Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí Lêi nãi ®Çu §øng trªn sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña con ngêi vÒ khoa häc kü thuËt, kinh tÕ, d©n sè… th× rõng ngµy cµng bÞ suy tho¸i c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. Rõng nguyªn sinh ngµy mét thu hÑp, rõng trång ph¸t triÓn cha ®îc nh mong muèn mµ nhu cÇu sö dông gç vµ c¸c s¶n phÈm tõ gç ngµy cµng cao. Mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra lµ lµm sao t×m ®îc nguån nguyªn liÖu thay thÕ gç tù nhiªn. C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc tiªu biÓu cho viÖc sö dông nguyªn liÖu thay thÕ gç tù nhiªn b»ng nguån nguyªn liÖu gç phÕ liÖu tõ gç, tre nøa, song m©y, vµ c¸c phÕ phÈm n«ng nghiÖp. Sù ph¸t hiÖn lo¹i h×nh s¶n phÈm v¸n LVL lµ rÊt kÞp thêi, qua c¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t ®iÒu tra nghiªn cøu, thu thËp th«ng tin trong vµ ngoµi níc cho thÊy, s¶n phÈm LVL ra ®êi trªn c¬ së s¶n xuÊt v¸n d¸n nã ®îc sö dông lµm c¸c chi tiÕt chÞu lùc trong x©y dùng vµ trong s¶n xuÊt ®å méc, víi môc dÝch thay thÕ gç tù nhiªn. ChÝnh v× vËy, c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n LVL ph¸t triÓn, ®îc nhiÒu c¬ quan tæ chøc quan t©m. §îc sù ®ång ý cña nhµ trêng, khoa ChÕ BiÕn L©m S¶n vµ ®îc sù híng dÉn cña thÇy gi¸o: Phan Duy Hng. T«i ®i s©u vµo nghiªn cøu mét trong nh÷ng th«ng sè c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt v¸n LVL víi ®Ò tµi: Nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña nhiÖt ®é Ðp http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí tíi chÊt lîng v¸n LVL s¶n xuÊt tõ gç Keo lai víi chiÒu dµy v¸n máng lµ 2mm”. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cña b¶n th©n cã h¹n nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt. VËy kÝnh mong c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp gãp ý ®Ó ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n. Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung 1. LÞch sö ph¸t triÓn cña v¸n LVN. 1.1. Trªn thÕ giíi V¸n LVL lµ lo¹i s¶n phÈm míi vµ ®îc s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, môc ®Ých t¹o ra v¸n cã chiÒu dÇy lín h¬n so víi v¸n d¸n th«ng thêng, ®Ó cã thÓ thay thÕ ®îc gç tù nhiªn. Nã ®îc s¶n xuÊt trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y ë c¸c níc B¾c MÜ vµ Ch©u ¢u. Theo tµi liÖu [6] th× v¸n LVL (Laminated Venner Lumber) lµ lo¹i v¸n ®Æc biÖt ®îc t¹o ra bµng c¸ch d¸n Ðp c¸c líp v¸n máng song song víi nhau theo chiÒu thí gç. Trong 20 n¨m trë l¹i ®©y lo¹i h×nh s¶n phÈm nµy ®· trë thµnh mét yÕu tè quan träng vµ hiÖn nay nã rÊt phï hîp cho øng dông thùc tÕ, t¹o ra c¸c chi tiÕt chÞu lùc kh¸c nhau ®iÓn http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí h×nh nh :khung cöa, dÇm, xµ...trong x©y dùng vµ trong s¶n xuÊt ®å méc. C¸c cÊp kÝch thíc cña v¸n LVL: - ChiÒu dµi lín nhÊt: 23m (vÒ mÆt lý thuyÕt lµ kh«ng cã giíi h¹n) - ChiÒu réng lín nhÊt: 1,8m - ChiÒu dÇy lín nhÊt: 0,075m S¶n phÈm LVL®· ®îc giíi thiÖu ®Çu tiªn ë PhÇn Lan vµo nh÷ng n¨m 70. + D©y chuyÒn ®Çu tiªn ®îc s¶n xuÊt vµo n¨m 1981. + D©y chuyÒn thø hai ®îc s¶n xuÊt vµo n¨m 1986. + D©y chuyÒn thø 3 ®îc s¶n xuÊt vµo kho¶ng 1997. Ngay nay cã 2 d©y truyÒn lín s¶n xuÊt LVL víi s¶n lîng s¶n xuÊt ra lµ 60000 m3/1 d©y truyÒn trong n¨m, trong ®ã 75 – 80% xuÊt khÈu, thÞ trêng chÝnh tiªu thô lo¹i h×nh s¶n phÈm nµy lµ Chung ¢u . - Lîng tiªu hao nguyªn liÖu vµo kho¶ng 2,7 m 3 gç/1m3s¶n phÈm. Gç trßn bãc vá sau ®ã sö lý trong níc víi nhiÖt ®é xö lý ®· ®Þnh råi ®Ó nguéi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®Õn khi nhiÖt ®é gç b»ng 300C sau ®ã tiÕn hµnh bãc gç. Nguyªn liÖu dïng s¶n xuÊt LVL ë Mü cã:NL= 300  600 Kg/m3. http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí KÕt qu¶ cña c«ng tr×nh nghiªn cøu s¶n xuÊt v¸n LVL tõ gç Keo tai tîng vµ gç Cao su b»ng c¸c lo¹i chÊt kÕt dÝnh kh¸c nhau ®- îc tr×nh bµy trong tµi liÖu [5] cho thÊy: C¸c lo¹i v¸n LVL ®îc s¶n xuÊt ë c¸c nhµ m¸y v¸n d¸n th«ng thêng, c¸c tÊm v¸n máng ít ®îc sÊy ®Õn MC < 6% trªn m¸y sÊy v¸n máng ë nhiÖt ®é sÊy lµ T = 150  1700C. Cã ba lo¹i keo sö dông lµm chÊt kÕt dÝnh lµ: MUF, PF, UF. §èi víi keo UF vµ PF ®îc dïng theo c«ng thøc th«ng thêng trong s¶n xuÊt v¸n d¸n th«ng dông trong khi ®ã víi loaÞ keo MUF ®îc dïng cho lo¹i v¸n LVL ®Æc biÖt. C¸c tÊm v¸n máng sau khi sÊy vµ tr¸ng keo xÏ ®îc xÕp theo quy ®Þnh nh sau: - MÆt ph¶i víi mÆt ph¶i. - MÆt tr¸i víi mÆt tr¸i. KÕt cÊu xÕp nh vËy ®îc thùc hiÖn trªn cïng mét mÆt ë cïng mét tÇng xÕp viÖc xÕp v¸n máng ®Ó cÊu tróc thµnh v¸n LVL cã thÓ theo nguyªn t¾c ®èi xøng , mÆt ph¶i ®èi xøng víi mÆt ph¶i vµ mÆt tr¸i ®èi xøng víi mÆt tr¸i vµ c¸ch xÕp kh¸c lµ kh«ng ®èi xøng mÆt ph¶i vµ mÆt tr¸i. TÊt c¶ c¸c tÊm v¸n máng ®Òu kh«ng ®îc nèi ®Çu, v¸n LVL réng 4  8 feet ®îc lµm ra bëi c¸c thí gç ch¹y song song víi chiÒu réng. M¸y tr¸ng keo kiÓu ru l« ( roller coater) ®îc sö dông ®Ó tr¸ng keo vµ thêi gian ®Ó r¸o vµ xÕp v¸n lµ kh«ng qu¸ 30 phót. V¸n LVL sau khi http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí ®îc xÕp líp sÏ ®îc Ðp nguéi trªn m¸y Ðp riªng ë ¸p suÊt lµ: P = 10 Kgf/cm2 trong 20 phót, sau ®ã ®îc Ðp trªn m¸y Ðp nhiÖt ë ¸p suÊt Ðp lµ 12 Kgf/cm2, díi nhiÖt ®é Ðp lµ 125, 120, 110 0C t- ¬ng øng víi c¸c lo¹i keo MUF, PF, UF trong kho¶ng thêi gian lµ 50 phót. Khi dïng keo MUF trong s¶n xuÊt v¸n LVL gÆp mét sè trë ng¹i trong Ðp nhiÖt khÝ, sè líp v¸n ®îc xÕp lµ 15 líp v× thÕ mét vµi lo¹i v¸n khi dïng chÊt kÕt dÝnh lµ MUF ®· ®îc h¹ xuèng b»ng v¸n 13 líp, ®Ó dÔ dµng trong c«ng viÖc xÕp v¸n. 1.2. T¹i ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trë vÒ tríc, viÖc s¶n xuÊt v¸n LVL trong thùc tÕ lµ cha cã. Nhng trªn thÕ giíi c¸c níc ph¸t triÓn hä ®· ®i vµo s¶n xuÊt lo¹i v¸n nµy. Theo su thÕ ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn nay th× nh cÇu vÒ v¸n LVL trong níc cÇn ph¶i ®îc ®¸p øng víi mong muèn thay thÕ cho gç tù nhiªn tr¸nh hiÖn t¬ng khai th¸c gç tù nhiªn bõa b·i khiÕn cho lîng gç nguyªn cã ®êng kÝnh lín ®ang dÇn c¹n kiÖt. Nh chóng ta ®· biÕt gç yªu cÇu trong x©y dùng ngµy mét t¨ng ®iÒu nµy dÉn ®Õn nh÷ng ý tëng nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt LVL trong níc cÇn ®îc ®Ò cËp ®Õn. HiÖn nay trong níc ®· vµ ®ang cã nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ v¸n LVL cña c¸c sinh viªn Trêng §¹i Häc LN víi môc ®Ých cã thÓ ®i vµo s¶n xuÊt tõ c¸c lo¹i nguyªn liÖu nh: - Bå ®Ò : ( ……. ….. ) - Tr¸m tr¾ng: (Canarium album ) http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí - Keo lai : ( acacia mangium  auriculiformis). Riªng víi c©y Keo Lai th× ®©y lµ mét sù ph¸t hiÖn míi vÒ nguyªn liÖu ë nhng khu rõng hçn giao gi÷a Keo Tai Tîng vµ Keo L¸ Trµm ë mét sè n¬i nh: ë trong níc:( Hµ T©y, Hoµ B×nh, S¬n La, Phó Thä, Tuyªn Quang,VÜnh Phóc,Th¸i Nguyªn, Qu¶ng TrÞ, B×nh §Þnh...). ë ngoµi níc:( Malaysia, óc ...) §Æc ®iÓm cña c©y Keo Lai cho thÊy lµ: thÕ hÖ lai F 1 cã tÝnh chÊt tèt kÕt hîp ®îc cña hai c©y bè vµ c©y mÑ, cßn thÕ hÖ lai F2 bi tho¸i ho¸ khi lai tù nhiªn cho nªn ngêi ta ®· tiÕn hµnh lai nh©n t¹o gi÷a hai gièng c©y keo l¸ trµm vµ c©y keo Tai Tîng ®Ó t¹o ra gièng Keo Lai, ngêi ta chØ sö dông thÕ hÖ lai F1 vµo s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o, vµ ®Æc biÖt sö dông vµo nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt v¸n LVL. §©y cã thÓ gäi lµ bíc ®Çu nghiªn cøu më ra tÇm ph¸t triÓn quan träng cña ngµnh v¸n nh©n t¹o trong níc. HiÖn nay ®ang cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Ó s¶n xuÊt v¸n LVL cña c¸c ®ång nghiÖp cã thÓ kÓ ®Õn nh: 1/ Lª C«ng Nam - “nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña thêi gian Ðp tíi tÝnh chÊt cña v¸n LVL s¶n xuÊt tõ c©y gç Keo Lai víi cÊp chiÒu dµy v¸n máng lµ 2 mm”. 2/ Lª Vò Thanh - “Nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña ¸p suÊt Ðp tíi tÝnh chÊt cña v¸n LVL s¶n xuÊt tõ c©y gç keo Lai víi cÊp chiÒu dµy v¸n máng lµ 2 mm”. http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí Vµ mét sè ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c. Víi yÕu tè nhiÖt ®é Ðp nã ¶nh hëng tíi rÊt nhiÒu yÕu tè qua nhiÒu giai ®o¹n t¹o v¸n LVL mét c¸ch rÊt kh¸c nhau nh: - Nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi tÝnh chÊt cña v¸n máng - ¶nh hëng chÊt kÕt dÝnh - ¶nh hëng tíi viÖc lùa chän thêi gian Ðp… Tõ ®ã c¸c yÕu tè ®ã nã dÉn ®Õn sù ¶nh hëng cña nhiÖt ®é tíi tÝnh chÊt cña v¸n LVL. V× vËy ®Ò tµi ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nhiÖt ®é mét c¸ch s©u s¾c ®Ó cho qu¸ tr×nh t¹o v¸n mét c¸ch thuËn lîi vµ h¹n chÕ mét c¸ch tèi ®a cña sù ¶nh hëng vÒ nhiÖt ®é tíi c¸c tÝnh chÊt cña lo¹i v¸n nµy. 2. Môc tiªu cña ®Ò tµi. X¸c ®Þnh ®îc sù ¶nh hëng cña nhiÖt ®é Ðp tíi chÊt lîng s¶n phÈm LVL, ®Ó tõ ®ã ®a ra ®îc th«ng sè c«ng nghÖ: nhiÖt ®é Ðp mét c¸ch hîp lý nhÊt. Ngoµi ra ta cã thÓ c¨n cø vµo ®ã ®Ó chän nhiÖt ®é Ðp cho v¸n LVL víi c¸c d¹ng s¶n phÈm cã c¸c cÊp chiÒu dÇy v¸n máng vµ chiÒu dÇy s¶n phÈm kh¸c nhau. 3. Néi dung nghiªn cøu. Nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña nhiÖt ®é Ðp ®Õn mét sè tÝnh chÊt cña v¸n LVL s¶n xuÊt tõ gç Keo lai, v¬i ph¬ng ph¸p Ðp nhiÖt nhiÒu bíc “Step by step”. http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí 4. Ph¹m vi nghiªn cøu. 4.1. Nh÷ng yÕu tè cè ®Þnh. - Ph¬ng ph¸p Ðp. - ¸p suÊt Ðp. - Thêi gian Ðp. - Nguyªn liÖu. - Lîng keo tr¸ng. 4.2. YÕu tè kh¶o s¸t. §Ò tµi lùa chän yÕu tè nhiÖt ®é Ðp lµ th«ng sè kh¶o s¸t víi 3 cÊp nhiÖt ®é lµ 1100C, 1200C, 1300C. 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ò tµi nghiªn cøu b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí Ch¬ng 2 C¬ së lý thuyÕt 1. Nguyªn liÖu. 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nguyªn liÖu gç keo lai ( acacia mangium x auriculiformis).[2] 1.1.1. CÊu t¹o cña gç Keo Lai.  CÊu t¹o th« ®¹i. Keo lai ë ®é tuæi (8 – 9) tuæi vá cã mÇu n©u x¸m, sÇn sïi, trªn phÇn vá ngoµi cã r·nh nøt ch¹y däc th©n c©y. PhÇn th©n c©y tõ 1,3m trë lªn vá nh½n dÇn vµ cã mÇu n©u, phÇn vá ngoµi kh« mñ, phÇn trong xèp. Gç míi khi chÆt h¹ phÇn gç gi¸c vµ gç lâi kh«ng ph©n biÖt nhng sau khi mét thê gian phÇn gç lâi trë nªn sÉm mÇu lµm cho gç gi¸c vµ gç lâi ph©n biÖt râ h¬n. Vßng n¨m cña gç kh«ng râ, chiÒu réng vßng n¨m tõ 1,2 – 1,7 cm, thí gç th¼ng vµ kh¸ th«.  CÊu t¹o hiÓn vi. http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí M¹ch gç cã kÝch thíc trung b×nh tõ 0,1 - 0,2mm, sè lîng Ýt, m¹ch gç xÕ ph©n t¸n h×nh thøc tô hîp ®¬n vµ kÐp víi sè l- îng 2 –3 lç/ mm2, trong m¹ch gç kh«ng cã thÓ bÝt, quan s¸t trªn mÆt c¾t ngang thÊy râ tia gç, kÝch thíc tia gç nhá h¬n 0,1mm, sè lîng tia trung b×nh tõ 5 – 10 tia/ 1mm.TÕ bµo m« mÒm cña gç keo lai cã h×nh thøc ph©n bè ph©n t¸n, h×nh thøc tô hîp v©y quanh m¹ch h×nh kÝn. Trong gç Keo lai, lç th«ng ngang xÕp so le kÝch thíc nhá, ®êng kÝnh 0,6 – 0,8 m, ngoµi c¸c thµnh phÇn trªn gç Keo lai kh«ng cã cÊu t¹o líp vµ kh«ng cã èng dÉn nhùa däc. 1.1.2. Mét sè tÝnh chÊt vËt lý vµ c¬ häc cña gç Keo lai. TÝnh chÊt TrÞ sè §¬n vÞ Tû lÖ cenlulose 49  51 % Tû lÖ co rót Däc thí 0,59 % Xuyªn t©m 3,73 % TiÕp tuyÕn 7,61 % http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí Tû lÖ d·n në Däc thí YL : 0,37 % Xuyªn t©m YXT : 3,71 % UT : øng suÊt uÊn tÜnh MPa 88,60 E : Modul ®µn håi MPa 14000 KD : Cêng ®é kÐo däc thí MPa 104,84 KNXT : 3,83 MPa Cêng ®é kÐo ngang thí KNTT : 3,66 MPa TXT : 1,22 MPa øng suÊt t¸ch TT : 1,50 MPa HXT : MPa 43,20 MPa §é cøng tÜnh HTT : MPa Xuyªn t©m 46,00 TiÕp tuyÕn HMCN : MÆt c¾t ngang 58,67 http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí 1.2. Sù ¶nh hëng cña nguyªn liÖu ®Õn c«ng nghÖ Ðp vµ chÊt lîng s¶n phÈm. 1.2.1. ¶nh hëng cña loµi gç. §èi víi mçi lo¹i gç kh¸c nhau xÏ cã sù ¶nh hëng tíi c«ng nghÖ Ðp vµ chÊt lîng s¶n phÈm lµ kh¸c nhau, v× chóng cã cÊu t¹o, tæ thµnh ho¸ häc kh¸c nhau. Nh chóng ta ®· biÕt trong s¶n xuÊt v¸n d¸n nãi chung vµ LVL nãi riªng. Víi lo¹i gç:  > 0,6g/cm3 khi sö dông vµo s¶n xuÊt LVL trong thùc tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n. NÕu  qu¸ lín sÏ lµm ¶nh hëng nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh t¹o v¸n máng, chÊt lîng v¸n máng gi¶m ®Æc biÖt lµ sai sè chiÒu dÇy vµ ®é nhÊp nh« bÒ mÆt lín dÉn ®Õn viÖc lùa chän ¸p suÊt lµ khã kh¨n, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o ®Æc biÖt lµ  cña s¶n phÈm kh«ng ®Òu dÉn ®Õn c¸c tÝnh chÊt cña v¸n bÞ ¶nh hëng theo xu híng gi¶m chÊt lîng. Khi sö dông gç cã  qu¸ nhá ®Ó s¶n xuÊt th× yÕu tè ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ  s¶n phÈm. §iÒu nµy khåg thÓ tr¸nh khái lµ tiªu hao nguyªn liÖu vµ nghiªm träng h¬n lµ qu¸ trÝnh Ðp v¸n, nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh chuyÒn nhiÖt tõ mÆt bµn Ðp tíi mµng keo trong cïng cña v¸n. V× khi  gç qu¸ nhá dÊn ®Õn kh¶ n¨ng chuyÒn nhiÖt cña gç kÐm, khi ®ã nhiÖt Ðp ph¶i gi¶m vµ thêi gian Ðp qu¸ dµi ®Ó ®¶m b¶o cho mµng keo trong cïng ®ãng r¾n mµ mµng keo ngoµi cïng kh«ng http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí bÞ ph¸ huû vµ bÒ mÆt s¶n phÈm kh«ng bÞ cacbon. NÕu kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy b»ng c¸ch t¨ng ®é Èm cho v¸n máng th× nã hoµn toµn tr¸i ngîc khi s¶n xuÊt v¸n LVL v× yªu cÇu cña v¸n máng lµ chiÒu dÇy lín, ®é Èm < 6% vµ chiÒu dÇy s¶n phÈm lín. Ngoµi yÕu tè  cña gç vµ cÇn ph¶i xÐt ®Õn tæ thµnh ho¸ häc cña gç. §ã chÝnh lµ c¸c chÊt chiÕt suÊt cã trong gç, ®èi víi lo¹i gç cã nhiÒu chÊt chiÕt suÊt, trong qu¸ tr×nh Ðp chóng sÏ bÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao lµm ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt ®ång thêi lµm cho mµng keo ®ãng r¾n kh«ng ®Òu lµm gi¶m chÊt lîng s¶n phÈm. 1.2.2. ¶nh hëng cña v¸n máng. ChÊt lîng v¸n máng cã ¶nh hëng rÊt lín ®èi víi c«ng nghÖ Ðp vµ chÊt lîng s¶n phÈm, nã thÓ hiÖn qua c¸c th«ng sè: - ChiÒu s©u vÕt nøt - Sai sè chiÒu dÇy - Sè lîng m¾t - §é Èm v¸n máng  ChiÒu s©u vÕt nøt Nh chóng ta ®· biÕt khi chiÒu s©u vÕt nøt lín sÏ lµm cho lîng keo tr¸ng tiªu hao lín ®Ó lÊp ®Çy c¸c lç hæng, theo thuyÕt d¸n dÝnh th× mµng keo cµng máng sÏ lµm t¨ng c¸c ph©n tö ®Þnh híng vµ lµm t¨ng chÊt lîng mèi d¸n. V× vËy khi http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí chiÒu s©u vÕt nøt lín, kh¶ n¨ng sinh ra khuyÕt tËt cña mµng keo lµ lín vµ ®é co ngãt néi øng suÊt khi mµng keo ®ãng r¾n t¨ng dÉn ®Õn chÊt lîng mèi d¸n gi¶m.  ¶nh hëng cña sai sè chiÒu dÇy Trong qu¸ tr×nh t¹o v¸n máng, do quan hÖ ®éng häc gi÷a dao bãc vµ gç hoÆc do l¾p ®Æt dao bãc vµ thíc nÐn kh«ng chÝnh s¸c thêng t¹o ra c¸c tÊm v¸n máng cã chiÒu dÇy kh«ng ®Òu vµ bÒ mÆt s¶n phÈm cã ®é nhÊp nh« lín. Khi sai sè chiÒu dÇy lín sÏ lµm cho qu¸ tr×nh tr¸ng keo mµng keo sÏ kh«ng ®Òu, g©y tèn keo vµ lµm cho chÊt lîng mèi d¸n gi¶m, khi ®é nhÊp nh« cña v¸n lín lµm gi¶m kh¶ n¨ng tiÕp xóc gi÷a hai mÆt v¸n dÉn ®Õn trong mèi d¸n cã nh÷ng ®iÓm trong mèi d¸n kh«ng tiÕp xóc ®îc víi nhau lµm chÊt lîng mèi d¸n gi¶m. §ång thêi theo tiÕt diÖn ngang cña s¶n phÈm cã sù ph©n bè  kh«ng ®Òu g©y ra hiÖn tîng s¶n phÈm bÞ cong vªnh.  M¾t gç. YÕu tè m¾t gè kh«ng nh÷ng ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh t¹o v¸n máng mµ nã cßn ¶nh hëng nhiÒu tíi c«ng nghÖ Ðp vµ chÊt lîng s¶n phÈm. Nh chóng ta ®· biÕt t¹i nh÷ng vÞ trÝ v¸n máng cã m¾t sÏ cã  lín h¬n so víi vÞ trÝ v¸n kh«ng cã m¾t, ngoµi ra c¸c tÝnh chÊt v¸n máng bÞ ¶nh hëng lµ do m¾t gç v× trong qu¸ tr×nh bãc, lùc c¾t cña dao lªn gç ®èi víi vÞ trÝ gç cã m¾t lµ tiªu hao lùc lín h¬n so víi vÞ trÝ kh«ng cã m¾t gç, ®iÒu nµy http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí ta thÊy râ ë c¸c tÝnh chÊt, sai sè chiÒu dÇy, chiÒu s©u vÕt nøt, tÇn sè vÕt nøt vµ ®é nhÊp nh« bÒ mÆt cña v¸n máng theo chiÒu híng gi¶m ®i. Cho nªn t¹i vÞ trÝ v¸n máng cã m¾t kh¶ n¨ng truyÒn nhiÖt cao lµm cho mµng keo cã hiÖn tîng ®ãng r¾n côc bé dÉn ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng cao.  §é nhÊp nh« bÒ mÆt. §é bÒn mèi d¸n phô thuéc vµo mµng keo ®îc t¹o thµnh trong qu¸ tr×nh ®ãng r¾n,khi ®é nhÊp nh« bÒ mÆt v¸n máng lín sÏ lµm lîng keo tr¸ng t¨ng, chiÒu dµy mµng keo lín. thùc tÕ cho thÊy cã ®é nhÊp nh« lín cã thÓ lµm ¶nh hëng tíi chÊtlîng s¶n phÈm.  ¶nh hëng cña ®é Èm v¸n máng tíi c«ng nghÖ Ðp vµ chÊt lîng s¶n phÈm. §èi víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n LVL th× kh©u sÊy ®Ó ®é Èm cña v¸n máng ®¹t MC < 6% ë nhiÖt ®é 150 – 170 0C lµ rÊt khã kh¨n. Quy tr×nh s¶n xuÊt v¸n LVL thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo ®é Èm cña v¸n máng sau khi sÊy v× mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi v¸n LVL bÞ næ lµ do ®é Èm v¸n máng qu¸ cao. Trong s¶n xuÊt v¸n LVL v¸n máng cã yªu cÇu MC < 6% bëi v× trong qu¸ tr×nh tr¸ng keo, MC cña v¸n máng t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh thÈm thÊu vµ khuyÕch t¸n cña keo dÔ dµng, cßn khi Ðp nhiÖt MC ®ãng vai trß lµ yÕu tè trung gian dÉn truyÒn nhiÖt tõ mÆt bµn Ðp vµo tíi mµng keo trong cïng http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®ãng r¾n cho mµng keo lµ nhanh nhÊt. Tuy nhiªn nÕu ®é Èm cña v¸n máng qu¸ thÊp hoÆc qu¸ cao ®Òu ¶nh hëng tíi chÊt lîng s¶n phÈm, khi mµ MC cña v¸n máng thÊp th× khi tr¸ng keo nã sÏ hót hÕt dung m«i cña keo dÉn tíi mµng keo dµn tr¶i kh«ng ®Òu, ®iÒu ®ã lµm cho chÊt lîng mèi d¸n kh«ng ®Òu vµ chÊt lîng s¶n phÈm thÊp. NÕu ®é Èm cña v¸n máng qu¸ cao lµm cho lîng keo tr¸ng thÊm vµo Ýt, vµ chñ yÕu m»m trªn mÆt v¸n dÉn tíi khi Ðp v¸n keo dÔ bÞ trµn ra ngoµi khiÕn cho lîng keo cÇn thiÕt trong mµng keo bÞ hao hôt dÉn ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm kÐm. §ång thêi khi ®é Èm v¸n máng qu¸ cao sÏ g©y ra hiÖn tîng næ v¸n khi më khoang m¸y Ðp. Lý do lµ khi MC v¸n máng cao, trong qu¸ tr×nh Ðp sÏ lµm d lîng níc trong v¸n lín, t¹i thêi ®iÓm nhiÖt ®é Ðp cao truyÒn vµo tíi mµng keo trong cïng ®Ó mµng keo trong cïng ®ãng r¾n th× t¹i thêi ®iÓm ®ã nhiÖt ®é còng sÏ ®ñ lµm cho lîng níc bay h¬i t¹o ra tói khÝ, ¸p suÊt h¬i níc vµ c¸c phÇn tö keo sÏ bÞ h¬i níc ®Èy ®i dÉn tíi hiÖn tîng keo bÞ trµn ra ngoµi vµ nguy hiÓm h¬n lµ cã nh÷ng chç trong tÊm v¸n kh«ng cã keo mµ chØ cã h¬i níc thËm chÝ lµ níc cho nªn t¹i nh÷ng chç nh vËy th× hai mÆt tÊm v¸n máng tiÕp xóc nhau trong cïng mét mÆt tÊm v¸n kh«ng cã sù liªn kÕt dÉn tíi sù næ v¸n. §é Èm c«ng nghÖ cña v¸n máng ®îc x¸c ®Þnh sau khi sÊy, §é Èm cuèi cïng cña v¸n máng lµ ®é Èm cña v¸n máng sau khi tr¸ng keo. MC cuèi cïng phô thuéc vµo tõng lo¹i keo, http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí phô thuéc vµo c«ng nghÖ d¸n Ðp. Mçi lo¹i keo kh¸c nhau th× yªu cÇu vÒ ®é Èm cña v¸n máng lµ kh¸c nhau. Nã phô thuéc vµo tèc ®é thÈm thÊu vµ tèc ®é khuyÕch t¸n cña mçi lo¹i. Khi sö dông chÊt kÕt dÝnh keo UF th× b¾t buéc ®é Èm cña v¸n máng sau khi sÊy lµ nhá ®èi víi LVL kho¶ng (5 – 6)%. Lý do lµ v× keo UF sö dông trong v¸n nh©n t¹o nãi trung thêng nhë h¬n 65% thêi gian b¶o qu¶n kÐo dµi do vËy mµ sau khi tr¸ng keo ®é Èm cña v¸n máng t¨ng lªn rÊt nhiÒu.  C¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc khuyÕt tËt v¸n máng: Cã hai gi¶i ph¸p kh¾c phôc khuyÕt tËt v¸n máng khi bãc: - Xö lý nhiÖt cho gç tríc khi bãc. - §iÒu chØnh c¸c th«ng sè m¸y bãc hîp lý §èi víi gi¶i ph¸p sö lý nhiÖt ta thÊy r»ng, trong qu¸ tr×nh sö lý nhiÖt gç sÏ ®îc ho¸ mÒm vµ lo¹i bá ®îc c¸c chÊt chiÕt suÊt ®Ó khi bãc lùc c¾t lµ nhá nhÊt. Riªng víi gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh c¸c th«ng sè m¸y bãc sao cho mèi quan hÖ ®éng häc gi÷a dao bãc, thíc nÐn víi gç lµ hîp lý nhÊt . 2. ChÊt kÕt dÝnh. 2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chÊt kÕt dÝnh 2.1.1. C¸c lo¹i chÊt kÕt dÝnh thêng dïng §Æc trng c¬ b¶n trong s¶n xuÊt v¸n d¸n nãi chung lµ mèi d¸n cã diÖn tÝch lín v× thÕ c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh d¸n dÝnh biÓu hiÖn rÊt râ rÖt. C¸c lo¹i chÊt kÕt dÝnh nh U-F, http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí P-F, MUF vµ keo Albumin ®Òu cã thÓ dïng s¶n xuÊt cho lo¹i s¶n phÈm nµy riªng ®èi víi v¸n LVL ra ®êi trªn c¬ së s¶n xuÊt chóng t«i nghiªn cøu víi môc ®Ých t¹o ra s¶n phÈm LVL thay thÕ gç xÎ, dïng cho s¶n xuÊt ®å méc v× vËy chóng t«i lùa chän chÊt kÕt dÝnh U-F ®Ó s¶n xuÊt LVL, v× nã võa phï hîp víi c«ng nghÖ tr¸ng keo vµ nã cã thÓ lµm gi¶m ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm cho híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt lín. Khi sö dông lo¹i keo nµy ta ph¶i pha tíi ®é nhít vµ tû lÖ kh« hîp lý. C¸ch pha nh sau:  Pha chÊt kÕt dÝnh d¸n Ðp nguéi: Ph¬ng ph¸p d¸n Ðp nguéi thêng ®îc sö dông trong s¶n xuÊt víi quy m« nhá, th«ng thêng nã chØ d¸n Ðp c¸c chi tiÕt nhá trong s¶n xuÊt ®å méc. HÇu nh kh«ng sö dông chÊt kÕt dÝnh d¸n Ðp nguéi vµo s¶n xuÊt v¸n d¸n nãi chung v× n¨ng suÊt kh«ng cao. Do vËy, ta kh«ng pha chÊt kÕt dÝnh theo ph- ¬ng ph¸p nµy.  Pha chÊt kÕt dÝnh d¸n Ðp nãng TÝnh to¸n lîng níc, lîng níc nµy phô thuéc vµo tû lÖ kh« ban ®Çu cña nhùa vµ tû lÖ kh« cña dung dÞch chÊt kiÕt dÝnh ®Þnh pha chÕ. Nã ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc. mn ( k1 – mv k 2) k 2 [Kg] = Trong ®ã: http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí mv: Lîng níc cÇn dïng [Kg] mn: Lîng nhùa cÇn pha [ Kg] k1 : Tû lÖ kh« cña nhùa [%] k2 : Tû lÖ kh« cña chÊt kÕt dÝnh [%] Lîng chÊt ®ãng r¾n thêng dïng tõ (0,5 – 1,5)% so víi lîng chÊt kÕt dÝnh, nã phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt ®ãng r¾n, phô thuéc vµo ®é pH ban ®Çu cña chÊt kÕt dÝnh vµ phô thuéc vµo nhiÖt ®é d¸n Ðp còng nh ph¬ng ph¸p b«i, tr¸ng chÊt kÕt dÞnh lªn bÒ mÆt vÊt d¸n. ChÊt kÕt dÝnh U- F ngêi ta dïng NH4Cl lµm chÊt ®ãng r¾n vµ ®îc chän theo ®é pH ban ®Çu cña chÊt kÕt dÝnh theo b¶n sau: §é pH cña chÊt kÕt dÝnh Lîng NH4 cÇn dïng (%) 7,5  8,5 1,0  1,5 6,5  7,5 0,5  0,8 6,0  6,5 0,4  0,5 Nguyªn liÖu Lîng chÊt ®én cho vµo keo phô thuéc vµo b¶n th©n cña chÊt kÕt dÝnh, môc ®Ých d¸n Ðp, vËt d¸n vµ b¶n th©n chÊt ®én, th«ng thêng khi sö dông chÊt ®én lµ tinh bét (bét m×, bét gç…) th× dïng víi mét lîng níc lµ (10  30)% so víi lîng chÊt kÕt dÝnh. Quy tr×nh pha nh sau: http://tailieutonghop.com Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí - Cho lîng chÊt ®én vµo 1/2 lîng níc ®· tÝnh to¸n råi khuÊy ®Òu. - Cho 1/2 lîng níc cßn l¹i vµo nhùa råi khuÊy ®Òu. - Trén lîng chÊt ®én ®· hoµ tan trong níc vµo lîng nhùa ®· hoµ tan trong 1/2 lîng níc cßn l¹i råi cho lîng chÊt ®ãng r¾n ®· hoµ tan ë nång ®é 20% vµo, khuÊy ®Òu lªn ta sÏ ®îc mét lîng chÊt kÕt dÝnh nh ®· tÝnh to¸n. Lîng chÊt kÕt dÝnh dïng trong s¶n xuÊt: §èi víi chÊt kÕt dÝnh U-F cã chÊt ®én sö dông trong s¶n xuÊt LVL sÏ phô thuéc vµo rÊt lín c¸c tÝnh chÊt cña v¸n máng cã chiÒu dÇy lín, víi c¸c cÊp chiÒu dÇy nh: 1,8; 3,2; 3,5; 3,6; 4,2…(mm), khi ®îc sÊy víi ®é Èm <6%. Khi c¸c khuyÕt tËt cña v¸n máng t¨ng nh sai sè chiÒu dÇy, chiÒu réng vµ chiÒu s©u vÕt nøt, ®é nhÊp nh« bÒ mÆt… sÏ lµm cho lîng keo tr¸ng t¨ng ®¸ng kÓ. §Æc biÖt trong s¶n xuÊt LVL ta thÊy r»ng chiÒu dÇy v¸n máng lín khi gia c«ng t¹o v¸n máng sÏ tiªu hao ®éng lùc lín khuyÕt tËt cña v¸n máng t¨ng lªn. §Ó kh¾c phôc c¸c khuyÕt tËt nµy cho c«ng nghÖ Ðp ta ph¶i t¨ng lîng keo cho mèi d¸n gióp qu¸ tr×nh d¸n Ðp ®îc thùc hiÖn tèt nhÊt. V× vËy, lîng chÊt kÕt dÝnh sö dông cho v¸n LVL lµ (150  300) g/m2. 2.2. Sù ¶nh hëng cña chÊt kÕt dÝnh tíi chÊt lîng s¶n phÈm [1] 2.2.1. Nång ®é chÊt kÕt dÝnh http://tailieutonghop.com