ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI QUỸ BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI QUỸ BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ HÙNG SƠN Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản Luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong Luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, không trùng lắp với bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày 26 tháng 11 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Huyền LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ rất nhiệt tình và có hiệu quả Phòng Đào tạo - Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội; Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể các thầy giáo, cô giáo trong Khoa Tài chính ngân hàng, Trƣờng đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Đặc biệt bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Lê Hùng Sơn - Giám đốc Trƣờng Nghiệp vụ Kho bạc, ngƣời đã nhiệt tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong việc hoàn thành luận văn này. Hà Nội, ngày 26 tháng 11 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Huyền MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. i DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. ii DANH MỤC SƠ ĐỒ ........................................................................................ ii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... iii DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................... iii CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP .......................................................... 4 1.1. Tổng quan về các kết quả nghiên cứu về tự chủ tài chính ......................... 4 1.1.1. Giới thiệu các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............... 4 1.1.2. Đánh giá về các công trình nghiên cứu ............................................. 4 1.1.3. Những đóng góp mới của đề tài ........................................................ 4 1.2. Những vấn đề cơ bản về đơn vị sự nghiệp công lập .................................. 4 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của hoạt động sự nghiệp ............................. 4 1.2.2. Khái niệm, đặc điểm và phân loại Đơn vị sự nghiệp công lập ......... 4 1.2.3. Vai trò của đơn vị sự nghiệp công lập trong nền kinh tế xã hội ....... 4 1.3. Cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập ...................... 4 1.3.1. Khái niệm cơ chế tự chủ tài chính .................................................... 4 1.3.2. Nội dung tự chủ tài chính đối với Đơn vị sự nghiệp công lập .......... 4 1.3.3 Chỉ tiêu đánh giá mức độ tự chủ tài chính ........................................ 4 1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập ................................................................................................. 4 1.4.1 Nhân tố chủ quan ............................................................................... 4 1.4.2 Nhân tố khách quan............................................................................ 4 1.5. Kinh nghiệm quản lý tự chủ tài chính tại các Quỹ trong nƣớc và một số nƣớc trên thế giới .............................................................................................. 4 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý tự chủ tài chính trong nƣớc ............................ 4 1.5.2 Kinh nghiệm quản lý tự chủ tài chính trên thế giới ........................... 4 1.5.3. Bài học kinh nghiệm ......................................................................... 4 1.6. Tình hình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam thời gian qua ............................................................................. 4 1.6.1. Tổng quan cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam.......................................................... Error! Bookmark not defined. 1.6.2. Một số ƣu điểm thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp tại Việt Nam ......................................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .................... 4 2.1. Cách tiếp cận thiết kế nghiên cứu .............................................................. 4 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................ 4 2.3 Tổ chức thu thập số liệu ............................................................................ 4 2.4. Phƣơng pháp xử lý thông tin .................................................................... 4 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI QUỸ BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG VIỆT NAM ............................................ 4 3.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ........................................................................................................... 4 3.2. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ................................................................................................................... 4 3.2.1. Nguồn thu và thực trạng thực hiện các nguồn thu của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ............................................................................. 4 3.2.2. Nhiệm vụ chi tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ............. 4 3.3. Thực trạng về tổ chức công tác kiểm tra giám sát thực thi cơ chế tự chủ tài chính tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ..................................... 4 3.3.1. Công tác kiểm tra giám sát nội bộ tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ........................................................................................................... 4 3.3.2. Công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan cấp trên ............................ 4 3.4. Đánh giá chung thực trạng thực thi cơ chế tự chủ tài chính ...................... 4 3.4.1 Những kết quả đạt đƣợc ..................................................................... 4 3.4.2 Những hạn chế, nguyên nhân............................................................. 4 CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI QUỸ BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG VIỆT NAM .......................... 4 4.1. Định hƣớng sự phát triển Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam trong những năm tới ................................................................................................... 4 4.1.1. Quan điểm đầu tƣ, phát triển của Đảng và nhà nƣớc đối với các đơn vị sự nghiệp có thu ............................................................................................ 4 4.1.2 Định hƣớng phát triển của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam trong những năm tới .......................................................................................... 4 4.2. Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ................................................................................................... 4 4.2.1. Giải pháp về bộ máy tổ chức, mô hình quản lý tài chính ................. 4 4.2.2 Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra giám sát nội bộ khi thực thi quyền tự chủ tài chính ....................................................................................... 4 4.2.3. Hoàn thiện các văn bản chính sách liên quan đến quản lý thu, quản lý chi .................................................................................................................. 4 4.3. Kiến nghị .................................................................................................... 4 4.3.1. Với Quốc hội ..................................................................................... 4 4.3.2. Với Thủ tƣớng Chính phủ ............................................................... 4 4.3.3. Với Bộ Tài chính ............................................................................. 4 4.3.4. Với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ................................ 4 4.3.5. Với Ban lãnh đạo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam............ 4 KẾT LUẬN....................................................................................................... 4 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BV&PTR Bảo vệ và Phát triển rừng 2 Bộ TN&MT Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng 3 CBCCVC Cán bộ công chức, viên chức 4 DVMT Dịch vụ môi trƣờng 5 DVMTR Dịch vụ môi trƣờng rừng 6 ĐVSN Đơn vị sự nghiệp 7 NSNN Ngân sách nhà nƣớc Nghị định số 05/2008/NĐ-CP ngày 14/01/2008 8 Nghị định 05 của Chính phủ Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 9 Nghị định 43 của Chính phủ Nghị định số 99/2010/NĐ-CP ngày 24/9/2010 10 Nghị định 99 của Chính phủ Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 11 Nghị định 16 của Chính phủ 12 Quỹ hoặc VNFF Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam 13 TCTC Tự chủ tài chính i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Tổng nguồn thu của VNFF năm 2012-2014 46 2 Tổng thu tiền DVMTR từ năm 2012-2014 thông Bảng 3.2 50 qua VNFF Đối tƣợng, loại dịch vụ, mức chi trả và số tiền chi 3 Bảng 3.3 trả của chính sách Chi trả dịch vụ môi trƣờng rừng 54 theo NĐ 99 4 Bảng cân đối các khoản thu chi của VNFF giai Bảng 3.4 57 đoạn (2012-2014) 5 Chi từ Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp 2012- Bảng 3.5 66 2014 của VNFF DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ Nội dung Trang Các bƣớc thực hiện đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ 1 Sơ đồ 2.1 37 chế tự chủ tài chính tại VNFF 2 Sơ đồ 3.1 Hệ thống tổ chức Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng 39 3 Sơ đồ 3.2 Tổ chức bộ máy của VNFF 40 4 Sơ đồ 3.3 Cơ cấu tổ chức của Ban Điều hành VNFF 41 5 Sơ đồ 3.4 Đối tƣợng thuộc diện phải chi trả DVMTR 44 6 Sơ đồ 3.5 Thanh toán ủy thác thông qua VNFF 45 ii