµo s«ng ThÞ V¶i g©y « nhiÔm 19 nÆng, lóa ë ven s«ng bÞ óa vµng vµ lµm chÕt t«m c¸ hµng lo¹t cña bµ con ng d©n trªn diÖn tÝch hµng tr¨m ha. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh h×nh trªn lµ phÝa VI£T NAM thiÕu th«ng tin vÒ c¸c lo¹i c«ng nghÖ cÇn thiÕt cã thÓ chuyÓn giao vµ nh÷ng tiªu cùc n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ thùc hµnh chuyÓn giao c«ng nghÖ. Ngoµi ra cßn nhiÒu nh©n tè kh¸c t¹o søc c¶n nhÊt ®Þnh ®èi víi chuyÓn giao c«ng nghÖ ë VI£T NAM - C¬ së vËt chÊt phôc vô cho qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ cha ®îc n©ng cÊp ®Õn møc cÇn thiÕt. - C¸c ho¹t ®éng hç trî chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o båi d- ìng lao ®éng còng cha ®îc t¨ng cêng. - ChuyÓn giao c«ng nghÖ kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò kÜ thuËt ®¬n thuÇn mµ nã cßn liªn quan ®Õn vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp cña c«ng nh©n viªn nªn th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp Ýt d¸m ®æi míi triÖt ®Ó. - Sù h¹n chÕ vÒ vèn còng lµm gi¶m tèc ®é, gi¶m quy m« vµ hiÖu qu¶ cña chuyÓn giao c«ng nghÖ. V× Nhµ níc h¹n chÕ cÊp vèn, nªn doanh nghiÖp chØ cßn liªn doanh víi níc ngoµi vµ vay vèn cña chÝnh ®èi t¸c liªn doanh nh»m chuyÓn giao c«ng nghÖ. Trong trêng hîp nµy phÝa VI£T NAM thêng ph¶i chÊp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ cã tr×nh ®é kÜ thuËt kh«ng cao do chÝnh ®èi t¸c chuyÓn giao hoÆc giíi thiÖu. - Thùc lùc c¸n bé khoa häc kh«ng Ýt nhng cha m¹nh. VI£T NAM cã kho¶ng 10000 c¸n bé ®¹i häc trªn 1 triÖu d©n. Sè c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ vÒ c¸c nghµnh khoa häc kÜ thuËt chØ chiÕm 15, 4% trªn tæng sè. ChÊt lîng ®µo t¹o c¸n bé khoa häc thÊp, cha ®îc cËp nhËt tri thøc hiÖn ®¹i cña thÕ giíi, thiÕu c¸n bé chñ chèt thùc hiÖn nh÷ng ch¬ng 20