ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN *** PHAN THỊ BÍCH THẠCH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TƯ THỤC TẠI THÀNH PHỐ PHAN RANG - THÁP CHÀM TỈNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lí Giáo dục TP. HỒ CHÍ MINH – Năm 2019 ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN *** PHAN THỊ BÍCH THẠCH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TƯ THỤC TẠI THÀNH PHỐ PHAN RANG - THÁP CHÀM TỈNH NINH THUẬN Luận văn Thạc sĩ Chuyên ngành: Quản lí Giáo dục Mã số: 8.14.01.14 Người hướng dẫn khoa học PGS.TS. ĐỖ HẠNH NGA TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Đỗ Hạnh Nga. Các số liệu được trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Học viên Phan Thị Bích Thạch LỜI CÁM ƠN Trước hết, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Hội Dòng Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang, Cộng đoàn Nazareth - Sài Gòn, Trường Giáo dục Chuyên biệt Tương lai (CĐ. Phúc Ân) thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, Gia đình và Quí ân nhân đã quan tâm nâng đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành khóa học. Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Phòng Giáo dục & Đào tạo, Cán bộ chuyên trách bậc học mầm non; Ban giám hiệu và tập thể Giáo viên các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang - Tháp Chàm Tỉnh Ninh Thuận, đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp số liệu, thông tin cần thiết cho tôi trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Ban Chủ Nhiệm Khoa Giáo Dục, Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và quý Thầy Cô đã trực tiếp hoặc gián tiếp giảng dạy, truyền đạt những kiến thức khoa học cho tôi trong thời gian học tập tại trường và đã đóng góp những ý kiến quý báu cho đề tài nghiên cứu của tôi. Cuối cùng và đặc biệt, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS. Đỗ Hạnh Nga, người thầy tâm huyết đã tận tình dìu dắt, hướng dẫn và giúp tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu. Xin trân trọng cám ơn! Tp. HCM, tháng 12 năm 2019 Phan Thị Bích Thạch MỤC LỤC MỞ ĐẦU......................................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................................. 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 3 4. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................................................ 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................................... 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu................................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................................... 4 8. Đóng góp mới của đề tài .......................................................................................................... 5 9. Bố cục luận văn......................................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN ................................................................................................................................................. 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................................ 7 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới ........................................................................ 7 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam ....................................................................... 10 1.2. Một số khái niệm cơ bản về vấn đề nghiên cứu ................................................................. 13 1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục, quản lí trường mầm non ........................................ 13 1.2.2. Quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .................................................. 19 1.3. Lí luận về hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở trường mầm non .................................. 26 1.3.1. Ý nghĩa hoạt động chơi đối với trẻ mẫu giáo lớn ........................................... 26 1.3.2. Đặc điểm hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn............................................... 29 1.3.3. Các loại trò chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................................................ 30 1.3.4. Nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động chơi của trẻ MGL .. 34 1.3.5. Đánh giá hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................................... 36 1.4. Lí luận về quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở trường mầm non ...................... 37 1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lí hoạt động chơi của trẻ ......................... 37 1.4.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................... 38 1.4.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ................. 40 1.4.4. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .................. 42 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn . 43 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .......................... 45 1.5.1. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 45 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 47 Tiểu kết chương 1 ......................................................................................................................... 49 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TƯ THỤC TẠI THÀNH PHỐ PHAN RANG - THÁP CHÀM ........................................................................................................................................... 50 2.1. Khái quát đặc điểm tình hình giáo dục mầm non trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm.............................................................................................................................................. 50 2.1.1. Khái quát về thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ............................................. 50 2.1.2. Khái quát tình hình giáo dục mầm non thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ... 51 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................................................. 53 2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực trạng ..................................................................... 54 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực trạng ............................................................... 54 2.2.3. Đối tượng nghiên cứu thực trạng .................................................................... 56 2.3. Thực trạng hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ......................................................................................................... 59 2.3.1. Các loại trò chơi được tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn ...................................... 59 2.3.2. Nội dung hoạt động chơi được tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn ......................... 61 2.3.3. Các phương pháp tổ chức hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ..................... 63 2.3.4. Hình thức chơi được tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn ......................................... 65 2.3.5. Đánh giá hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................................... 67 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm............................................................................................... 68 2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên về quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .............................................................................................................. 68 2.4.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................... 70 2.4.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ................. 74 2.4.4. Chỉ đạo thực hiện hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ................................. 78 2.4.5. Kiểm tra, đánh giá thực hiện hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ................ 81 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ............................................................ 85 2.5.1. Những yếu tố khách quan ............................................................................... 85 2.5.2. Những yếu tố chủ quan ................................................................................... 87 2.6. Đánh giá chung về thực trạng ............................................................................................... 89 2.6.1. Những mặt được .............................................................................................. 89 2.6.2. Những mặt tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ................................................... 90 Tiểu kết chương 2 ......................................................................................................................... 93 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TƯ THỤC THÀNH PHỐ PHAN RANG-THÁP CHÀM... 94 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................................................ 94 3.1.1. Cơ sở pháp lí ................................................................................................... 94 3.1.2. Cơ sở lí luận .................................................................................................... 95 3.1.3. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................ 95 3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................................................ 95 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.................................................................. 95 3.2.2. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn ................................................................. 96 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và khoa học ............................................. 96 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ................................................. 97 3.3. Các biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm............................................................................................... 97 3.3.1. Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động chơi đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ...................................................................................................... 97 3.3.2. Tổ chức tăng cường điều kiện môi trường vật chất ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm .................................................................. 100 3.3.3. Xây dựng kế hoạch củng cố đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ......................................... 104 3.3.4. Đổi mới tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm................... 108 3.3.5. Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ............................ 111 3.4.Mối liên hệ giữa các biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm ............................................................... 113 3.5. Khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất .............................. 114 3.5.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................... 114 3.5.2. Phương pháp khảo sát ................................................................................. 114 3.5.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................... 115 3.5.4. Kết quả khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục...................... 115 Tiểu kết chương 3 ....................................................................................................................... 121 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................................... 122 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................................... 126 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ quản lí ĐLC Độ lệch chuẩn ĐTB Điểm trung bình ĐTBC Điểm trung bình chung GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDMN Giáo dục mầm non GV Giáo viên GVMN Giáo viên mầm non HĐC Hoạt động chơi KHGDNH Kế hoạch giáo dục năm học MGL Mẫu giáo lớn MN Mầm non MNTT Mần non tư thục PR-TC Phan Rang-Tháp Chàm QLGD Quản lí giáo dục DANH MỤC BẢNG Bảng 2. 1 Thống kê qui mô trường, lớp, trẻ MN tại thành phố PR-TC từ năm học 2017 đến 2019 ........................................................................................................................ 51 Bảng 2. 2 Thống kê cán bộ quản lí và giáo viên mầm non thành phố Phan Rang- Tháp Chàm từ năm học 2017 đến 2019 .................................................................................. 52 Bảng 2. 3 Tiêu chí và thang đánh giá ............................................................................ 56 Bảng 2. 4 Mẫu khách thể khảo sát thực trạng ............................................................... 56 Bảng 2. 5 Mức độ và kết quả thực hiện các loại trò chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............ 59 Bảng 2. 6 Mức độ và kết quả thực hiện nội dung hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .................................................................................................................................. 61 Bảng 2. 7 Mức độ và kết quả thực hiện các phương pháp tổ chức HĐC của trẻ MGL 63 Bảng 2. 8 Mức độ và kết quả thực hiện các hình thức chơi của trẻ mẫu giáo lớn ........ 65 Bảng 2. 9 Mức độ và kết quả thực hiện các tiêu chí đánh giá để đánh giá kết quả chơi của trẻ ............................................................................................................................ 67 Bảng 2. 10 Mức độ và kết quả thực hiện việc xây dựng kế hoạch HĐC của trẻ MGL 70 Bảng 2. 11 So sánh đánh giá của cán bộ quản lí và giáo viên về mức độ và kết quả thực hiện việc xây dựng kế hoạch hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .............................. 74 Bảng 2. 12 Mức độ và kết quả tổ chức thực hiện kế hoạch HĐC của trẻ mẫu giáo lớn .................................................................................................................................. 75 Bảng 2. 13 So sánh đánh giá của CBQL và GV về mức độ và kết quả tổ chức thực hiện hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................................................................. 77 Bảng 2. 14 Mức độ và kết quả chỉ đạo thực hiện HĐC của trẻ mẫu giáo lớn ............... 78 Bảng 2. 15 So sánh đánh giá của CBQL và GV về mức độ và kết quả chỉ đạo thực hiện hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ............................................................................. 81 Bảng 2. 16 Mức độ và kết quả thực hiện kiểm tra, đánh HĐC của trẻ mẫu giáo lớn ... 82 Bảng 2. 17 So sánh đánh giá của CBQL và GV về mức độ và kết quả thực hiện việc kiểm tra đánh giá GV tổ chức HĐC của trẻ MGL ....................................................... 85 Bảng 2. 18 Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quản lí HĐC của trẻ MGL ....................................................................................................................................... 86 Bảng 2. 19 Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến quản lí HĐC của trẻ MGL.……………………………………………………………………………….…87 Bảng 3.1 Tiêu chí và thang đánh giá………………………………………………...115 Bảng 3. 2 Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của HĐC đối với sự phát triển của trẻ MGL ........... 115 Bảng 3. 3 Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp tăng cường điều kiện môi trường vật chất HĐC của trẻ MGL ở các trường MNTT thành phố PR-TC ..................................................................................................................................... 116 Bảng 3. 4 Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp xây dựng kế hoạch củng cố đội ngũ CBQL và GV ở các trường MNTT thành phố PR-TC ........... 117 Bảng 3. 5 Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động chơi của trẻ MGL ở các trường MNTT thành phố PR- TC ................................................................................................................................ 118 Bảng 3. 6 Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết và khả thi biện pháp tăng cường công tác kiểm tra đánh giá HĐC của MGL ở các trường MNTT thành phố PR-TC ........... 119 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2. 1 Thông tin về đối tượng khảo sát ............................................................... 57 Biểu đồ 2. 2 Nhận thức của CBQL và GV về hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn .... 69 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trẻ em chính là niềm vui của gia đình, là chủ nhân tương lai của đất nước, là lớp người sẽ kế thừa sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Điều 40, Luật trẻ em, 2016). Chính vì lẽ đó việc chăm sóc và giáo dục trẻ ngay từ nhỏ để “mai sau gìn giữ giang sơn Lạc Hồng” (Hồ Chí Minh, 1946) là một việc rất quan trọng và vô cùng cần thiết, đặc biệt ở giai đoạn tuổi mầm non. Vì “cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi, quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng, giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập” (Hồ Chí Minh). Cũng như L. N. Tônxtôi đã từng nhận định: “Tất cả những gì mà đứa trẻ sẽ có sau này khi trở thành người lớn đều thu nhận được từ thời thơ ấu. Trong quãng đời còn lại những cái mà nó thu nhận được chỉ đáng một phần trăm những cái đó mà thôi” (Dẫn theo Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Thị Như Mai và Đinh Thị Kim Thoa, 2014, tr.235). Các Nghị quyết của Đảng về GDMN đã xác định rõ vị trí GDMN trong chiến lược giáo dục và đào tạo con người ngay từ thập niên 1960 của thế kỉ trước, đã nêu rõ: “Giáo dục mẫu giáo tốt mở đầu cho một nền giáo dục tốt” (Chỉ thị 153-CP, 1966). GDMN chính là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cơ sở cho việc hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam trong thời kì đổi mới và hội nhập (Quyết định 149/QĐ-TTg, 2006). Nhiệm vụ của GDMN là giáo dục phát triển nhân cách toàn diện, xây dựng nền móng vững chắc ban đầu cho sự phát triển cả về thể chất, tinh thần và trí tuệ cho trẻ, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một, làm nền kiên vững cho sự phát triển và hình thành nhân cách con người mới trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa (Nghị quyết TW 8, khóa XI, 2013). Vậy nên để trẻ có được sự phát triển một cách toàn diện thì chỉ yêu thương chăm sóc thôi là chưa đủ mà còn phải giáo dục trẻ một cách khoa học, phù hợp và an toàn. Các hoạt động giáo dục trong chương trình GDMN, chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo (Bộ GD&ĐT, 2009), sẽ gây ra những biến đổi về chất trong tâm lý của trẻ, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lí nhân cách của trẻ, làm tiền đề cho hoạt động học tập ở bậc tiếp theo (Nguyễn Thị Hòa, 2017, tr.152). Mẫu giáo lớn là lứa tuổi được coi là thời điểm giao thoa, giữa một bên là đứa trẻ đang phát triển để hoàn thiện các cấu trúc tâm lý của con người, trong đó chơi là hoạt 1 động chủ đạo. Và một bên là học sinh sẽ thực hiện nghĩa vụ xã hội bằng hoạt động học tập nghiêm chỉnh. Điều này cũng có nghĩa là việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho trẻ vào lớp một phải được thực hiện trong các trò chơi, nhất là trò chơi sáng tạo (Nguyễn Bích Thủy & Nguyễn Thị Anh Thư, 2005, tr. 200-201). Làm thế nào để chính trong các hoạt động này sẽ khơi dậy ở trẻ lòng ham hiểu biết, giúp trẻ phát triển ý chí, ngôn ngữ, trí tuệ và kĩ năng thiết lập các mối quan hệ, để trẻ vững vàng tiến lên bậc học cao hơn là trách nhiệm trực tiếp của đội ngũ giáo viên và người quản lí nhà trường. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã khẳng định đội ngũ cán bộ và giáo viên là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Hiện nay, hệ thống GDMN cả nước đang thực hiện chương trình GDMN theo văn bản hợp nhất Số: 01/VBHN-BGDĐT, ký ngày 24/01/2017 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT với phương pháp “Lấy trẻ em làm trung tâm” và “Giáo dục theo hướng tích hợp”. Trong chương trình GDMN hiện hành, hoạt động chơi giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ mẫu giáo, chi phối phần lớn chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở trường MN. Có thể nói quản lí HĐC là khâu quan trọng trong quản lí trường MN về mặt chuyên môn của trẻ mẫu giáo, có ý nghĩa quyết định đến mục tiêu GD là phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Theo kết quả hội thảo khoa học về Chương trình GDMN của Bộ GD&ĐT (2013), việc triển khai thực hiện chương trình GDMN hiện hành tuy đạt được những tiến bộ nhất định nhưng vẫn còn những hạn chế ở các địa phương như: Thiếu sự linh hoạt trong quản lí, chỉ đạo thực hiện chương trình; các điều kiện thực hiện chương trình GDMN bao gồm đội ngũ CBQL, GV, cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi còn nhiều khó khăn, bất cập và chưa phù hợp. Báo cáo của Phòng GD&ĐT Phan Rang-Tháp Chàm về tình hình GDMN những năm học gần đây, các cơ sở GDMN trên địa bàn đang tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng thực hiện Chương trình GDMN hiện hành của Bộ GD&ĐT. Tuy nhiên, vì Ninh Thuận là Tỉnh nghèo, kinh phí và các dự án dành cho giáo dục chủ yếu được ưu tiên đầu tư cho các huyện khó khăn (dân tộc) để phát triển, đảm bảo 100% các thôn, xã có cơ sở GDMN công lập. Ở thành phố, vùng có điều kiện kinh tế phát triển hơn, chủ yếu là thực hiện xã hội hóa giáo dục. Tuy loại trường MNTT phát triển mạnh nhưng còn yếu kém, hạn chế về nhiều mặt như: Sư thiếu hụt về số lượng, yếu kém về chất lượng đội ngũ CBQL và 2 GV; Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi…; Công tác quản lí phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa được chặt chẽ và phù hợp, tất cả những điều này đã ảnh hưởng nhiều đến chất lượng thực hiện chương trình GDMN theo phương pháp “học qua chơi, chơi mà học” để đáp ứng yêu cầu về mục tiêu GD của trẻ MGL nói chung, đặc biệt đối với trẻ MGL các trường MNTT trên địa bàn (Phòng GD&ĐT Phan Rang-Tháp Chàm, 2017-2019). Để đảm bảo mục tiêu giáo dục đối với trẻ MGL ở các trường MNTT tại thành phố PR-TC theo yêu cầu hiện nay, yếu tố quản lí HĐC phải được quan tâm hàng đầu; đồng thời cần phải làm rõ thực trạng quản lí HĐC ở các trường MNTT này để có những biện pháp điều chỉnh kịp thời, phát triển hiệu quả. Quản lí việc thực hiện HĐC của trẻ MGL đạt hiệu quả cao thì chất lượng GD, sản phẩm đầu ra sẽ đạt yêu cầu, hoàn thành mục tiêu GDMN mà ngành GD và xã hội giao phó. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu của mình là: “Quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm tỉnh Ninh Thuận”. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. Từ đó, đề xuất một số biện pháp nhằm cải tiến thực trạng trong công tác quản lí hoạt động này góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ mẫu giáo lớn các trường mầm non tư thục trên địa bàn. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lí các hoạt động giáo dục trẻ mẫu giáo. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, công tác quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục thành phố Phan Rang-Tháp Chàm đang được triển khai thực hiện trên cơ sở là hoạt động chủ đạo theo yêu cầu của Chương trình giáo dục mầm non hiện hành. Công tác quản lí hoạt động này chưa đem lại hiệu quả giáo dục cao cho trẻ mẫu giáo lớn. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể là do công tác quản lí còn tồn tại những yếu kém, bất cập ở một số nội dung trong các khâu lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra đánh giá. Điều kiện, môi trường hỗ trợ hoạt động chơi của trẻ cũng chưa 3 được các trường chú trọng đầu tư đầy đủ và có chất lượng. Nếu thực trạng quản lí hoạt động chơi trên cơ sở là hoạt động chủ đạo được đánh giá khách quan sẽ là cơ sở đề xuất một số biện pháp quản lí cụ thể, khả thi về hoạt động này góp phần nâng cao chất lượng GD trẻ MGL các trường MNTT và hoàn thành tốt hơn mục tiêu GDMN trên địa bàn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn. 5.2. Đánh giá thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Địa bàn nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu 13/15 trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm trong 2 năm học (2017 – 2018 và 2018 - 2019). Khách thể khảo sát: Đề tài khảo sát 19 cán bộ quản lí, 60 giáo viên tại 13 trường mầm non tư thục trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm và cán bộ chuyên trách bậc mầm non của Phòng Giáo dục thành phố Phan Rang - Tháp Chàm. Nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang- Tháp Chàm và đề xuất một số biện pháp quản lí nâng cao hiệu quả của thực trạng trên. Chủ thể quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn là hiệu trưởng các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các văn bản, tài liệu, sách báo liên quan đến đề tài quản lý hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo. 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Thu thập thông tin về thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn, về sự cần thiết và về tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn đã đề xuất thông qua phiếu khảo sát ý kiến của cán bộ quản lí và giáo viên ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. 4 Phương pháp phỏng vấn sâu Phỏng vấn cán bộ quản lí và giáo viên dạy lớp mẫu giáo lớn các trường được chọn khảo sát để tìm hiểu thêm thông tin về quản lý hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn và làm rỏ hơn những vấn đề mà kết quả khảo sát qua phiếu hỏi và quan sát chưa đáp ứng được. Phỏng vấn cán bộ quản lí Phòng Giáo dục Thành phố Phan Rang-Tháp Chàm về đánh giá chất lượng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn; về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trương mầm non tư thục trên địa bàn. Phương pháp quan sát: Quan sát môi trường chơi, các hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn để biết thêm năng lực tổ chức hoạt động chơi của giáo viên và cách quản lí HĐC của hiệu trưởng các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Căn cứ vào các sản phẩm hoạt động chơi của trẻ; Kế hoạch giáo dục, Kế hoạch hoạt động, Nhật kí theo dõi và đánh giá trẻ của giáo viên và Hồ sơ quản lí chuyên môn của hiệu trưởng để phân tích, tổng hợp, đánh giá thực trạng. 7.3 Phương pháp xử lí dữ liệu Dùng phương pháp thống kê toán học để xử lí các dữ liệu thu thập được về mặt định lượng. 8. Đóng góp mới của đề tài Về mặt lý luận: Góp phần làm phong phú cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non. Về mặt thực tiễn: Những kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn và là cơ sở để các nhà quản lý có những biện pháp quản lý hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang- Tháp Chàm. 9. Bố cục luận văn Ngoài các phần: Mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được trình bày theo 3 chương: Chương 1. Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn 5 Chương 2. Thực trạng quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm Chương 3. Biện pháp quản lí hoạt động chơi của trẻ mẫu giáo lớn ở các trường mầm non tư thục tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm 6 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHƠI CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề “Chơi là một thuộc tính phổ quát, đa văn hóa và cần thiết của thời thơ ấu, cần thiết cho sự phát triển và học hỏi về thế giới của trẻ” (Perri Klass, 2018). Nhưng mãi tới thế kỉ XIX cùng với sự ra đời của vườn trẻ đầu tiên trên thế giới do nhà giáo dục người Đức F. Freibel (1782-1852) sáng lập, HĐC mới được chính thức đưa vào như một phần chương trình giáo dục của trẻ trong nhà trường. Và từ đó, chơi là một hoạt động luôn có mặt trong chương trình GDMN ở hầu hết các nước trên thế giới và đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học (Nguyễn Thị Thanh Hà, 2006, tr.8). 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới Cách đây khoảng 2500 năm, Khổng Tử đã có phương pháp dạy học tiến bộ. Tùy vào đặc điểm nhân cách từng đối tượng mà ông áp dụng phương pháp giảng dạy phù hợp và người học tìm thấy được vui thú trong việc học, vì “học mà cứ thường thường tập luyện thì trong bụng lại không thỏa thích sao?”. Theo ông, luyện tập sẽ tạo nên tính cách riêng mỗi con người, nhân cách được hình thành nếu được luyện tập từ thuở nhỏ “tập được lúc nhỏ như thiên tính, thói quen như tự nhiên”. Ông cho rằng, người học phải có nhu cầu nhận thức, khám phá cái mới, độc lập suy nghĩ và sáng tạo trong nhận thức. Ông muốn nhà giáo dục không chỉ truyền đạt tri thức mà điều cơ bản là dạy năng lực sáng tạo, dạy phương pháp để người học tự tìm đến tri thức, tạo được vui thú trong sự học bằng việc thường xuyên tổ chức luyện tập (Dẫn theo Võ Quang Phúc, 1992, tr. 19- 23). J. A. Coomenxki (1592 - 1670), là nhà GD nổi tiếng người Tiệp Khắc. Ông quan niệm con người phải được GD ngay từ tuổi ấu thơ, “trước khi tinh thần người ta hư hỏng đi thì nhà GD đã phải chuẩn bị cho người học trò ham thích sự học”. Ông xem chơi là hoạt động hết sức cần thiết của trẻ, là phương tiện để GD và phát triển trí tuệ, tình cảm và các mối quan hệ. Ông khuyên các nhà GD cần có thái độ đúng mực trong việc tổ chức, hướng dẫn trẻ chơi nhằm phát huy vai trò tích cực của chơi đối với sự phát triển nhân cách của trẻ (Dẫn theo Nguyễn Thị Bích Kiều & nhóm tác giả, 2012). A. I. Valiepva, trong cuốn “Sổ tay hiệu phó chuyên môn”, đánh giá rất cao tầm quan trọng trong việc quản lí tổ chức HĐC của trẻ. Tác giả cho rằng, muốn quản lí tốt hoạt 7 động này thì người quản lí cần phải quan sát và phân tích được HĐC; hiểu được ý nghĩa, vị trí của trò chơi trong sự phát triển nhân cách của trẻ mẫu giáo; nắm được các thể loại trò chơi và những đặc điểm riêng biệt của nó thì mới hướng dẫn, giúp đỡ GV về công tác tổ chức HĐC hiệu quả được (Dẫn theo Lê Thị Diệu, 2008, tr.9). Nghiên cứu về GDMN, Hội đồng quốc gia về chương trình giảng dạy và đánh giá (NCCA, 2009) ở Ireland cho rằng, chơi phản chiếu những điều quan trọng trong cuộc sống của trẻ. Chúng cần có không gian bên trong và bên ngoài; cần có những công cụ như đồ chơi, thiết bị, đồ vật thật để chơi và vận dụng. Chúng thích đưa ra lựa chọn về thời gian, cái gì, ở đâu, như thế nào và chơi với ai… Qua những thông tin hướng dẫn được cung cấp, nhóm nghiên cứu đề xuất cách người lớn, những nhà quản lí trẻ trong trường MN mở rộng, tăng cường việc học tập và phát triển của trẻ thông qua HĐC. Vai trò của người lớn là cung cấp cho trẻ sự hỗ trợ, học cụ, thời gian và không gian để phát triển HĐC. Vai trò này cũng bao gồm nhiều khía cạnh như sự can thiệp, quan sát, tư vấn, lên kế hoạch và tham gia chơi. Theo nhóm nghiên cứu, để tận dụng tối đa cơ hội mà HĐC có thể mang lại cho trẻ, người lớn cần phải lập kế hoạch, hỗ trợ và đánh giá HĐC. (1) Lập kế hoạch chơi là tạo một môi trường trong nhà và ngoài trời cung cấp nhiều khả năng chơi cho trẻ: Chuẩn bị, lên kế hoạch, tổ chức các hoạt động dựa trên thông tin, mục tiêu học tập đã được xác định trong các chủ đề; Cung cấp cho trẻ những trải nghiệm chơi an toàn nhưng đầy thách thức và thú vị; Thiết kế môi trường trong nhà và ngoài trời sao cho phản ánh được sức mạnh, sở thích, khả năng và nhu cầu cá nhân của trẻ; Tăng cường, mở rộng sự thách thức để trẻ tiếp tục học tập và phát triển; Cung cấp cho trẻ những lựa chọn về thời gian và những gì trẻ sẽ làm trong kế hoạch. (2) Hỗ trợ HĐC bằng cách người lớn tăng cường và mở rộng chơi dựa trên kiến thức của trẻ, chủ đề hoạt động và phương pháp chơi: Trò chuyện với trẻ về việc chơi, hỗ trợ, tham gia chơi khi được mời, giúp trẻ phát triển các kĩ năng, hành vi ứng xử khi chơi; Nhận thức cảm xúc, văn hóa, ngôn ngữ, kiến thức, kĩ năng của trẻ trong quá trình chơi; Lôi kéo tất cả trẻ tham gia chơi, hỗ trợ tương tác và hòa giải; Bảo vệ trẻ không bị tổn hại khi chơi và can thiệp vào các tình huống có thể gây hại cho trẻ cũng như giúp trẻ đối phó với những khó khăn khi chơi. (3) Đánh giá HĐC bằng cách người lớn thu thập thông tin về HĐC của trẻ và sử dụng thông tin này để mở rộng việc học tập và phát triển của chúng thông qua quan sát, trò chuyện và lắng nghe trẻ khi chúng đang chơi; Quan sát 8