LỜI MỞ ĐẦU 1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi “Mét sè vÊn ®Ò vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng Hå ChÝ Minh vµ vËn dông t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan Thµnh phè Hµ néi” C«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn do §¶ng Céng s¶n ViÖt nam khëi xíng vµ l·nh ®¹o (tõ n¨m 1986 ®Õn nay), ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn tÊt c¶ c¸c mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi, an ninh, quèc phßng… Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ cña níc ta lu«n ®¹t møc t¨ng trëng kh¸, bé mÆt x· héi ngµy cµng thay da ®æi thÞt, quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ ®îc t¨ng c- êng vµ më réng, vÞ thÕ cña ViÖt nam trªn trêng quèc tÕ ®îc n©ng cao. Ngoµi ra, viÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng chÝnh s¸ch më réng quan hÖ hîp t¸c theo nguyªn t¾c ®a ph¬ng hãa, ®a d¹ng hãa c¸c mèi quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c níc, kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, kinh tÕ - x· héi còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña níc ta ph¸t triÓn. Gãp phÇn vµo th¾ng lîi ban ®Çu cã ý nghÜa quan träng nµy ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng ®ãng gãp cña ngµnh H¶i quan. Lµ mét ngµnh ®Æc thï víi vai trß ngêi g¸c cæng nÒn kinh tÕ ViÖt nam víi thÕ giíi, ngµnh H¶i quan lu«n phÊn ®Êu hoµn thµnh tèt nhiÖm vô mµ §¶ng, nhµ níc giao, ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu nãi trªn, chóng ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn mét thùc tÕ kh¸ch quan ®ang cßn tån t¹i ®ã lµ vÊn ®Ò suy tho¸i ®¹o ®øc ®ang diÔn ra trong mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn nãi chung vµ c¸n bé, nh©n viªn h¶i quan nãi riªng. Mét sè hµnh vi tiªu cùc, l¹m dông quyÒn hµnh ®Ó mu cÇu lîi Ých riªng, lµm giµu bÊt chÝnh ë mét bé phËn c¸n bé, nh©n viªn h¶i quan ®ang lµ mét c¶n trë lín trong viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô vµ lµ t¸c nh©n g©y nªn sù gi¶m sót uy tÝn cña ngµnh, ¶nh hëng kh«ng nhá tíi sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë níc ta. Tríc t×nh h×nh ®ã, viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn h¶i quan lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch nh»m lµm trong s¹ch ®éi ngò c¸n bé. §iÒu ®ã, ®ßi hái ph¶i cã c¸c c«ng tr×nh ®i s©u vµo nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n 1 theo t tëng Hå ChÝ Minh vµ vËn dông t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan. Trong hÖ thèng t tëng Hå ChÝ Minh, t tëng ®¹o ®øc cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng, lµ nh©n tè cã søc m¹nh to lín trong sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc vµ x©y dùng ®Êt níc §¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ nÒn ®¹o ®øc tÝch tô nhiÒu gi¸ trÞ ®ao ®øc cña truyÒn thèng d©n téc vµ nh©n lo¹i, trong ®ã cã t tëng ®¹o ®øc chñ nghÜa M¸c - Lªnin. §¹o ®øc Hå ChÝ Minh ®· trë thµnh nÒn t¶ng ®¹o ®øc x· héi níc ta, mét di s¶n v¨n ho¸ v« cïng quý b¸u, ®· vµ ®ang lµ ®éng lùc tinh thÇn cho toµn §¶ng, toµn d©n trong sù nghiÖp ®æi míi hiÖn nay nh»m môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. §Ó n©ng cao nhËn thøc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc cña b¶n th©n, còng nh gãp phÇn vµo viÖc gi¸o dôc, qu¶n lý c¸n bé trong ®¬n vÞ, t«i ®¨ng ký ®Ò tµi “Mét sè vÊn ®Ò vÒ chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng Hå ChÝ Minh vµ vËn dông t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan Thµnh phè Hµ néi” 2. NhiÖm vô vµ môc ®Ých nghiªn cøu: - Ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng Hå ChÝ Minh. - VËn dông t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan. 3. C¬ cÊu cña luËn v¨n: LuËn v¨n gåm: Lêi nãi ®Çu, hai ch¬ng vµ phÇn kÕt luËn Ch¬ng I: Mét sè chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng Hå ChÝ Minh. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò ®¹o ®øc cña c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan. VËn dông t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan Thµnh phè Hµ néi. Víi vèn kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, luËn v¨n ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt nhÊt ®Þnh. V× vËy, kÝnh mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o, c¸c c¸n bé nghiªn cøu vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp gióp cho viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. 2 Ch¬ng I Mét sè chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh 3 1. Quan niÖm cña Hå ChÝ Minh vÒ vai trß cña ®¹o ®øc Theo Hå ChÝ Minh, ®¹o ®øc cã vai trß to lín ®èi víi hµnh vi cña con ngêi: §¹o ®øc tèt th× hµnh vi hîp quy luËt ph¸t triÓn cña tù nhiªn vµ x· héi. Ngêi kh«ng cã ®¹o ®øc tÊt yÕu hµnh ®éng tr¸i quy luËt. Ngêi còng quan niÖm r»ng ®¹o ®øc kh«ng ph¶i trªn trêi r¬i xuèng mµ do con ngêi tÝch cùc, bÒn bØ rÌn luyÖn mµ nªn. Muèn lµm c¸ch m¹ng ph¶i cã c¸i t©m trong s¸ng, c¸i ®øc cao ®Ñp ®èi víi giai cÊp v« s¶n, víi nh©n d©n lao ®éng víi d©n téc vµ nh©n lo¹i. Kh«ng ph¶i mäi ngêi cã t©m, cã ®øc ®Òu ®i ®Õn víi chñ nghÜa céng s¶n, song nhÊt thiÕt ph¶i cã t©m, cã ®øc th× míi tiÕp thu ®îc häc thuyÕt cao quý ®ã. ChÝnh v× vËy, cïng víi viÖc gi¸o dôc n©ng cao trÝ tuÖ cña c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n, trong ®ã vµ chñ yÕu nhÊt lµ n©ng cao nhËn thøc vÒ chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ con ®êng ®i lªn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Hå ChÝ Minh ®· thêng xuyªn quan t©m ®Õn viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho mäi ngêi. Ngêi nh¾c nhë ph¶i lu«n lu«n rÌn luyÖn ®¹o ®øc "Còng nh ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng trong". Ngêi nhÊn m¹nh: "Còng nh s«ng th× cã nguån míi cã níc, kh«ng cã nguån th× s«ng c¹n. C©y ph¶i cã gèc, kh«ng cã gèc th× c©y hÐo. Ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc, kh«ng cã ®¹o ®øc th× dï tµi giái mÊy còng kh«ng l·nh ®¹o ®îc nh©n d©n. V× muèn gi¶i phãng cho d©n téc, gi¶i phãng cho loµi ngêi lµ mét c«ng viÖc to t¸t mµ tù m×nh kh«ng cã ®¹o ®øc, kh«ng cã c¨n b¶n tù m×nh ®· hñ hãa, ®· xÊu xa th× cßn lµm næi viÖc g×"1 . Theo Ngêi "lµm c¸ch m¹ng ®Ó c¶i t¹o x· héi cò thµnh x· héi míi lµ mét sù nghiÖp rÊt vÎ vang, nhng nã còng lµ mét nhiÖm vô rÊt nÆng nÒ, mét cuéc ®Êu tranh rÊt phøc t¹p l©u dµi, gian khæ. Søc cã m¹nh míi g¸nh ® îc nÆng, vµ ®i ®îc xa. Ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµm nÒn t¶ng, míi hoµn thµnh ®îc nhiÖm vô vÎ vang" 2. NhÊn m¹nh ®¹o ®øc lµ gèc, Hå ChÝ Minh kh«ng coi nhÑ tµi n¨ng v× ph¶i cã tµi n¨ng, cã tri thøc míi hoµn thµnh tèt ®Ñp mäi nhiÖm vô. N¨m 1959, Ngêi nãi víi 1 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 252, 253. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 2 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 20, trang 283. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 4 c¸c gi¸o viªn ®ang häc tËp chÝnh trÞ "cã tµi mµ kh«ng cã ®øc lµ háng, cã ®øc mµ chØ i tê th× d¹y thÕ nµo"3. Trong t¸c phÈm §êng C¸ch MÖnh, n¨m 1927, Ngêi viÕt: "T c¸ch ngêi c¸ch mÖnh" ngay ë trang ®Çu tiªn. Trong cuèn "Con §êng Gi¶i Phãng" do ngêi so¹n th¶o n¨m 1940 ®Ó huÊn luyÖn cho c¸n bé cã s¸u bµi th× bµi thø s¸u lµ "T c¸ch ngêi c¸n bé c¸ch m¹ng". N¨m 1947, Ngêi viÕt cuèn "Söa ®æi lèi lµm viÖc", trong ®ã Ng- êi c¨n dÆn ph¶i rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, ra søc chèng nh÷ng thãi h tËt xÊu nh: quan c¸ch m¹ng, hÑp hßi, hñ hãa, t tói... TiÕp ®Õn nh÷ng n¨m sau, Ngêi viÕt c¸c bµi "§¹o ®øc c¸ch m¹ng" "CÇn kiÖm liªm chÝnh" cho ®Õn n¨m 1969, tríc lóc ®i xa, Ngêi viÕt bµi "N©ng cao ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, quÐt s¹ch chñ nghÜa c¸ nh©n". Trong "Di Chóc" Ngêi c¨n dÆn "viÖc cÇn lµm tríc tiªn lµ chØnh ®èn l¹i §¶ng"; víi thanh niªn B¸c viÕt "ph¶i ch¨m lo gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho hä, ®µo t¹o cho hä thµnh nh÷ng ngêi thõa kÕ x©y dùng Chñ nghÜa x· héi võa hång võa chuyªn" 4. Môc ®Ých cña ®¹o ®øc theo Hå ChÝ Minh lµ suèt ®êi ®Êu tranh cho §¶ng, cho c¸ch m¹ng. §ã còng lµ tiªu chuÈn sè mét cña ngêi c¸ch m¹ng. "§¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ trung thµnh víi §¶ng, víi nh©n d©n". Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh ngêi cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng th× gÆp thuËn lîi, thµnh c«ng vÉn gi÷ v÷ng tinh thÇn gi¶n dÞ, chÊt ph¸c khiªm tèn "lo tríc thiªn h¹, vui sau thiªn h¹". Lo hoµn thµnh nhiÖm vô cho tèt chø kh«ng kÌn cùa vÒ mÆt hëng thô kh«ng c«ng thÇn, kh«ng quan liªu, kh«ng kiªu ng¹o, kh«ng hñ hãa. §ã lµ biÓu hiÖn cña ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Ngêi cßn cho r»ng ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ ®¹o ®øc míi. §¹o ®øc míi lµ ®¹o ®øc v« s¶n, ®¹o ®øc céng s¶n. Nh÷ng chuÈn mùc cña ®¹o ®øc míi lµ trung víi níc, hiÕu víi d©n, quyÕt t©m phÊn ®Êu, hy sinh v× ®éc lËp tù do cña tæ quèc, v× chñ nghÜa x· héi. §¹o ®øc míi lµ tù m×nh ph¶i thùc hiÖn cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t, th¬ng yªu kÝnh träng con ngêi, sèng cã t×nh nghÜa vµ nªu cao chñ nghÜa yªu níc kÕt hîp chÆt chÏ víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n. Nh vËy, theo Hå ChÝ Minh, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng võa lµ "gèc" võa lµ nÒn t¶ng tinh thÇn, võa lµ c¬ së cho ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña ngêi c¸ch m¹ng, ngêi ®¶ng viªn. Bëi lÏ nhiÖm vô c¸ch m¹ng cña ngêi ®¶ng viªn lµ c«ng viÖc khã kh¨n, gian 3 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 20, trang 492. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 4 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 23, trang 510. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 5 khæ, nhng rÊt vÎ vang, cao c¶. Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh mét c¸ch nhÊt qu¸n r»ng: §¶ng ta lµ mét §¶ng cÇm quyÒn, kh«ng chØ l·nh ®¹o chÝnh quyÒn, mµ cßn l·nh ®¹o toµn x· héi, l·nh ®¹o nh©n d©n. §¶ng thay mÆt nh©n d©n, lµ ®Çy tí trung thµnh vµ mÉu mùc suèt ®êi phôc sù nh©n d©n, x©y dùng chÕ ®é x· héi míi. 2. Mét sè chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n theo t tëng Hå ChÝ Minh §¹o ®øc c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh lµ ®¹o ®øc mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n, kÕ thõa chän läc truyÒn thèng ®¹o ®øc d©n téc vµ tinh hoa ®¹o ®øc nh©n lo¹i trªn c¬ së ®ã ph¸t triÓn cao h¬n vÒ chÊt. NÒn ®¹o ®øc Êy ®îc §¶ng ta cñng cè vµ ph¸t triÓn cïng víi sù vËn ®éng cña thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nã ®· trë thµnh vò khÝ m¹nh mÏ cña §¶ng vµ d©n téc ta trong cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, v× ®éc lËp tù do vµ Chñ nghÜa x· héi, v× hßa b×nh, hîp t¸c vµ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi. Néi dung nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc theo t tëng Hå ChÝ Minh ®Æt ra rÊt gÇn gòi víi con ngêi ViÖt Nam, nh÷ng phÈm chÊt cÇn tu dìng, nh÷ng chuÈn mùc cÇn h- íng tíi ®ã lµ c¸i ch©n, c¸i thiÖn, c¸i mü cña cuéc sèng con ngêi, tËp trung nhÊt lµ nh÷ng chuÈn mùc sau ®©y: 2.1. Trung víi níc, hiÕu víi d©n §©y lµ phÈm chÊt ®¹o ®øc bao trïm, quan träng nhÊt vµ chi phèi c¸c phÈm chÊt kh¸c. Trung, HiÕu lµ nh÷ng kh¸i niÖm b¾t nguån tõ ®¹o ®øc Nho gi¸o trong x· héi phong kiÕn Trung quèc, vµ ¶nh hëng s©u s¾c trong x· héi phong kiÕn ViÖt Nam. Trung víi níc theo t tëng Hå ChÝ Minh cã sù ph¸t triÓn vÒ chÊt, thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: Thø nhÊt, trong khi nãi "Trung víi níc" Hå ChÝ Minh ®· thùc sù chuyÓn hãa kh¸i niÖm “Trung” s¸ng t¹o b»ng viÖc g¾n kh¸i niÖm trung víi níc, Ngêi ®· lµm mÊt ý nghÜa ch÷ "Trung" mµ hµng ngh×n n¨m chÕ ®é phong kiÕn vÉn sö dông nh mét c«ng cô ®Ó cai trÞ ®Êt níc trong mèi quan hÖ n« lÖ bÞ ¸p bøc, hoµn toµn kh«ng cã tù do, b×nh ®¼ng. Trung víi níc lµ trªn hÕt, tËn trung víi níc ®· dÇn thay thÕ kh¸i niÖm yªu níc mét c¸ch chung chung, trë thµnh tiªu chuÈn sè mét cña ®¹o ®øc con ngêi ViÖt Nam. 6 Thø hai, víi t tëng ®¹o ®øc "Trung víi níc" Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn mét cuéc c¸ch m¹ng trong quan hÖ ®¹o ®øc nãi chung, vÒ chñ nghÜa yªu níc nãi riªng. §Æt ch÷ Trung víi níc, Hå ChÝ Minh ®· x¸c ®Þnh mét quan niÖm míi vÒ ®¹o ®øc, më réng nghÜa vô cña c¸ nh©n víi c¸ nh©n thµnh nghÜa vô cña c¸ nh©n víi x· héi, víi céng ®ång vµ nh©n lo¹i, mµ cô thÓ tríc m¾t lµ nghÜa vô ®èi víi ®Êt níc, víi d©n téc m×nh. Thø ba, ®ã lµ môc ®Ých cña néi dung t tëng ®¹o ®øc "Trung víi níc". Hå ChÝ Minh ®· thùc tiÔn hãa kh¸i niÖm "'Trung víi níc" g¾n lý luËn víi thùc tÕ, chuyÓn hãa ®¹o ®øc cò thµnh ®¹o ®øc míi - ®¹o ®øc c¸ch m¹ng mµ b¶n th©n Ngêi lµ h×nh ¶nh tîng trng tiªu biÓu cho t tëng ®¹o ®øc "Trung víi níc" ®ã. Còng nh kh¸i niÖm "Trung", kh¸i niÖm HiÕu còng dÇn dÇn ®îc ph¸t triÓn theo yªu cÇu chÝnh trÞ cña x· héi phong kiÕn, trë thµnh c«ng cô t tëng cña giai cÊp thèng trÞ. Nhng kh¸c víi ®¹o trung theo quan niÖm phong kiÕn, ®¹o hiÕu theo nghÜa tÝch cùc cña nã lµ t«n kÝnh cha mÑ, vÉn ®îc xem lµ biÓu hiÖn ®¹o ®øc v¨n minh Trung Quèc nãi riªng vµ ph¬ng §«ng nãi chung. Còng nh kh¸i niÖm “Trung”, Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn mét sù chuyÓn ®æi mang tÝnh c¸ch m¹ng vÒ kh¸i niÖm hiÕu. Néi dung kh¸i niÖm “Trung vµ HiÕu” g¾n bã h÷u c¬ víi nhau nhng ®· ®îc chuyÓn hãa thµnh quan hÖ míi g¾n trung hiÕu víi níc víi d©n, thµnh néi dung t tëng ®¹o ®øc tËn trung víi níc, tËn hiÕu víi d©n. . Trong suèt cuéc ®êi, Ngêi kh«ng ®Æt m×nh ë vÞ trÝ cao h¬n d©n, ë ngoµi d©n. Ngêi kh«ng chØ xem d©n lµ gèc, lµ quý, lµ søc m¹nh, mµ Ngêi lu«n ®Æt m×nh trong d©n, ®Çy tí cña c¸ch m¹ng. Ngêi nãi: "Níc lÊy d©n lµm gèc" 5. Hå ChÝ Minh ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ®Õn viÖc cñng cè, x©y dùng mèi quan hÖ m¸u thÞt gi÷a §¶ng víi d©n, ®©y lµ mét trong nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña ngêi ®¶ng viªn. Ngêi yªu cÇu: "C¸n bé vµ ®¶ng viªn cµng ph¶i n©ng cao tinh thÇn phô tr¸ch tríc §¶ng vµ tríc quÇn chóng, hÕt lßng, hÕt søc phôc vô nh©n d©n, ph¶i yªu kÝnh nh©n d©n, ph¶i thËt sù t«n träng quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. TuyÖt ®èi kh«ng ®îc lªn mÆt "quan c¸ch m¹ng" ra lÖnh, ra oai. Ph¶i n¾m v÷ng quan ®iÓm giai cÊp, ®i ®óng 5 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 409. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 7 ®êng lèi quÇn chóng, thµnh t©m häc hái quÇn chóng, kiªn quyÕt dùa vµo quÇn chóng, gi¸o dôc vµ ph¸t ®éng quÇn chóng tiÕn hµnh mäi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Ph¶i thËt thµ, ngay th¼ng, kh«ng ®îc giÊu dèt, giÊu khuyÕt ®iÓm sai lÇm. Ph¶i khiªm tèn, gÇn gòi quÇn chóng, kh«ng ®îc kiªu ng¹o; ph¶i thùc sù cÇu thÞ, kh«ng ®îc chñ quan. Ph¶i lu«n lu«n ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña quÇn chóng. Ph¶i "chÝ c«ng v« t" vµ cã tinh thÇn "lo tríc thiªn h¹, vui sau thiªn h¹" 6. §ã lµ ®¹o ®øc cña ngêi céng s¶n. Tãm l¹i "Trung víi níc" "hiÕu víi d©n" lµ hai chuÈn mùc c¬ b¶n chi phèi toµn bé hÖ thèng t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh, võa thÓ hiÖn ý chÝ c¸ch m¹ng trong ®¹o ®øc, võa thÓ hiÖn t¸c dông ®éng lùc trong thùc tÕ ®Êu tranh cña d©n téc v× ®éc lËp, tù do cña tæ quèc, v× chñ nghÜa x· héi. 2.2. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t g¾n liÒn vµ lµ mét biÓu hiÖn cô thÓ cña phÈm chÊt "Trung víi níc, hiÕu víi d©n" phÈm chÊt nµy lÊy chÝnh b¶n th©n mçi ngêi lµm ®èi tîng ®iÒu chØnh. Nã diÔn ra hµng ngµy, hµng giê trong c«ng t¸c, sinh ho¹t. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t lµ nh÷ng kh¸i niÖm ®¹o ®øc ph¬ng §«ng, ®¹o ®øc truyÒn thèng ViÖt Nam ®îc Hå ChÝ Minh c¶i biÕn ®a vµo ®ã nh÷ng néi dung míi. Theo Hå ChÝ Minh: CÇn lµ siªng n¨ng, ch¨m chØ, cè g¾ng dÎo dai. KiÖm lµ tiÕt kiÖm kh«ng xa hoa l·ng phÝ thêi gian vµ tiÒn cña nhng kh«ng ph¶i lµ bñn xØn. CÇn mµ kh«ng kiÖm th× nh c¸i thïng kh«ng ®¸y, cßn kiÖm mµ cÇn th× kh«ng bao giê giÇu. Liªm lµ trong s¹ch kh«ng tham lam. ChÝnh nghÜa lµ kh«ng tµ, nghÜa lµ ngay th¼ng, cøng d¾n. Lµm viÖc tµ lµ ng êi ¸c. Ngêi viÕt "siªng n¨ng (cÇn), t»n tiÖn (kiÖm), trong s¹ch (liªm), chÝnh lµ thiÖn”. Theo Hå ChÝ Minh cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mét d©n téc vµ mçi con ngêi. Hå ChÝ Minh chØ râ: "CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ nÒn t¶ng cña ®êi sèng míi"7; lµ nh÷ng ®øc tÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña mçi con ngêi còng nh bèn mïa cña trêi, bèn ph¬ng cña ®Êt. CÇn kiÖm liªm chÝnh lµ bèn ®øc t¹o nªn chÊt ngêi cña mçi chóng ta. Ngêi viÕt: "Trêi cã bèn mïa: Xu©n, H¹, Thu, §«ng 6 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 21, trang 311. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 7 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 631. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 8 §Êt cã bèn ph¬ng: §«ng, T©y, Nam, B¾c Ngêi cã bèn ®øc: CÇn, KiÖm, Liªm, ChÝnh."8. Hå ChÝ Minh kh«ng chØ gi¶i thÝch néi dung cña cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh mµ Ngêi cßn chØ ra mèi quan hÖ gi÷a bèn ®iÒu ®ã. "CÇn, kiÖm,liªm, chÝnh lµ gèc rÔ cña chÝnh. Nhng mét c©y cã gèc rÔ l¹i cÇn cã cµnh, l¸, hoa, qu¶ míi lµ hoµn toµn. Mét ngêi cÇn ph¶i cÇn, kiÖm, liªm nhng cßn ph¶i chÝnh míi lµ hoµn toµn"9. CÇn, kiÖm, liªm chÝnh cµng cÇn thiÕt ®èi víi c¸n bé ®¶ng viªn bëi v×: "C¸n bé c¸c c¬ quan, ®oµn thÓ cÊp cao th× quyÒn to, cÊp thÊp th× quyÒn nhá, dï to hay nhá, cã quyÒn mµ thiÕu l¬ng t©m lµ cã dÞp khoÐt, cã dÞp ¨n cña ®ót"10. Nh÷ng ngêi trong c«ng së ®Òu cã nhiÒu hoÆc Ýt quyÒn hµnh. NÕu kh«ng gi÷ ®óng cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh th× dÔ trë nªn hñ b¹i, biÕn thµnh s©u mät cña d©n. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh cßn lµ thíc ®o tr×nh ®é v¨n minh tiÕn bé cña mét d©n téc: "Mét d©n téc biÕt cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ mét d©n téc giÇu vÒ vËt chÊt, m¹nh vÒ tinh thÇn, lµ mét d©n téc v¨n minh tiÕn bé"11. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh v× vËy lµ nÒn t¶ng cña ®êi sèng míi, cña thi ®ua ¸i quèc lµ c¸i cÇn ®Ó lµm viÖc, lµm ngêi, lµm c¸n bé, phông sù ®oµn thÓ, giai cÊp vµ nh©n d©n, tæ quèc vµ nh©n lo¹i. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ ®Æc ®iÓm cña mét x· héi hng thÞnh, vµ ngîc l¹i ®ã lµ biÓu hiÖn cña sù suy tho¸i x· héi. CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ mét biÖn ph¸p ®Ó lµm cho ®Êt níc giÇu m¹nh, ®ång thêi còng lµ mét tiªu chÝ, mét thíc ®o d©n téc, xem d©n téc ®ã cã giÇu cã vÒ vËt chÊt, m¹nh vÒ tinh thÇn, cã v¨n minh tiÕn bé hay kh«ng? ë Hå ChÝ Minh lu«n cã sù ph©n biÖt gi÷a ®¹o ®øc cò vµ ®¹o ®øc míi, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Trong x· héi cò, giai cÊp bãc lét kh«ng coi träng nh÷ng ng êi lao ®éng ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi lao ®éng ch©n tay. Gi¸ trÞ ®îc xem xÐt ë bËc thang ®Þa vÞ chø kh«ng ph¶i ë tµi n¨ng vµ cèng hiÕn. Hå ChÝ Minh ®· nh×n thÊy râ sai 8 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 631. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 9 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 643. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 10 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 641. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 11 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 16, trang 642. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 9 lÇm t¸c h¹i cña quan niÖm nµy, nªn Ngêi thêng nh¾c nhë: lao ®éng nµo còng vÎ vang, miÔn lµ ®iÒu ®ã Ých níc, lîi nhµ. Trong Di chóc cña m×nh Ngêi ®· c¨n dÆn: "§¶ng ta lµ mét ®¶ng cÇm quyÒn. Mçi ®¶ng viªn vµ c¸n bé ph¶i thËt sù thÊm nhuÇn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, thËt sù "cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t"12. Nh vËy, cïng víi cÇn, kiÖm, liªm , chÝnh Hå ChÝ Minh còng nhÊn m¹nh ph¶i chÝ c«ng v« t. ChÝ c«ng v« t lµ nh÷ng tõ trong gi¸o lý cña ®¹o Khæng-M¹nh, nhng trong t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh ph¶i ®îc hiÓu víi ý nghÜa vµ tinh thÇn míi theo häc thuyÕt M¸c-Lªnin, theo nh©n sinh quan cña ngêi céng s¶n. §¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ lèi sèng lµnh m¹nh, trong s¹ch "Ýt lßng ham muèn vÒ vËt chÊt" hëng thô kÕt qu¶ lao ®éng tõ cèng hiÕn cña chÝnh m×nh, quan t©m ®Õn lîi Ých, cuéc sèng cña ngêi kh¸c, biÕt chia sÎ víi nh÷ng ngêi nghÌo khã, hÕt lßng v× §¶ng, v× tæ quèc, v× nh©n d©n vµ ph¶i "kiªn quyÕt quÐt s¹ch chñ nghÜa c¸ nh©n, n©ng cao ®¹o ®øc c¸ch m¹ng". §ã chÝnh lµ ®· thùc hiÖn tèt chÝ c«ng v« t. Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: vÒ b¶n chÊt th× kh«ng cã chÕ ®é nµo quan t©m ®Õn con ngêi, ®Õn lîi Ých con ngêi nh chÕ ®é XHCN vµ CSCN. CNXH cã sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých tËp thÓ. Tuy nhiªn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ®ßi hái lîi Ých riªng ph¶i phôc tïng lîi Ých tËp thÓ. V× thÕ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng còng lµ ®¹o ®øc tËp thÓ. Nã ph¶i chiÕn th¾ng chñ nghÜa c¸ nh©n, v× chñ nghÜa c¸ nh©n lµ thø bÖnh nguy hiÓm, lµ nguån gèc cña mäi thãi h, tËt xÊu cña con ngêi, nã dÔ dÉn ®Õn sai ph¹m, thËm chÝ xãa ®i sù vinh quang, sù vÜ ®¹i cña mét d©n téc, mét §¶ng, mét con ngêi. Lîi Ých c¸ nh©n cña con ngêi mµ Hå ChÝ Minh quan t©m ®ã lµ lîi Ých chÝnh ®¸ng thèng nhÊt víi lîi Ých chung cña d©n téc, phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng. Ngêi kh¼ng ®Þnh: "Mçi ngêi trong §¶ng ph¶i hiÓu r»ng lîi Ých cña ®oµn thÓ, lîi Ých t¹m thêi nhÊt ®Þnh ph¶i phôc tïng lîi Ých l©u dµi. NghÜa lµ ph¶i ®Æt lîi Ých cña §¶ng lªn trªn hÕt, lªn tríc hÕt.V« luËn lóc nµo, v« luËn viÖc g×, ®¶ng viªn vµ c¸n bé ph¶i ®Æt lîi Ých cña §¶ng ra tríc, lîi Ých cña c¸ nh©n l¹i sau. §ã lµ nguyªn t¾c cao nhÊt cña §¶ng. §ã lµ "tÝnh §¶ng". 12 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 12, trang 492. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 10 Mçi c¸n bé ®¶ng viªn ph¶i hiÓu râ, ph¶i thùc hµnh nh thÕ: chÕ ®é XHCN vµ CSCN g¾n kÕt lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ, tuy nhiªn nÕu lîi Ých c¸ nh©n cã m©u thuÉn víi lîi Ých tËp thÓ th× ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ®ßi hái lîi Ých riªng ph¶i phôc tïng lîi Ých tËp thÓ. V× thÕ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng còng lµ ®¹o ®øc tËp thÓ. Nã ph¶i chiÕn th¾ng chñ nghÜa c¸ nh©n v× chñ nghÜa c¸ nh©n lµ thø bÖnh nguy hiÓm, lµ nguån gèc cña mäi thãi h, tËt xÊu cña con ngêi. Ngêi viÕt: "Mét d©n téc, mét §¶ng vµ mçi con ngêi ngµy h«m qua lµ vÜ ®¹i, cã søc hÊp dÉn lín, kh«ng nhÊt ®Þnh h«m nay vµ ngµy mai vÉn ®îc mäi ngêi yªu mÕn vµ ngîi ca, nÕu lßng d¹ kh«ng trong s¸ng n÷a, nÕu sa vµo chñ nghÜa c¸ nh©n"13. Phª ph¸n gay g¾t chñ nghÜa c¸ nh©n, nhng Ngêi kh«ng bao giê chµ ®¹p, x©m ph¹m ®Õn lîi Ých c¸ nh©n. Ngîc l¹i, Ngêi lu«n quan t©m tíi viÖc ®em l¹i lîi Ých, tù do, Êm no h¹nh phóc cho mçi ngêi d©n, tÊt nhiªn lîi Ých ®ã lµ lîi Ých chÝnh ®¸ng lîi Ých phï hîp víi lîi Ých chung cña d©n téc, phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng níc ta. Ngêi kh¼ng ®Þnh r»ng, chØ trong chÕ ®é XHCN th× míi cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®êi sèng riªng cña m×nh, ph¸t huy nh÷ng kh¶ n¨ng riªng cña m×nh phôc vô cho c¸ch m¹ng vµ còng ®ång thêi ®em l¹i lîi Ých cho b¶n th©n m×nh. Ngêi yªu cÇu c¸n bé ®¶ng viªn vµ nh©n d©n ta ph¶i lu«n lu«n noi theo g¬ng ngêi tèt, viÖc tèt ®Ó gãp phÇn ®a c¸ch m¹ng ®Õn thµnh c«ng. Ngêi viÕt: "C¸c chó cã biÕt r»ng d©n téc ta vÜ ®¹i, §¶ng ta vÜ ®¹i, ta ®îc anh em bÇu b¹n kh¾p n¨m ch©u yªu mÕn vµ ca ngîi lµ v× c¸i g×? V× cuéc chiÕn ®Êu chèng Mü cøu níc cña nh©n d©n ta do §¶ng ta l·nh ®¹o lµ chÝ c«ng v« t, m×nh v× mäi ngêi. Tõ nay vÒ sau, nh©n d©n ta vµ §¶ng ta ph¶i gi÷ g×n ph¸t huy m·i m·i ®¹o ®øc trong s¸ng Êy"14. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nh×n thÊy mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ tËp thÓ theo Ngêi trong suèt tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö x· héi loµi ngêi: "Tõ lóc ®Çu, loµi ngêi ®· ph¶i ®Êu tranh ®èi víi giíi tù nhiªn ®Ó sèng cßn, nh chèng thó d÷, chèng ma n¾ng.... Muèn th¾ng lîi, th× mçi ngêi ph¶i dùa vµo lùc lîng cña sè ®«ng ngêi, tøc lµ cña tËp thÓ, cña x· héi. Riªng lÎ tõng c¸ nh©n th× nhÊt ®Þnh kh«ng th¾ng næi tù nhiªn, kh«ng sèng cßn ®îc". "§Ó sèng cßn, loµi ngêi ph¶i s¶n xuÊt míi cã ¨n, cã 13 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 23, trang 557. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 14 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 23, trang 557. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 11 mÆc. S¶n xuÊt còng ph¶i dùa vµo lùc lîng cña tËp thÓ, cña x· héi. ChØ riªng lÎ c¸ nh©n còng kh«ng s¶n xuÊt ®îc". Nh vËy, Hå ChÝ Minh ®· thÊy vai trß cña tËp thÓ, cña céng ®ång. Tõ ®ã Ng- êi yªu cÇu mçi c¸n bé ®¶ng viªn ph¶i x©y dùng t tëng tËp thÓ cho m×nh, ph¶i ®Æt lîi Ých cña §¶ng vµ cña nh©n d©n lao ®éng lªn trªn, lªn tríc lîi Ých c¸ nh©n m×nh. ë Ngêi lu«n thÓ hiÖn t tëng cao thîng, réng lín vÒ lèi sèng vµ lµm viÖc v× tËp thÓ, v× nh©n d©n. Hå ChÝ Minh cho r»ng, chÝ c«ng v« t cã nghÜa lµ ph¶i biÕt ®Æt (cã khi ph¶i g¹t bá) lîi Ých côc bé, lîi Ých bé phËn díi lîi Ých chung, c¨n b¶n cña c¸ch m¹ng. §ã còng lµ sù biÓu hiÖn lßng trung thµnh tuyÖt ®èi, sù nhÊt trÝ cña bé phËn víi lîi Ých cña toµn x· héi. Tr¸i víi ®¹o ®øc chÝ c«ng v« t - m×nh v× mäi ngêi, chñ nghÜa c¸ nh©n lµ vÕt tÝch xÊu nhÊt vµ nguy hiÓm nhÊt cña x· héi cò ®Ó l¹i. Ngêi cßn viÕt: "Chñ nghÜa c¸ nh©n lµ viÖc g× còng chØ lo lîi Ých cña riªng m×nh, kh«ng quan t©m ®Õn lîi Ých chung cña tËp thÓ. "MiÔn lµ m×nh bÐo, mÆc thiªn h¹ gÇy" . Nã lµ mÑ ®Î ra tÊt c¶ tÝnh h xÊu nh: lêi biÕng, suy b×, kiªu c¨ng, kÌn cùa, nhót nh¸t, l·ng phÝ, tham «.... Nã lµ kÎ thï hung ¸c cña ®¹o ®øc c¸ch m¹ng" 15. Vµ Ngêi cßn nhÊn m¹nh: "chñ nghÜa c¸ nh©n, lîi m×nh h¹i ngêi, tù do v« tæ chøc, v« kû luËt vµ nh÷ng tÝnh xÊu kh¸c lµ kÎ ®Þch nguy hiÓm cña chñ nghÜa x· héi"16. "Tham « l·ng phÝ tµi s¶n cña nhµ níc, cña tËp thÓ, cña nh©n d©n, lµ hµnh ®éng trém c¾p mµ ai còng ph¶i thï ghÐt, ph¶i tõ bá. C¸n bé vµ ®¶ng viªn còng ph¶i n©ng cao tinh thÇn phô tr¸ch, nªu g¬ng "cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh"kh«ng x©m ph¹m mét ®ång xu, h¹t thãc cña nhµ níc, cña nh©n d©n, ph¶i chèng bÖnh quan liªu, mÖnh lÖnh lµ nguån gèc sinh ra tham « l·ng phÝ.C¸n bé vµ ®¶ng viªn l¹i cßn ph¶i g¹t bá nh÷ng th¸i ®é sai lÇm nh: Tháa m·n víi thµnh tÝch bíc ®Çu, b¶o thñ, tù m·n víi nh÷ng kinh nghiÖm ®· cã, cã Ýt nhiÒu tri thøc th× kiªu c¨ng, coi kinh quÇn chóng, hoµi nghi nh÷ng s¸ng kiÕn b×nh thêng cña quÇn chóng; lêi biÕng, kh«ng tÝch cùc häc tËp c¸i míi... 15 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 21, trang 306. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 16 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 21, trang 31. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 12 Nh÷ng t tëng, t¸c phong xÊu cÇn chèng l¹i: Chñ nghÜa c¸ nh©n; Quan liªu, mÖnh lÖnh; Tham «, lµng phÝ; B¶o thñ, rôt rÌ"17. Theo Ngêi, qu¸ tr×nh chèng l¹i chñ nghÜa c¸ nh©n còng lµ qu¸ tr×nh trau ®åi phÈm chÊt ®¹o ®øc chÝ c«ng v« t. PhÈm chÊt ®¹o ®øc cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t lµ nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc cao quý nhÊt cña con ngêi c¸ch m¹ng. Ngêi lu«n yªu cÇu mçi c¸n bé ®¶ng viªn ph¶i trau dåi vµ tu dìng, chØ cã nh vËy míi gãp phÇn thóc ®Èy c¸ch m¹ng ph¸t triÓn ®a c¸ch m¹ng ®Õn thµnh c«ng. 2.3. Th¬ng yªu, quý träng con ngêi Th¬ng yªu quý träng con ngêi lµ mét trong nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc næi bËt nhÊt trong t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh. T×nh th¬ng yªu quý trong con ngêi ë Hå ChÝ Minh thÓ hiÖn ë hoµi b·o ë kh¸t väng d©n téc ®îc ®éc lËp, nh©n d©n ®îc sèng tù do. Hå ChÝ Minh cho r»ng "nÕu níc nhµ ®îc ®éc lËp mµ d©n kh«ng ®îc h- ëng h¹nh phóc tù do, th× ®éc lËp còng ch¼ng cã ý nghÜa g×" 18.Sù yªu th¬ng quý träng con ngêi trong t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh cßn bao hµm mét lßng khoan dung réng lín vµ cao c¶. Theo Ngêi mçi c¸ nh©n còng nh mçi céng ®ång ®Òu cã u, khuyÕt ®iÓm, mÆt tèt vµ mÆt yÕu, mÆt ®îc vµ mÆt cha ®îc... hÕt søc phong phó nh n¨m ngãn tay trªn mét bµy tay còng cã ngãn dµi ngãn ng¾n kh¸c nhau nhng tÊt c¶ ®Òu hîp l¹i n¬i bµn tay. T×nh yªu th¬ng quý träng con ngêi ë Hå ChÝ Minh lµ t×m c¸ch n©ng con ngêi, ph¸t huy c¸i tèt ë ngêi. Ngêi lu«n biÓu d¬ng g¬ng ngêi tèt viÖc tèt. §èi víi ngêi lÇm lçi, theo Hå ChÝ Minh cÇn chØ cho hä thÊy r»ng v× ®©u hä cã lçi, vµ tõ ®ã hä cã ý chÝ quyÕt t©m söa ch÷a th× sÏ söa ch÷a ®îc. Ngêi cã lçi lÇm thùc sù söa ch÷a vÉn ®îc quý träng. Ngêi viÕt: "Mçi con ngêi ®Òu cã c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c ë trong lßng. Ta ph¶i biÕt lµm cho phÇn tèt ë trong mçi ngêi n¶y në nh hoa mïa xu©n vµ phÇn xÊu l¹i mÊt dÇn ®i, ®ã lµ th¸i ®é cña ngêi c¸ch m¹ng. Trªn ®©y lµ mét sè chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n nhÊt trong t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh. Nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc Êy kh«ng chØ cã ý nghÜa ®èi víi sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc mµ vÉn lµ c¬ së lµ nÒn t¶ng ®Ó gi¸o dôc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸n bé ®¶ng viªn trong thêi kú ®æi míi hiÖn nay. 17 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 21, trang 311,314,315. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 18 Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp 15, trang 56. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 13 Ch¬ng ii vËN DôNG NH÷NG CHUÈn mùc ®¹o ®øc cña Hå ChÝ Minh vµo viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho c¸n bé ®¶ng viªn h¶i quan thµnh phè Hµ néi 2. Thùc tr¹ng ®¹o ®øc c¸n bé, ®¶ng viªn h¶i quan trong thêi gian qua. 2.1. TÝnh ®Æc thï cña ho¹t ®éng h¶i quan Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi, chÝnh s¸ch "më cöa", x©y dùng kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®· t¹o c¬ héi cho kinh tÕ ®èi ngo¹i, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t, ...ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Víi nhiÒu lo¹i h×nh míi nh: §Çu t níc ngoµi, ®Çu t trong níc, gia c«ng cho níc ngoµi, h×nh thµnh nhiÒu khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp...C¸c ho¹t ®éng rªn ®ßi hái ph¶i nhanh chãng th¸o gì nh÷ng ¸ch t¾c, t¹o ra th«ng tho¸ng, võa gi¶i phãng nhanh hµng ho¸, ph¬ng tiÖn vËn t¶i phôc vô s¶n xuÊt, ®êi sèng kÞp thêi, võa qu¶n lý chÆt chÏ, ®óng chÝnh s¸ch ph¸p luËt. Trong khi ®ã, hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt h¶i quan cßn cha ®æi kÞp thêi, cßn nhiÒu ®iÒu cha ®îc quy ®Þnh phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý míi ®Ó t¹o thuËn lîi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. §©y lµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan yªu cÇu ngêi c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc h¶i quan ph¶i cã quan ®iÓm chÝnh trÞ v÷ng vµng, th¸i ®é ®óng ®¾n, tinh thÇn tù gi¸c cao, chÞu khã häc tËp míi hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao. Thñ tôc h¶i quan ®· cã c¶i tiÕn nhng cßn rêm rµ, cßn qua nhiÒu kh©u. PhÇn lín c¸c kh©u nghiÖp vô cßn b»ng thñ c«ng, g©y chËm trÔ, ¸ch t¾c, lµm mÊt nhiÒu thêi gian, tèn kÐm cho doanh nghiÖp, võa dÔ n¶y sinh tiªu cùc mãc ngoÆt gi÷a chñ hµng vµ c«ng chøc h¶i quan ®Ó "¨n chia", gian lËn hµng ho¸ vµ thuÕ, lµm thÊt thu ng©n s¸ch nhµ níc. Tríc cöa héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, tr×nh ®é n¨ng lùc, c¸ch nghÜ, c¸ch lµm cña c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan nãi chung, Côc H¶i quan Hµ néi nãi riªng cßn nhiÒu bÊt cËp, ®ßi hái ®éi ngò c«ng chøc h¶i quan ph¶i kh«ng ngõng häc tËp, 14 n©ng cao tr×nh ®é mäi mÆt, kh«ng ngõng båi dìng phÈm chÊt trÞ, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp míi hoµn thµnh ®îc nhiÖm vô. Ho¹t ®éng h¶i quan Hµ néi ph©n t¸n nhá lÎ nhiÒu ®¬n vÞ, nhiÒu bé phËn, s©n bay, c¶ng ICD, ®êng s¾t...nªn ®ßi hái c¸n bé, ®¶ng viªn ph¶i tù gi¸c cao. Ho¹t ®éng h¶i quan thêng xuyªn tiÕp xóc víi tiÒn hµng, ®a d¹ng sù c¸m dç, mãc nèi cña bän bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i trong níc vµ níc ngoµi...ChØ cÇn thiÕu c¶nh gi¸c, thiÕu nghiªm tóc tù gi¸c, thiÕu rÌn luyÖn lµ vi ph¹m kû luËt. 2.2. HÖ thèng tæ chøc bé m¸y, ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc Côc H¶i quan Hµ néi. Thi hµnh LuËt H¶i quan, Côc H¶i quan hµ néi ®îc chia thµnh ba cÊp: CÊp côc; cÊp chi côc vµ cÊp ®éi. Víi h¬n 700 c¸n bé, c«ng chøc ®îc tæ chøc t¹i trô së chÝnh vµ 12 chi côc, theo ®ã §¶ng bé Côc H¶i quan Hµ néi thµnh lËp §¶ng uû, díi §¶ng uû cã 29 chi bé vµ ®¶ng bé bé phËn....HÇu hÕt c¸c phßng, chi côc ®Òu cã tæ chøc §¶ng, C«ng ®oµn, §oµn thanh niªn. §©y lµ mét trong nh÷ng ®Òu kiÖn thuËn lîi ®Ó Côc H¶i quan Hµ néi lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé, c«ng chøc. §éi ngò c¸n bé c«ng chøc h¶i quan trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®îc bæ sung t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 10%. Trong ®ã: - Tr×nh ®é häc vÊn ®¹i häc chiÕm: 76%; - Tr×nh ®é trung cÊp chiÕm: 20%; - Tr×nh ®é s¬ cÊp chiÕm: 03%; - Tr×nh ®é phæ th«ng trung häc: 01%. - Båi dìng nghiÖp vô, chÝnh trÞ hµng n¨m kho¶ng 15%. §¸nh gi¸ chung: §éi ngò c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y cã nh÷ng mÆt m¹nh lµ: Trong ®iÒu kiÖn cuéc sèng cßn nhiÒu khã kh¨n, thiÕu thèn, m«i trêng c«ng t¸c phøc t¹p, thêng xuyªn tiÕp xóc víi tiÒn hµng nªn cµng nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc nhng hÇu hÕt c¸n bé, c«ng chøc h¶i quan vÉn gi÷ v÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc , lËp trêng chÝnh trÞ v÷ng vµng, hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®îc giao. Mét sè c¸n bé chñ chèt ®· tr¶i qua c¸c cuéc kh¸ng chiÕn, cã b¶n lÜnh chÝnh 15 trÞ v÷ng vµng, trung thµnh víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng, kiªn ®Þnh víi ®êng lèi ®æi míi, tËn t©m, tËn lùc víi c«ng viÖc. C¸n bé l©u n¨m ®· tÝch luü vµ ph¸t huy ® îc kinh nghiÖm. Sè trÎ ®îc ®µo t¹o c¬ b¶n ë c¸c trêng lµ nguån nh©n lùc quan träng cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu c¶i c¸ch hµnh chÝnh, hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh h¶i quan trong thêi gian tíi. MÆt yÕu kÐm tån t¹i: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do nhu cÇu t¨ng cêng biªn chÕ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cÊp thiÕt cña c«ng viÖc , mét sè ®«ng c¸n bé c¸c ngµnh, c¸c trêng ®îc tuyÓn dông vµo ngµnh h¶i quan nhng cha ®îc ®µo t¹o nghiÖp vô cã hÖ thèng, nªn ®· béc lé nhiÒu h¹n chÕ , lóng tóng trong c«ng viÖc., trong c«ng t¸c chuyªn m«n nghiÖp vô vµ c«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé. Mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc kh«ng chÞu rÌn luyÖn, tu dìng, tho¸i ho¸ vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng, lîi dông chøc vô quyÒn h¹n vµ nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó truch lîi, lµm giµu bÊt chÝnh. Sè Ýt cã tham väng c¸ nh©n, kÌm cùa ®Þa vÞ, quyÒn lîi, th tõ nÆc danh tè c¸o sai sù thËt, xuyªn t¹c víi ý xÊu lµm mÊt uy tÝn cña ®ång nghiÖp, g©y mÊt ®oµn kÕt néi bé. §éi ngò c¸n bé chñ chèt cha ®ång ®Òu vÒ kiÕn thøc nghiÖp vô, mét sè n¨ng lùc qu¶n lý cha ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô trong nÒn kinh tÕ më vµ héi nhËp quèc tÕ. ViÖc ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé cha ®îc chó ý ®óng møc. Mét sè c¸n bé c«ng chøc cßn ch¹y theo b»ng cÊp, ch¹y theo ngµnh dÔ häc, cha nç lùc häc tËp mét c¸ch nghiªm tóc, nªn chÊt lîng hiÖu qu¶ ®µo t¹o cha cao, cha ®ång bé, cha ®¸p øng c¬ cÊu ngµnh nghÒ- Tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tin häc nãi chung cßn thÊp cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu, nªn cã nghiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c vµ häc tËp kinh nghiÖm cña H¶i quan quèc tÕ. Nh÷ng yÕu kÐm bÊt cËp trªn ®©y thÓ hiÖn nh÷ng nhËn thøc vµ c¸ch lµm lÖch l¹c trong thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ H¶i quan. ThËm chÝ cã nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng theo ®óng quy luËt vËn ®éng cña chÝnh nã, l¹i bÞ ¸p ®Æt b»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt chñ quan, thiÕu kh¸ch quan. Do ®ã, dÉn dÕn t×nh tr¹nh H¶i quan ®· cè g¾ng ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc cña m×nh, nhng vÉn cßn lµ mét trong nh÷ng lùc lîng bÞ nhiÒu tai tiÕng, g©y c¶n trë ¸ch t¾c ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t vµ ®èi víi c«ng cuéc ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. Côc H¶i quan Hµ Néi lµ ®¬n vÞ trong ngµnh H¶i quan vµ lu«n ®îc coi lµ "®iÓm nãng" trong hÖ thèng hµnh chÝnh quèc gia. Nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i mÆt nµy, 16 mÆt kh¸c, chç nµy chç kh¸c, tõ kh©u nghiÖp vô ®ã tæ chøc bé m¸y ®Òu thÓ hiÖn trong thùc tÕ. Muèn gi÷ quyÕt ®Þnh ®îc vÊn ®Ò nµy tríc hÕt tËp trung x©t dùng ®éi ngò c¸n bé §¶ng viªn cã phÈm chÊt ®¹o ®øc trong s¸ng cã nèi sèng lµnh m¹nh, nªn thËn t«n träng, tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, lµm ®Çu tµu g¬ng mÉu. Thùc hiÖn theo ®óng lêi d¹y cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh " CÇn kiÖm liªm chÝnh chÝ c«ng v« t ". Sè c¸n bé ®¶ng viªn côc H¶i quan Hµ Néi chiÕm 75%, gi÷ c¸c c¬ng vÞ chñ chèt tõ l·nh ®¹o côc ®Õn c¸c chi côc vµ cÊp ®éi. * Liªn tôc trong n¨m n¨m qua §¶ng bé côc H¶i quan Hµ Néi ®· chó träng c«ng t¸c x©y dùng tæ chøc rÌn luyÖn ®· vµ thu hót tinh thÇn NghÞ QuyÕt trung ¬ng 6 (lÇn 2). Trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét sè §¶ng viªn gi÷ v÷ng ®îc phÈm chÊt ph¶i lo¹i ra khái §¶ng, khái ngµnh, mét sè bÞ thi hµnh kû luËt ë c¸c níc. Tuy vËy, xÐt vÒ mÆt thµnh tÝch x©y dùng §¶ng . Thµnh uû Hµ Néi ®· tÆng nhiÒu b»ng khen vµ tÆng cê thi ®ua " §¶ng bé trong s¹ch v÷ng m¹nh tiªu biÓu 5 n¨m 2000 - 2004". Qua ®¸nh gi¸ hµng n¨m tû lÖ §¶ng viªn phÈm tèt ®îc n©ng lªn: XÕp lo¹i §¶ng viªn ®ñ t c¸ch hoµn thµnh tèt nhiÖm vô N¨m ChiÕm tû lÖ 2001 80% 2002 86% 2003 93% 2004 98% VÒ tæ chøc 21/21 c¬ së §¶ng trùc thuéc ®¹t tiªu chuÈn v÷ng m¹nh. ChØ tÝnh riªng nhiÖm vô thu nép ng©n s¸ch, trong nh÷ng n¨m qua, H¶i quan Hµ néi ®· ®ãng gãp mét phÇn rÊt quan träng cho ng©n s¸ch nhµ níc, sè thu n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tríc.Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch mµ H¶i quan Hµ néi ®· ®¹t ®îc, vÉn cßn mét sè c¸n bé, c«ng chøc cña Côc m¾c nh÷ng sai ph¹m nh lîi dông quyÒn h¹n ®Ó cè ý lµm tr¸i hoÆc tiÕp tay cho nh÷ng hµnh ®éng sai tr¸i ®Ó mu cÇu lîi Ých riªng cho b¶n th©n. §· cã mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i chÞu c¸c h×nh thøc kû luËt tõ khiÓn tr¸ch, c¶nh c¸o, c¸ch chøcC¸ biÖt gÇn ®©y mét sè trêng hîp bÞ c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt ®a ra khëi tè nh vô §«ng nam… 17 Nh vËy, sù nghiÖp ®æi míi ë níc ta ®· cã t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn nÒn t¶ng ®¹o ®øc x· héi ? Qua nh×n nhËn, ph©n tÝch tõ c¸c vô viÖc ®· x¶y ra, chóng ta cã thÓ rót ra mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, ¶nh hëng tiªu cùc cña mÆt tr¸i nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµm cho xu h- íng hëng thô vµ t tëng c¸ nh©n chñ nghÜa cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. V× muèn cã tiÒn, muèn lµm giµu nªn mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn ®· xem thêng ®¹o ®øc, lµm giµu nhanh chãng b»ng con ®êng bÊt chÝnh nh nhËn hé lé, ®ót lãt, ®Ó råi bao che n©ng cho nh÷ng ho¹t ®éng phi ph¸p. “Kinh tÕ thÞ trêng còng lµm trÇm träng thªm nh÷ng tÖ n¹n x· héi vµ yÕu tè tiªu cùc, ®Æc biÖt lµ chñ nghÜa c¸ nh©n, Ých kû, lèi sèng thùc dông, tÊt c¶ v× tiÒn, t×nh tr¹ng bÊt c«ng x· héi lµm suy gi¶m gi¸ trÞ ®¹o ®øc x· héi…”19. Hay nh÷ng vÊn ®Ò tiªu cùc x· héi nh: “N¹n tham nhòng, bu«n lËu, l·ng phÝ cña c«ng cha ng¨n chÆn ®îc. Tiªu cùc trong bé m¸y Nhµ níc, §¶ng vµ ®oµn thÓ, trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc nhÊt lµ trªn lÜnh vùc nhµ ®Êt, x©y dùng c¬ b¶n, hîp t¸c ®Çu t, thuÕ xuÊt nhËp khÈu.”20 Thø hai, sù du nhËp nh÷ng lèi sèng thùc dông vµ tiªu cùc cña v¨n ho¸ ph¬ng T©y ®· vµ ®ang tÊn c«ng, x©m nhËp lµm xãi mßn c¸c nguyªn t¾c ®¹o ®øc x· héi chñ nghÜa vµ c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc d©n téc. §iÒu ®ã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ®êi sèng x· héi trong ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn ngµnh H¶i quan. Thø ba, mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn kh«ng chÞu tu dìng b¶n th©n ®Ó vît lªn thÝch øng víi yªu cÇu míi. Nh÷ng yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n vµ yÕu kÐm vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc lµ nguyªn nh©n g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ hÕt søc xÊu cho sù nghiÖp chung. Thø t, viÖc gi¸o dôc t tëng vµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc cho c¸n bé, ®¶ng viªn cßn kÐm hiÖu qu¶. Trong khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta ®ang ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ th× viÖc chuÈn bÞ vÒ t tëng, chÝnh trÞ cho ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn cha theo kÞp, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c ®Þnh híng gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc nh trung thùc, liªm khiÕt, sèng lµnh m¹nh nay l¹i bÞ coi thêng cho lµ kh«ng tøc thêi l¹c hËu. C«ng t¸c gi¸o dôc cßn kÐm hiÖu qu¶, xa rêi thùc tiÔn, kh«ng kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc, thËm chÝ khi ph¸t hiÖn th× sù xö lý kh«ng kÞp thêi, thiÕu nghiªm minh. 19 NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø III Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ III 20 V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng. 18 Thø n¨m, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¶n lý cña c¸c cÊp cha ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn. Do vËy, nhiÒu vô viÖc ph¸t hiÖn chËm, xö lý kh«ng ®óng ngêi ®óng téi, ®· lµm cho c«ng t¸c xö lý kû luËt c¸n bé kÐm hiÖu qu¶, ®iÒu nµy ®· lµm cho quÇn chóng gi¶m lßng tin, thiÕu tÝch cùc trong c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra, trong ®Êu tranh chèng tiªu cùc vµ c¸c hiÖn tîng vi ph¹m ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ë mét bé phËn ®éi ngò c¸n bé h¶i quan mµ cßn lµm cho chÝnh nh÷ng ngêi n¾m gi÷ quyÒn hµnh coi thêng kû c¬ng ph¸p luËt, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ nghÜa c¸ nh©n, tÖ tham nhòng quan liªu, bu«n lËu n¶y sinh vµ ph¸t triÓn. Thø s¸u, ®Êt níc ta tiÕn hµnh më cöa, thùc hiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong khi cha cã hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh, phï hîp víi sù vËn hµnh. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÉn cßn thiÕu, cha ®ång bé, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña cuéc sèng; kh«ng Ýt v¨n b¶n ph¸p luËt ®· l¹c hËu kh«ng cßn phï hîp nhng cha ®îc söa ®æi kÞp thêi; t×nh tr¹nh m©u thuÉn chång chÐo gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, quy ®Þnh kh«ng cô thÓ, kh«ng râ rµng ®· g©y kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh, trong c¬ quan thùc thi ph¸p luËt vµ chñ thÓ tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p lý. ThiÕu sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh c¸c cÊp trong nç lùc chèng bu«n lËu, trong c«ng t¸c chèng gian lËn th¬ng m¹i, bªn c¹nh ®ã lµ ®Þa bµn ho¹t ®éng cña h¶i quan réng, phøc t¹p nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ch a tù gi¸c chÊp hµnh ph¸p luËt. Lùc lîng h¶i quan nhÊt lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp thi hµnh chÝnh s¸ch cña nhµ níc cha ®îc trang bÞ tèt nhÊt vÒ kiÕn thøc còng nh vÒ trang bÞ kÜ thuËt, c«ng t¸c gi¸o dôc t tëng ®¹o ®øc kh«ng thêng xuyªn, chÕ ®é l¬ng chËm thay ®æi còng lµ mét trong nh÷ng t¸c ®éng vµo t©m lý cña nhiÒu ngêi lµm viÖc trong m«i trêng nµy. Chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña lùc lîng ®iÒu tra chèng bu«n lËu cña h¶i quan ®îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cha ®ñ m¹nh, nhÊt lµ trong kiÓm so¸t chèng ma tuý, hµng ho¸ nhËp lËu lu th«ng trªn thÞ trêng néi ®Þa. Sù kiÓm tra gi¸m s¸t, thay ®æi chç lµm viÖc cña nh÷ng bé phËn quan träng ®ang cã nhiÒu quan ®iÓm, cha t×m ra ®îc c¬ chÕ gi¸m s¸t, c¬ chÕ thay ®æi vÞ trÝ lµm viÖc cho phï hîp víi thùc tiÔn cña ngµnh. MÆt kh¸c, c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt cña chóng ta cßn thiÕu vµ yÕu, nh÷ng th«ng tin vÒ bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i, viÖc ph©n lo¹i c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµm ¨n bu«n b¸n chÊp hµnh tèt ph¸p luËt vµ nh÷ng tæ 19 chøc c¸ nh©n cã nhiÒu biÓu hiÖn vµ sai ph¹m cha râ rµng vµ ®Çy ®ñ bªn c¹nh ®ã, bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i cha ®îc nh×n nhËn ®óng møc nh÷ng t¸c h¹i cña nã g©y nªn. Trªn ®©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu ®· vµ ®ang t¸c ®éng hµng ngµy, hµng giê lµm cho ®¹o ®øc ë mét bé phËn ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn ngµnh H¶i quan xuèng cÊp, sa ng· kh«ng chèng ®ì ®îc víi nh÷ng thñ ®o¹n mua chuéc, søc c¸m dç cña ®ång tiÒn cña vËt chÊt phi ph¸p. Nh vËy, ®Ó kh¾c phôc c¸c tiªu cùc trªn, vÊn ®Ò cÊp thiÕt lµ ph¶i t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé vµ toµn diÖn nh»m x©y dùng ®¹o ®øc míi cho ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn cña ngµnh, nh»m t¹o ra m«i trêng ®Çu t trong s¹ch, th«ng tho¸ng, ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 2.2. Mét sè ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan Trong sù nghiÖp ®æi míi, ngêi c¸n bé ®¶ng viªn ®ãng vai trß hÕt søc quan träng bëi v× "c¸n bé lµ gèc cña mäi c«ng viÖc". Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi ng êi c¸n bé, ®¶ng viªn kh«ng chØ cã n¨ng lùc phÈm chÊt chuyªn m«n mµ cÇn cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Tríc t×nh tr¹ng suy gi¶m vÒ ®¹o ®øc cña bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn hiÖn nay, vµ mét sè yªu cÇu c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c c¸n bé, t«i xin nªu ra mét sè ph ¬ng híng vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu, u ®iÓm, kh¾c phôc nguy c¬ suy gi¶m vÒ ®¹o ®øc vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan. 2.2.1. T¨ng cêng gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng vµ tr×nh ®é v¨n ho¸, ph¸p lý cho c¸n bé, ®¶ng viªn h¶i quan cña Côc: Muèn ®¹t ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh, th× ph¶i n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, ph¶i ra søc häc tËp Häc ®Ó lµm viÖc, Häc ®Ó lµm ngêi nh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· d¹y Ngêi nãi: Muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi tríc hÕt ph¶i cã con ngêi x· héi chñ nghÜa. Häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, g¾n bã mËt thiÕt víi nhau, quyÖn vµo nhau trë thµnh b¶n lÜnh con ngêi, ngêi c¸ch m¹ng. Trong nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc, kû c¬ng liªm chÝnh trong ®¬n vÞ ®Òu ®îc coi träng. §¹i bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn H¶i quan Hµ néi ®· n©ng cao ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý kinh tÕ, gi÷ v÷ng chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña nhµ níc ®· ®Ò ra. B¶o vÖ nÒn kinh tÕ trong níc ph¸t triÓn æn ®Þnh. 20