Lêi më ®Çu Trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®Êt níc, vÊn ®Ò ®æi míi ®îc ®Æt ra nh mét yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña chóng ta thùc sù b¾t ®Çu diÔn ra tõ sau §¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµo n¨m 1986. Tríc ®ã, nÒn kinh tÕ níc ta cßn mang nÆng tÝnh tù cung, tù cÊp vµ mÆc dï ®· cã nhiÒu nç lùc trong x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, nhµ níc ®· ®Çu t lín nhng tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vÉn chËm, thËm chÝ cã xu híng gi¶m sót vµ b¾t ®Çu r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng. §øng tríc thùc tr¹ng ®ã, chóng ta chØ cßn mét c¸ch lùa chän duy nhÊt lµ c¶i c¸ch, më cöa nÒn kinh tÕ, x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.Sau gÇn 20 n¨m ®æi míi, ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu rÊt quan träng, gãp phÇn quyÕt ®Þnh vµo viÖc ®a nÒn kinh tÕ ra khái khñng ho¶ng vµ ®¹t møc t¨ng trëng cao.§©y lµ c¬ së ®Ó tiÕp tôc ®Èy m¹nh ®æi míi trong thêi gian tíi §¹i héi ®¹i biÓu lÇn thø IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh : “ Môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m 2001-2010 : §a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i ’’.Díi sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ níc,ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao. §Æc biÖt, tõ mét níc ph¶i nhËp khÈu l¬ng thùc nay chóng ta ®· ®øng thø hai trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o. Tuy nhiªn, víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp do chÞu ¶nh hëng cña chiÕn tranh vµ nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp ®· tån t¹i trong thêi gian dµi nªn kho¶ng c¸ch vÒ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc trªn thÕ giíi cßn rÊt lín. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh: “§Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®a níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp u tiªn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa’’.§¶ng vµ Nhµ níc ta còng ®· nhËn thøc râ ®îc tÇm quan träng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ vµ vai trß,vÞ trÝ cña khoa häc, c«ng nghÖ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ®· coi khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ mét ®éng lùc m¹nh mÏ cña sù nghiÖp ®æi míi,æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.ChÝnh v× vËy t«i chän ®Ò tµi: “Khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ vËn dông xem xÐt c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam”. 1 §©y lµ c«ng tr×nh khoa häc ®Çu tay cña t«i v× vËy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. KÝnh mong c« gi¸o-tiÕn sÜ triÕt häc D¬ng ThÞ LiÔu cïng toµn thÓ c¸c b¹n trong líp Tµi chÝnh C«ng - K46 cã nh÷ng ®ãng gãp cho c«ng tr×nh cña t«i hoµn thiÖn h¬n. Xin tr©n träng c¶m ¬n! 2 1.Khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp 1.1 Quan niÖm vÒ khoa häc: Trong lÞch sö ph¸t trÓn t duy cña nh©n lo¹i cã rÊt nhiÒu c¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ khoa häc,mét mÆt nã phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi mÆt kh¸c phô thuéc vµo tr×nh ®é.XÐt vÒ ph¬ng diÖn x· héi,khoa häc lµ mét hiÖn cña ®êi sèng x· héi cã nhiÒu mÆt,trong ®ã biÎu hiÖn sù thèng nhÊt gi÷a nh÷ng yÕu tè vËt chÊt vµ yÕu tè tinh thÇn.VÒ ph¬ng diÖn triÕt häc khoa häc lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi ®Æc biÖt.§Æc biÖt bëi khoa häc kh«ng chØ ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi,phô thuéc vµo tån t¹i x· héi,nh÷ng ch©n lÝ cña nã ®îc thùc tiÔn x· héi kiÓm kiÖm, mµ khoa häc cßn lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o l«gic,cña trùc gi¸c thiªn tµi. Cßn bëi v×, khoa häc(cïng víi c«ng nghÖ) lµ nh÷ng yÕu tè ngµy cµng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng cña lùc lîng s¶n xuÊt, quyÕt ®Þnh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt nãi riªng, cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ cña x· héi nãi chung.VÒ ph¬ng diÖn nhËn thøc khoa häc lµ giai ®o¹n cao cña nhËn thøc-giai ®o¹n nhËn thøc lÝ luËn. H×nh thøc biÓu hiÖn chñ yÕu cña tri thøc khoa häc lµ ph¹m trï, ®Þnh luËt, quy ®Þnh. Nhê tri thøc khoa häc, ngµy cµng lµm chñ tù nhiªn, lµm chñ x· héi vµ lµm chñ b¶n th©n m×nh. 1.2-Lùc lîng s¶n xuÊt: Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a con ngêi víi giíi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi. §ã lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng vµo tù nhiªn t¹o ra cña c¶i vËt chÊt b¶o ®¶m cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña loµi ngêi. Nh vËy, lùc l¬ng s¶n xuÊt lµ tÊt c¶ nh÷ng lùc lîng vËt chÊt vµ nh÷ng tri thøc, kinh nghiÖm ®îc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm: - Ngêi lao ®éng víi nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng biÕt sö dông t liÖu s¶n xuÊt dÓ t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. - T liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra, tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng.T liÖu s¶n xuÊt bao gåm : §èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng.§èi tîng lao ®éng lµ bé phËn cña giíi tù nhiªn ®îc ®a vµo trong s¶n xuÊt nh:®Êt canh t¸c, níc. Ngoµi ra cßn cã ®èi tîng kh«ng cã s½n trong tù nhiªn mµ con ngêi s¸ng t¹o ra.T liÖu 3 lao ®éng lµ nh÷ng vËt thÓ mµ con ngêi dïng ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng nh»m t¹o ra nh÷ng t liÖu sinh ho¹t phôc vô cho nhu cÇu con ngêi. Trong sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn ®Õn møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, trong ®êi sèng vµ trë thµnh “lùc l- îng s¶n xuÊt trùc tiÕp’’.Nh÷ng ph¸t minh khoa häc trë thµnh xuÊt ph¸t ra ®êi nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi, nguyªn liÖu míi, n¨ng lîng míi.Sù th©m nhËp ngµy cµng s©u cña khoa häc vµ s¶n xuÊt ®· lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt cã bíc ph¸t triÓn nh¶y vät, t¹o thµnh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.Cã thÓ nãi:khoa häcvµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. 1.3-Khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp trong nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i: 1.3.1-Mét sè c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò- Khoa häc trë thµnh lùc l- îng s¶n xuÊt trùc tiÕp: Trong thêi ®¹i ngµy nay, nh÷ng bíc tiÕn k× diÖu vµ nh÷ng thµnh tùu to lín cña khoa häc vµ c«ng nghÖ t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Lùc l- îng s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh, c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c quèc gia vµ kinh tÕ thÕ giíi chuyÓn biÓn m¹nh ¶nh hîng ®Õn c¸c quan hÖ x· héi vµ quèc tÕ. Vai trß then chèt cña khoa häc c«ng nghÖ trong thêi ®¹i míi kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn. Tuy nhiªn vÒ luËn ®iÓm “ khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp” cßn cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau: Cã ý kiÕn cho r»ng : “ Khoa häc lµ yÕu tè tinh thÇn , kh«ng ph¶i lµ lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. ChØ cã sù øng dông cña khoa häc cña con ngêi míi cã thÓ t¸c ®éng lªn lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp ®Ó lµm cho nã ph¸t triÓn”. Còng vÉn theo quan ®iÓm nµy th×: - C¸c ngµnh khoa häc tù nhiªn lµ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt trÝ ãc, còng cã nghÜa khoa häc thuéc lÜnh vùc tinh thÇn. - Khoa häc muèn t¸c ®éng ®îc vµo t liÖu s¶n xuÊt ( thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt trùc tiÕp) vµ lµm cho gi¸ trÞ cña nã gi¶m xuèng, ph¶i th«ng qua sù øng dông cña khoa häc( tøc lµ th«ng qua ho¹t ®éng cña con ngêi). Mét ý kiÕn kh¸c ®ång quan ®iÓm víi ý kiÕn trªn cho r»ng: “ Khoa häc mét h×nh th¸i ý thøc x· héi thuéc lÜnh vùc tinh thÇn kh«ng bao giê cã thÓ trë thµnh lùc l - 4 îng s¶n xuÊt trùc tiÕp v× lùc lîng s¶n xuÊt chØ bao gåm c¸c yÕu tèvµ do ®ã nã cµng kh«ng thÓ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp”. Trong c¸c t¸c phÈm cña C.M¸c vµ ¡ngghen ®· ®îc dÞch ra tiÕng viÖt, c¸c «ng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng tri thøc (khoa häc) ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Cô thÓ trong Phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ , b¶n s¬ th¶o ®Çu tiªn cña bé T b¶n, C.Mac ®· nhÊn m¹nh : “sù ph¸t triÓn cña t b¶n cè ®Þnh lµ chØ sè cho thÊy tri thøc x· héi ®· chuyÓn ho¸ ®Õn møc ®é nµo thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp do ®ã nã còng lµ chØ sè cho thÊy nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh qu¸ tr×nh sèng cña x· héi ®· phôc tïng ®Õn møc ®é nµo sù kiÓm so¸t cña trÝ tuÖ phæ biÕnvµ ®· ®îc c¶i t¹o ®Õn møc ®é nµo kh«ng nh÷ng díi h×nh thøc tri thøc, mµ c¶ nh nh÷ng c¬ quan thùc hµnh x· héi trùc tiÕp , nh÷ng c¬ quan trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh sèng hiÖn thùc”. Nh vËy theo quan ®iÓm cña C.Mac tri thøc ( khoa häc ) ®· lµm cho t b¶n cè ®Þnh ( nhµ m¸y, m¸y mãc, c«ng cô, ®îc dïng trong s¶n xuÊt) chuyÓn ho¸ ®Õn møc cùc ®é th× trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp.Tri thøc khoa häc khi ®îc con ngêi øng dông, sö dông trong s¶n xuÊt, ®îc “chuyÓn ho¸”, vËt chÊt ho¸ thµnh m¸y mãc c«ng cô s¶n xuÊt th× nã trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.Ngµy nay, khi mµ qu¸ tr×nh øng dông khoa häc vµo s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch nhanh chãng, kÞp thêi th× râ rµng lµ khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. 1.3.2-Khoa häc ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp: Khoa häc ®îc coi lµ sù thÇn diÖu, lµ tinh hoa cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn tr×nh ph¸t triÓn chung cña lùc lîng s¶n xuÊt.Khoa häc vµ lùc lîng s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau:Cïng víi nh÷ng s¸ng chÕ ph¸t minh cña m×nh, khoa häc ®ang trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp.Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®îc øng dông, sö dông trong s¶n xuÊt ®îc “chuyÓn ho¸” vËt chÊt ho¸ thµnh m¸y mãc, c«ng cô s¶n xuÊt. Nãi khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp cã nghÜa lµ, sù ph¸t triÓn cña khoa häc ®· lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp cña mäi biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, qu¶n lÝ. §iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ t¹o ra nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi, hiÖn ®¹i, nh÷ng lÜnh vùc kÜ thuËt mòi nhän, nh÷ng ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi, nh÷ng nguån n¨ng lîng míi víi hµng lo¹t vËt liÖu míi nh©n t¹o cã t¸c dông v« cïng to lín, nhiÒu mÆt mµ c¸c cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ kÜ thuËt ë thÕ kØ tríc kh«ng thÓ cã ®îc.Cã thÓ nãi cha bao giê khoa häc ®îc vËt ho¸, kÕt tinh, th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt nhanh vµ cã hiÖu qu¶ nh ngaú nay.Khoa häc 5 kh«ng cßn lµ yÕu tè lÝ thuyÕt ®øng ngoµi qua tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt nh lµ nh©n tè “xóc t¸c” mµ trë thµnh mÆt bªn trong cña hÖ thèng s¶n xuÊt vËt chÊt.§iÒu nµy kh«ng chØ ®óng víi khoa häc tù nhiªn mµ cßn ®óng víi c¶ khoa häc x· héi. 1.3.3-Khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp ®îc biÓu hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc: Tríc hÕt, tri thøc khoa häc ®îc vËt thÓ ho¸ thµnh c¸c c«ng cô, m¸y mãc tinh vi, hiÖn ®¹i nh c¸c lo¹i m¸y vi tÝnh, siªu vi tÝnh, c¸c loai m¸y c«ng nghÖ tù ®éng ho¸, c¸c thÕ hÖ ngêi m¸y(robot); t¹o ra c¸c lo¹i c«ng nghÖ míi nh c«ng nghÖ th«ng tin, sinh häc. §iÒu nµy kh«ng chØ mang l¹i hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt cao h¬n, chÊt lîng tèt h¬n mµ cßn gãp phÇn quan träng vµo viÖc tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, t¹o ra c¸c lo¹i vËt liÖu míi kh«ng cã s½n trong tù nhiªn: gi¶m thêi gian lao ®éng ph¶i chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt.Thùc tÕ ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· cho thÊy r»ng, tri thøc khoa häc ngµy cµng chiÕm mét hµm lîng cao trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt, nguån lîi do khoa häc mang l¹i ngµy cµng lín h¬n. Cô thÓ lµ, vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kØ XX, khi cã mét bé phËn nhá thÕ giíi bíc vµo, c«ng nghiÖp ho¸, khi sù ph¸t triÓn cña khoa häc cha ®îc g¾n chÆt víi kÜ thuËt vµ s¶n xuÊt, th× lao ®éng ch©n tay, tÝnh trung b×nh chiÕm tØ lÖ cao, tíi 9/10 trong gi¸ trÞ s¶n phÈm.Cßn ®Õn nh÷ng n¨m 90 khi hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®· bíc vµo c«ng nghÞp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× tØ lÖ ®ã gi¶m xuèng cßn 1/5, trong khi ®ã sè lîng s¶n phÈm t¨ng lªn 10 lÇn. Víi ®µ ph¸t triÓn nh hiÖn nay cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, tØ lÖ cßn tiÕp tôc gi¶m m¹nh, theo sè dù ®o¸n ®Õn n¨m 2010 cã thÓ chØ cßn 1/10. Mét biÓu hiÖn quan träng cña viÖc khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ ë chç khoa häc víi qu¸ khoa häc cïng víi qu¸ tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ra nh÷ng ngêi lao ®éng míi: nh÷ng con ngêi lao ®éng trÝ tuÖ s¸ng t¹o, võa cã tri thøc chuyªn s©u mét nghµnh nghÒ, võa cã hiÓu biÕt réng, tÇm nh×n xa, bao qu¸t, nh¹y bÐn, v÷ng vµng trong nghÒ nghiÖp. Ngêi lao ®éng chÝnh lµ lùc lîng s¶n xuÊt m¹nh mÏ nhÊt, to lín nhÊt, lµ nguån lùc cña mäi nguån lùc, lµ ®éng lùc cña mäi ®éng lùc . 6 2.Khoa häc vµ c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam 2.1-Vai trß nÒn t¶ng cña khoa häc-c«ng nghÖ trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ: 2.1.1 Quan ®iÓm cña §¶ng ta vÒ vai trß cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®èi víi c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®Êt níc: Ngay tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®æi míi §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· quan t©m hoµn thiÖn vµ ®æi míi quan ®iÓm, c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch trong lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng nghÖ “§¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®· ®Ò ra ®êng lèi ®æi míi coi khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ho¹t ®éng m¹nh mÏ cña sù nghiÖp ®æi míi, æn ®Þnh t×nh h×nh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, coi nh÷ng ngêi lµm khoa häc lµ ®éi ngò c¸n bé tin cËy, quý b¸u cña §¶ng vµ Nhµ níc”. NghÞ quyÕt cña héi nghÞ lÇn thø 7 Ban chÊp hµnh TW(kho¸ VII) trong phÇn vÒ chñ tr¬ng ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2000 ®· nªu râ: “Khoa häc, c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.KÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tranh thñ ®i nhanh vµo hiÖn ®¹i nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh”. Trong b¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi VIII §¶ng ta nhÊn m¹nh “Kh¬i dËy trong d©n lßng yªu níc, ý chÝ quËt cêng, ph¸t huy tµi chÝ cña ngêi ViÖt Nam quyÕt t©m ®a níc ta ra khái nghÌo nµn vµ l¹c hËu b»ng khoa häc vµ c«ng nghÖ”.§Õn ®¹i héi IX cña §¶ng ®iÒu nµy mét lÇn n÷a l¹i ®îc kh¼ng ®Þnh ë tÇm chiÕn lîc cao h¬n-®ã lµ g¾n sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ víi nguån lùc con ngêi ViÖt Nam- mét nguån néi lùc cßn tÇm n¨ng vµ v« cïng quan träng, mµ thiÕu nã ViÖt Nam kh«ng thÓ cã ®îc sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ nãi riªng, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ x· héi ViÖt Nam mét c¸ch ®éng lËp- tù chñ, bÒn v÷ng nãi chung, “Ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn cña ngêi ViÖt Nam; coi sù ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸”. Quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng trªn ®©y vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr- êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc theo ®Þnh híng X· Héi Chñ NghÜa chÝnh lµ c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Êt níc võa ra khái chiÕn tranh ¸c liÖt kÐo dµi vµ tiÕp theo lµ gian ®o¹n tr× trÖ khñng ho¶ng nhng ®· ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, bíc ®µu trong qu¸ tr×nh ®æi míi, cÇn ph¶i tranh thñ mäi thêi c¬, trong ®ã cã thêi c¬ vÒ tiÕp 7 thu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó t¨ng nhanh lùc lîng s¶n xuÊt, v¬n lªn phÝa tríc theo h- íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 2.1.2-Vai trß ®éng lùc cña khoa häc-c«ng nghÖ ®èi víi c«ng nghÖ ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam: Níc ta ®ang ë mét thêi k× ph¸t triÓn kinh tÕ-c«ng nghÖ cña §¹i héi §¶ng lÇn thø IX cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh: “§êng lèi kinh tÕ cña §¶ng ta lµ:§Èy m¹nh c«ng nghÖ ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ ®a n- íc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp” vµ cßn chØ râ “ph¸t triÓn kinh tÕ. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m”. Bëi v× chØ b»ng con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ níc ta míi cã thÓ tho¸t ®îc nghÌo, l¹c hËu, míi cã thÓ hoµ vµo dßng th¸c ph¸t triÓn chung cña toµn nh©n lo¹i. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh TW kho¸ VIII ®· x¸c ®Þnh râ “C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ”, “Khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸”.Vai trß ®éng lùc cña khoa häc c«ng nghÖ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau ®©y: Mét lµ khoa häc vµ c«ng nghÖ cã trß quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh trang bÞ vµ trang bÞ l¹i c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn cho nÒn s¶n xuÊt x· héi, nãi riªng, cho tÊt c¶ c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n nãi chung.§ã lµ nhiÖm vô ®Çu tiªn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta hiÖn nay.Trªn thùc tÕ, níc ta ®· tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kØ XX.Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, ®Æc biÖt lµ cha g¾n kÕt ®îc c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸. Chóng ta nãi thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nhng vÉn tiÕp tôc ®Ó cho lùc lîng s¶n xuÊt trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc phÇn lín lµ thñ c«ng, thñ c«ng b¸n c¬ giíi. Do vËy mµ c¶ n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l îng c¸c s¶n phÈm do nÒn s¶n xuÊt x· héi t¹o ra cho ®Õn nay vÉn cßn rÊt thÊp so víi mÆt b»ng chung cña thÕ giíi, do ®ã, kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ khu vùc vµ toµn cÇu. Ngay c¶ nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp (mét thÕ m¹nh cña ta) t¹o ra nh thãc g¹o, cµ phª, cao su, nhng v× kh«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, nªn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng ®Òu bÞ h¹n chÕ, kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i do c¸c níc kh¸c s¶n xuÊt.Ch¼ng h¹n, níc ta vµ Th¸i Lan ®Òu cïng xuÊt khÈu g¹o, nhng xuÊt khÈu g¹o cña níc ta bao giê còng bÞ mua víi gi¸ thÊp h¬n so víi g¹o Th¸i Lan cïng chñng lo¹i, v× níc ta cha cã c«ng nghÖ chÕ biÕn tinh x¶o nªn cha lµm bãng ®îc h¹t g¹o ®óng yªu cÇu, tØ lÖ h¹t g·y cßn cao. 8 Hai lµ, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong viÖc ®µo t¹o, båi dìng, khai th¸c vµ huy nguån lùc con ngêi, ®Æc biÖt lµ nguån lùc trÝ tuÖ-mét nguån lùc to lín, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta. B»ng nhiÒu con ®êng, nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau, chóng ta ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh trang bÞ vµ trang bÞ l¹i c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n. §ã cã thÓ lµ sù chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· cã s½n tõ c¸c níc ph¸t triÓn vÒ níc ta, tõ ®ã cã thÓ dùa vµo sö dông ngay, nh ta ®· vµ ®ang lµm trong mét sè lÜnh vùc nh c«ng nghÖ th«ng tin, ®iÖn tö viÔn th«ng,v.v.. Còng cã thÓ b»ng con ®êng tù nghiªn cøu, s¸ng nh÷ng c«ng nghÖ míi hoÆc c¶i tiÕn,biÕn ®æi, n©ng cÊpnh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn cã lªn mét tr×nh ®é cao h¬n, phï hîp h¬n. §iÒu nµy ®ang diÔn ra trong nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt: n«ng nghiÖp, vËt liÖu x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i, vµ cuèi cïng lµ b»ng c¸ch kÕt hîp gi÷a nghiªn cøu vµ chuyÓn giao. Tuy nhiªn, dï b»ng c¸ch thøc nµo ®i ch¨ng n÷a, ®iÒu quan träng vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh bËc nhÊt ë ®©y lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng con ngêi cã tri thøc vµ n¨ng lùc ®ñ ®Ó cã thÓ khai th¸c, sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt c¸c trang thiÕt bÞ kÜ thuËt hiÖn ®¹i.VÊn ®Ò nµy chØ cã dùa trªn c¬ së cña mét nÒn khoa häc häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn míi lµm ®îc. Con ngêi lµ chñ thÓ s¸ng t¹o ra khoa häc vµ c«ng nghÖ. §Õn lît m×nh, khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh ph¬ng, c«ng cô vµ ®ång thêi còng lµ c¬ së ®Ó con ngêi v- ¬n lªn ho¹t thiÖn m×nh vÒ mäi mÆt, ®Æc biÖt lµ mÆt n¨ng lùc trÝ tuÖ.Tríc hÕt, th«ng qua qu¸ tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ trang bÞ cho con ngêi tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ cÇn thiÕt ®Ó cho con ngêi cã thÓ hiÓu vµ sö dông nh÷ng trang thiÕt bÞ kÜ thuËt, m¸y mãc tiªn tiÕn hiÖn ®¹i.Tõ chç cã tri thøc vÒ khoa häc c«ng nghÖ con ngêi vµ x· héi ViÖt Nam sÏ chuyÓn dÇn tõ chç chñ yÕu lµ lao ®éng c¬ b¾p, thñ c«ng víi nh÷ng thiÕt bÞ kÜ thuËt cò kÜ, th« s¬, l¹c hËu sang lao ®éng trÝ tuÖ, lao ®éng c«ng nghiÖp víi nh÷ng m¸y mãc, trang thiÕt bÞ kÜ thuËt hiÖn ®¹i. 2.2.-T×nh h×nh øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay: §èi víi ViÖt Nam, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang gi÷ mét vai trß cùc k× quan träng vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Khoa häc c«ng nghÖ võa lµ nÒn t¶ng, võa lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc ta hiÖn nay viÖc øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo ®æi míi kinh tÕ nãi chung hay trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cßn nhiÒu h¹n chÕ: 9 Theo ®¸nh gi¸ cña Bé khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th×, tr×nh ®é c«ng nghÖ ë níc ta nh×n chung cßn thÊp vµ l¹c hËu so víi khu vùc vµ thÕ giíi. So víi c¸c níc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn nhÊt, c«ng nghÖ cña ViÖt Nam l¹c hËu kho¶ng 50 ®Õn 100 n¨m. XÐt vÒ trang thiÕt bÞ kÜ thuËt cña níc ta so víi møc tiÕn tiªn trung b×nh, l¹c hËu 2-3 thÕ hÖ, hoÆc tõ 5-6 thÕ hÖ tuú theo tõng lÜnh vùc chuyªn nghµnh. HÖ sè c¬ giíi ho¸ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam chØ ®¹t 50% so víi thÕ giíi, tøc lµ cßn ë giai ®o¹n ®Çu cña c¬ giíi ho¸;tØ lÖ tù ®éng ho¸ kh«ng ®¸ng kÓ; nhiÒu kh©u lao ®éng trong c«ng nghiÖp vÉn cßn thñ c«ng.Cßn trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sè ngêi tham gia rÊt lín víi kho¶ng h¬n 70% lao ®éng c¶ níc, víi tØ träng ¸p ®¶o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nhng cho ®Õn nay chñ yÕu vÉn lµ lao ®éng thñ c«ng vµ b¸n c¬ giíi, vÉn sö dông phæ nh÷ng c«ng cô th« s¬ nh cµy, bõa, liÒm, h¸i, cuèc, thuæng, ®Æc biÖt ë c¸c vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång b¶o thiÓu sè.Tuy c«ng nghÖ cña ta vÒ c¬ b¶n cßn qu¸ l¹c hËu nh vËy, nhng hÖ sè ®æi míi c«ng nghÖ cña ta l¹i qu¸ chËm ch¹p, trung b×nh hµng n¨m chØ ®¹t 8-10%, nghÜa lµ ph¶i mÊt h¬n mét thËp niªn, ta míi thay ®æi ®îc mét thÕ hÖ trang thiÕt bÞ m¸y mãc míi.Trong khi nhiÒu níc trong khu vùc quanh ta, tèc ®é ®æi míi cong nghÖ nhanh gÊp ®«i ta(tõ 15-20%/n¨m).Víi tèc ®é ®æi míi c«ng nghÖ nh thÕ nµy, th× kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ níc ta so c¸c níc trong khu vùc cµng ngµy cµng xa h¬n.§©y lµ ®iÒu b¸o ®éng rÊt ®¸ng lo ng¹i.Kh«ng chØ tèc ®é ®æi míi c«ng nghÖ chËm, mµ c¶ hÖ sè sö dông c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc ë níc ta hiÖn nay còng cßn rÊt thÊp, chØ míi ®¹t kho¶ng 25-30%.Møc tiªu hao nguyªn, nhiªn vËt liÖu trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn qu¸ lín(thêng gÊp1,5-2 lÇn so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi), v× vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm cao,søc c¹nh tranh kÐm. Trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt, dÞch vô, kinh doanh chóng ta ®· cã nhËp nh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, kh«ng thua kÐm g× nhiÒu níc trong khu vùc, nh trong lÜnh vùc bu chÝnh viÔn th«ng, ta ®· cã nh÷ng bíc tiÕn kh¸ dµi so víi c¸ch ®©y mêi n¨m:c¸c lo¹i m¸y tÝnh c¸c thÕ hÖ vÒ sau nµy, sö dông IntÎnet toµn cÇu, ®iÖn tho¹i,®iÖn b¸o,v.v..,mét sè c¸c m¸y mãc sö dông trong lÜnh vùc y tÕ …trong khi ®ã Trong khi ®ã chóng ta vÉn cßn sö dông rÊt réng r·i, phæ biÕn c¸c c«ng cô s¶n xuÊt th« s¬, l¹c hËu.§Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp Sù kh«ng ®ång bé, ch¾p v¸. cò n¸t cña c¸c trang thiÕt bÞ do l©u ngµy kh«ng ®- îc thay thÕ, ®æi míi, vµ do c¶ sù nhËp néi c¸c thiÕt bÞ cò ®· bÞ th¶i tõ níc ngoµi trong 10 nh÷ng n¨m gÇn ®©y nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù l·ng phÝ qu¸ lín c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, g©y « nhiÔm m«i trêng, n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm thÊp,.v.v.. YÕu tè thø hai cña c«ng nghÖ lµ con ngêi-lµ nguån nh©n lùc.§ã lµ nh÷ng lao ®éng cã nghÒ nghiÖp ®îc ®µo t¹o khoa häc kÜ thuËt.YÕu tè nµy cña c«ng nghÖ cã thÓ coi lµ mét thÕ m¹nh cña ta. Chóng ta sÏ xem xÐt nguån lùc con ngêi trªn c¸c b×nh diÖn:sè lîng, chÊt lîng vµ chñ yÕu lµ chÊt lîng. VÒ mÆt sè lîng:HiÖn nay níc ta ®øng hµng thø 13 vÒ quy m« d©n sè trong h¬n 200 níc trªn thÕ giíi, ®øng thø 7 trong sè 42 níc thuéc khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng, thø 2 trong khèi ASEAN. Tèc ®é t¨ng trëng d©n sè níc ta cho ®Õn nay vÉn cßn kh¸ cao. Sè ngêi bæ xung thªm vµo lùc lîng x· héi hµng n¨m thêng vµo kho¶ng h¬n 1 triÖu ngêi , trong khi ®ã sè ngêi hÕt tuæi lao ®éng chØ b¨ng 1/3.Nh vËy, tèc ®é t¨ng d©n sè còng nh tèc ®é t¨ng cña lùc lîng lao ®éng trong thêi gian qua ®Òu kh¸ cao 2,0%- 2,3% trªn n¨m vµ liªn tôc, lùc lîng lao ®éng bæ xung vµo ®éi ngò lao ®éng x· héi còng rÊt lín b×nh qu©n 3% / n¨m. Trªn thùc tÕ th× nguån lao ®éng níc ta cßn cao h¬n nguån lao ®éng bæ xung hµng n¨m, bëi v× sè ngêi ®· ra khái tuæi lao ®éng hµng n¨m cßn rÊt thÊp vµ phÇn lín hä vÉn cßn tiÕp tôc lµm viÖc. §©y lµ thuËn lîi còng lµ khã kh¨n cña chóng ta. VÒ mÆt lÝ thuyÕt th× quy m« d©n sè ®«ng, nguån lao ®éng dåi dµo chÝnh lµ søc m¹nh cña quèc gia, lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó më réng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn cña níc ta hiÖn nay, do nguån vèn cßn h¹n hÑp, c«ng cô s¶n xuÊt cßn th« s¬, l¹c hËu, kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ th× nguån lao ®éng t¨ng nhanh trë thµnh søc Ðp lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. VÒ ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ tÝnh ®Õn th¸ng12 n¨m 2000 níc ta ®· cã kho¶ng 2 triÖu c«ng nh©n kÜ thuËt, trªn 1.300.000 ngêi cã tr×nh ®é ®¹i häc ; trong ®ã tiÕn sÜ khoa häc lµ 610 ngêi. Nh vËy ®· cã 190 c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ trªn10.000 d©n. Tuy nhiªn nh÷ng sè liÖu nµy vÉn cßn thÊp so víi nhu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®ai ho¸ ®Êt níc. XÐt vÒ ®é tuæi, nh×n chung lùc lîng lao ®éng ë níc ta hiÖn nay ®îc xÕp vµo lo¹i trÎ. Lùc lîng lao ®éng trÎ cã nhiÒu thuËn lîi lµ søc khoÎ tèt, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o phï hîp víi nhu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng kÜ thuËt, nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn cao, hä ®ang n¾m nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong s¶n xuÊt, kinh doanh, hä ®ang n¾m nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong s¶n xuÊt, kinh doanh, trong 11 c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, còng nh trong c¸c trêng ®¹i häc, trung häc chuyªn nghiÖp hay c¸c trêng d¹y nghÒ ®ang bÞ giµ ho¸, trong khi déi ngò thay thÕ cha ph¸t triÓn kÞp. Nh×n chung nguån nh©n lùc ( lùc lîng lao ®éng x· héi) ë níc ta hiÖn nay ®«ng ®¶o vÒ sè lîng, trÎ trung nhng cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ chÊt lîng vµ sè ngêi ®îc ®µo t¹o trong c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt cßn thÊp , l¹i tËp trung chñ yÕu ë c¸c thµnh phè lín, g©y nªn t×nh tr¹ng võa thõa l¹i võa thiÕu lao ®éng cã kÜ thuËt, cã tay nghÒ cao. Víi t c¸ch lµ mét yÕu tè cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nguån lùc con ngêi cña níc ta cßn hÕt søc dåi dµo, cã tiÒm n¨ng lín nÕu biÕt khai th¸c vµ ph¸t huy th× ®©y lµ mét thÕ m¹nh cña níc ta trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®Êt níc. 2.3- Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam: C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· diÔn ra ®îc gÇn 20 n¨m. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu lín vµ toµn diÖn. Song nh×n chung , c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ ë níc ta vÉn cßn l¹c hËu. Sù l¹c hËu vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ ë ViÖt N¸mo víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi kho¶ng ba, bèn thËp niªn, nÕu so víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn th× kho¶ng c¸ch ®ã cßn xa h¬n, trõ mét vµi lÜnh vùc cã ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së nghiªn cøu toµn diÖn t×nh h×nh ®Êt níc ta trong bèi c¶nh chung cña kinh tÕ thÕ giíi, ®¹i héi IX cña §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh : “Con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù võa cã nh÷ng bíc nh¶y vät”. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy ph¶i ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tranh thñ øng ngµy cµng nhiÒu h¬n, ë møc ®é cao h¬n vµ s©u h¬n nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoc häc vµ c«ng nghÖ. Tríc hÕt chóng ta ph¶i tËp trung ®Çu t, ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, thay thÕ vµ nhËp khÈu l¹i c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn phôc vô cho s¶n xuÊt. Lµ mét níc cßn nghÌo, viÖc ®Çu t vèn vµo chuyÓn giao c«ng nghÖ cña chóng ta gÆp rÊt nhiÒu h¹n chÕ. MÆt kh¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ ngµy nay kh«ng ®¬n gi¶n chót nµo. Trong chuyÓn giao c«ng nghÖ , nÕu chóng ta kh«ng tÝnh to¸n kÜ cµng, hay v× lîi Ých nhá nhen tríc m¾t cña nh÷ng nhãm ngêi nµo ®ã th× rÊt dÔ biÕn níc ta thµnh b·i th¶i chøa c¸c c«ng nghÖ cò kÜ, l¹c hËu cña c¸c níc ph¸t triÓn. ChuyÓn giao c«ng nghÖ lµ con ®êng nhanh nhÊt cã thÓ cho phÐp chóng ta nhanh chãng tiÕp cËn víi 12 c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c«ng nghÖ mòi nhän. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã chØ trë thµnh hiÖn thùc khi chóng ta cã mét chÝnh s¸ch chuyÓn giao c«ng nghÖ râ rµng, nghiªm ngÆt vµ ®Æc biÖt lµ cã ®îc nh÷ng con ngêi ®îc ®µo t¹o chuyªn m«n giái, cã hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc c«ng nghÖ ®îc chuyÓn giao, cã t©m huyÕt vµ cã tr¸ch nhiÖm cao. Cã nh vËy chóng ta míi tr¸nh bít nh÷ng rñi ro, nh÷ng hËu qu¶ xÊu trong qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ Con ®êng bÒn l©u vµ v÷ng ch¾c nhÊt ®Ó tiÕp thu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ lµ con ®êng dùa vµo kh¶ n¨ng cña m×nh hay nãi theo c¸ch th«ng thêng lµ ph¸t huy néi lùc- nguån lùc con ngêi. Con ngêi ViÖt Nam vèn giµu truyÒn thèng nh©n ¸i, th«ng minh vµ cã mét lßng yªu níc nång nµn. §éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cña chóng ta ®Õn nay tuy so víi mét sè níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi chóng ta cha cã nhiÒu, tr×nh ®é cha cao, song ®ã lµ mét lùc lîng kh«ng nhá, tiÒm n¨ng cßn dåi dµo. NhËn thøc râ ®îc ®iÒu nµy §¶ng vµ Níc ta ®· x¸c ®Þnh ®Ó cã thÓ khai th¸c, sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc con ngêi tríc tiªn ph¶i tËp trung ®Çu t cho gi¸o dôc. Coi sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hang ®Çu. ViÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o mét c¸ch c¨n b¶n cã hÖ thèng trong nhµ trêng lµ v« cïng quan träng, viÖc gi¸o dôc, ®µo t¹o chuyªn s©u, ®µo t¹o l¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi l¹i cµng quan träng h¬n. KiÕn thøc mµ con ngêi thu ®îc trong nhµ trêng lµ nh÷ng tri thøc rÊt c¬ b¶n, nhng cßn rÊt h¹n chÕ. Thùc tiÔn cuéc sèng hÕt søc ®a d¹ng , phong phó, sinh ®éng bëi vËy viÖc ®µo t¹o chuyªn s©u, ®µo t¹o l¹i cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ lµ nhiÖm vô thêng xuyªn, cÇn thiÕt. H¬n n÷a, trong th¬× ®¹i ngµy nay, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn rÊt nhanh, tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ thêng xuyªn ®æi míi, nÕu c¸c nhµ chuyªn m«n kh«ng ®îc ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o bæ xung th× hä kh«ng tr¸nh ®îc l¹c hËu vµ dÔ dµng bÞ ®µo th¶i. HiÖn nay chóng ta cã mét ®éi ngò trÝ thøc kh¸ ®«ng ®¶o víi gÇn 1 triÖu ngêi cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ hµng v¹n th¹c sÜ, tiÕn sÜ.Tuy vËy viÖc tiÕp cËn vµ sö dông c«ng nghÖ míi cßn nhiÒu h¹n chÕ. Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, muèn cho khoa häc c«ng nghÖ thËt sù trë thµnh ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn th× ph¶i t¹o ®îc ph¸t triÓn vÒ chÊt cña nguån nh©n lùc nµy b¨ng viÖc huy ®éng ph¸t huy søc m¹nh cña tÊt c¶ c¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cña toµn d©n téc vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ. 13