NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B Lêi nãi ®Çu Th¸ng 8/1996, hîp ®ång BHNT ®Çu tiªn ®· ®îc B¶o ViÖt ph¸t hµnh, ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña thÞ trêng BHNT t¹i ViÖt Nam. Tõ n¨m 1996 ®Õn gi÷a n¨m 1999 chØ cã B¶o ViÖt "mét m×nh mét chî", ®Õn nay thÞ trêng ®· cã 5 doanh nghiÖp: B¶o ViÖt, B¶o Minh - CMG, Manulife, Prudential vµ AIA. Tõ khi cã sù gãp mÆt cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi - nh÷ng tªn tuæi lín, ®· cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng ë níc ngoµi kÌm theo c¬ chÕ tµi chÝnh, thï lao linh ho¹t, thÞ trêng BHNT ViÖt Nam ®· thùc sù bíc vµo mét giai ®o¹n míi - giai ®o¹n s«i ®éng, c¹nh tranh toµn diÖn vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp BHNT, ®¹i lý lµ nh©n tè quan träng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù thµnh c«ng cña c¸c c«ng ty, chÝnh v× vËy mµ c¸c c«ng ty BHNT lu«n coi viÖc thu hót ®îc mét sè lîng lín ®¹i lý lµm viÖc cho c«ng ty lµ thµnh c«ng bíc ®Çu cã ¶nh hëng quan träng trong kinh doanh BHNT. Do ®ã sè lîng ®¹i lý t¹i c¸c c«ng ty BHNT nãi chung vµ B¶o ViÖt nãi riªng trong thêi gian gÇn ®©y ®· ph¸t triÓn nhanh chãng, ®iÒu nµy mét mÆt gióp c¸c c«ng ty chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng nh÷ng mÆt kh¸c ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chÊt lîng còng nh n¨ng lùc cña c¸c ®¹i lý kh«ng ®îc ®¶m b¶o. H¬n n÷a, do ®Æc ®iÓm cña ®¹i lý BHNT lµ ph¶i tù qu¶n lý vÒ thêi gian lµm viÖc, thªm vµo ®ã tr×nh ®é còng nh n¨ng lùc cña hä rÊt kh¸c nhau vËy lµm sao ®Ó hä sö dông thêi gian cã hiÖu qu¶ tõ ®ã mang l¹i thu nhËp cho hä vµ ®ång thêi mang l¹i hiÖu qu¶ b¸n hµng cao cho c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã nghÒ ®¹i lý b¶o hiÓm nh©n thä lµ nghÒ cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh, chÝnh v× vËy mµ ®èi víi rÊt nhiÒu ®¹i lý ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®¹i lý cã tr×nh ®é ®¹i häc th× ®ã chØ lµ c«ng viÖc tríc m¾t trong thêi gian cha t×m ®îc viÖc. §a sè c¸c ®¹i lý thêng cã t tëng kh«ng æn ®Þnh, lu«n cã t tëng "®øng nói nµy tr«ng nói nä" nÕu t×m ®îc c«ng viÖc æn ®Þnh phï hîp víi b»ng cÊp cña m×nh th× hä sÏ chuyÓn vµ bá nghÒ. Khi ®¹i lý bá nghÒ gi÷a chõng th× C«ng ty sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, tríc hÕt lµ viÖc chuyÓn nhîng hîp ®ång sang nh÷ng ®¹i lý kh¸c (v× kh«ng ph¶i kh¸ch hµng nµo còng dÔ dµng chÊp nhËn ®¹i lý b¶o hiÓm kh¸c ®Õn thu phÝ ®Þnh kú). §ång thêi C«ng ty ph¶i bá ra chi phÝ ®Ó ®µo t¹o ®¹i lý thay thÕ vµ ph¶i mÊt mét thêi gian kh¸ l©u ®Ó hä quen dÇn víi c«ng viÖc. H¬n thÕ n÷a, t©m lý lµm viÖc t¹m thêi sÏ cã ¶nh h- ëng ®Õn viÖc khai th¸c, cã thÓ dÉn ®Õn khai th¸c "chép giËt" kh«ng lùa chän rñi ro lµm ¶nh hëng ®Õn doanh thu còng nh danh tiÕng cña C«ng ty. 1 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B Nh vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao ®Ó khuyÕn khÝch hä g¾n bã víi c«ng viÖc vµ lµm viÖc ®¹t kÕt qu¶ cao, chÕ ®é thëng ph¹t ®èi víi hä ra sao th«ng qua nh÷ng chØ tiªu nµo ®Ó viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®ång thêi lµm sao ®Ó võa thu hót ®îc sè lîng lín ®¹i lý nhng vÉn gi÷ ®îc uy tÝn vµ h×nh ¶nh cña C«ng ty. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi, nhËn thÊy ®©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nªn t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "C«ng t¸c qu¶n lý ®¹i lý t¹i C«ng ty B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi" cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. KÕt cÊu cña luËn v¨n ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ BHNT vµ c«ng t¸c qu¶n lý ®¹i lý BHNT. Ch¬ng II: C«ng t¸c qu¶n lý ®¹i lý t¹i C«ng ty BHNT Hµ Néi. Ch¬ng III: Mét sè ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý ®¹i lý t¹i c«ng ty B¶o ViÖt Nh©n Thä Hµ Néi. §©y lµ mét ®Ò tµi rÊt phong phó vµ phøc t¹p nªn mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ nç lùc nhng ch¾c ch¾n luËn v¨n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ b¹n bÌ ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n. 2 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ bhnt vµ c«ng t¸c qu¶n lý ®¹i lý bhnt I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ bhnt 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT Nh chóng ta ®· biÕt, trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ph¸t triÓn BHNT ®· ®îc biÕt ®Õn kh¸ sím vµ cho ®Õn nay BHNT ®· ®îc triÓn khai mét c¸ch réng r·i. Cã thÓ hiÓu: "BHNT lµ sù cam kÕt gi÷a ngêi b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia b¶o hiÓm, mµ trong ®ã ngêi b¶o hiÓm sÏ tr¶ cho ngêi tham gia (hoÆc ng- êi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm) mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh khi cã nh÷ng sù kiÖn ®· ®Þnh tríc x¶y ra ( ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt hoÆc sèng ®Õn mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh), cßn ngêi tham gia ph¶i nép phÝ b¶o hiÓm ®Çy ®ñ, ®óng h¹n". Nãi c¸ch kh¸c, BHNT lµ qu¸ tr×nh b¶o hiÓm c¸c rñi ro liªn quan ®Õn sinh m¹ng cuéc sèng vµ tuæi thä cña con ngêi. Hîp ®ång BHNT ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi n¨m 1583, do c«ng d©n Lu©n §«n lµ «ng William Gybbon tham gia. ¤ng chØ ph¶i ®ãng 32 b¶ng Anh phÝ b¶o hiÓm vµ khi «ng chÕt trong n¨m ®ã ngêi thõa kÕ cña «ng ®· ®- îc hëng 400 b¶ng Anh. N¨m 1699, c«ng ty b¶o hiÓm t¬ng hç ®Çu tiªn lµ héi BHNT vµ hu trÝ ra ®êi nhng chØ Ýt l©u sau ®ã ®· bÞ thÊt b¹i do ch×m trong nî nÇn. N¨m 1759, Héi BHNT t¬ng hç do héi nghÞ t«n gi¸o cña c¸c nhµ thê ®· ®îc thµnh lËp t¹i Philadenphia (Mü), tuy nhiªn lóc ®Çu hä chØ h¹n chÕ b¸n b¶o hiÓm cho c¸c con chiªn trong nhµ thê cña hä nªn kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu tham gia cña ®«ng ®¶o ngêi d©n. Ph¶i ®Õn khi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t¬ng hç cña Anh nghiªn cøu ®îc tû lÖ chÕt thùc tÕ cho tõng løa tuæi kh¸c nhau ®Ó biÕt rñi ro thùc tÕ cña tõng ®é tuæi vµ khoa häc thÈm ®Þnh, khoa häc tÝnh phÝ ra ®êi th× BHNT míi thùc sù ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c khoa häc vµ ph¸t triÓn réng r·i. N¨m 1762 c«ng ty BHNT hoµn thiÖn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn ë Anh ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c nµy vµ b¸n b¶o hiÓm cho tÊt c¶ mäi ngêi d©n cã nhu cÇu tham gia. TiÕp sau ®ã c¸c c«ng ty BHNT ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c nµy lÇn lît ra ®êi ë Mü, Ph¸p, §øc... T¹i Ch©u ¸, NhËt B¶n lµ níc cã c«ng ty BHNT ®Çu tiªn ho¹t ®éng díi h×nh thøc kinh doanh ®ã lµ c«ng ty Meiji ra ®êi n¨m 1868. B¶y n¨m sau tøc 3 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B lµ vµo n¨m 1888 vµ 1889 hai c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c lµ Kyoei vµ Nippon lÇn lît ra ®êi vµ ph¸t triÓn cho ®Õn ngµy nay. HiÖn nay cã 5 thÞ trêng BHNT lín nhÊt thÕ giíi ®ã lµ: Mü, NhËt B¶n, CHLB §øc, Anh vµ Ph¸p. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2001, phÝ BHNT cña 5 thÞ trêng nµy ®îc biÓu hiÖn trong b¶ng sau: BiÓu 1: C¬ cÊu phÝ b¶o hiÓm cña 5 thÞ trêng lín nhÊt thÕ giíi n¨m 2001 C¬ cÊu phÝ BH(%) Tæng doanh thu phÝ Tªn níc BH(triÖu USD) Nh©n thä Phi nh©n thä 1. Mü 627 42,52 57,48 2. NhËt 369 72,57 27,43 3. §øc 114 39,4 60,6 4. Anh 113 62,9 35,34 5. Ph¸p 91 57,65 43,35 (Nguån: T¹p chÝ b¶o hiÓm sè 5/2002) Trªn thÕ giíi, BHNT lµ lo¹i h×nh ph¸t triÓn nhÊt, n¨m 1985 doanh thu phÝ BHNT míi chØ ®¹t 630,5 tû USD, n¨m 1989 ®· lªn tíi 1.210,2 tû USD vµ n¨m 1993 con sè nµy lµ 1.647 tû chiÕm gÇn 48% tæng phÝ cña toµn ngµnh b¶o hiÓm. TÝnh riªng ë c¸c níc Ch©u ¸, n¨m 1990 phÝ BHNT chiÕm 33,8% tæng sè phÝ BHNT trªn toµn thÕ giíi , ë c¸c níc §«ng ¸ n¨m 1993 trong tæng sè phÝ b¶o hiÓm cña toµn ngµnh b¶o hiÓm lµ 61,1 tû USD th× phÝ BHNT lµ 45,1 tû USD chiÕm kho¶ng 73,8%. Theo thèng kª vµo n¨m 1996 ë mét sè níc ph¸t triÓn nh NhËt B¶n b×nh qu©n tiÒn ®ãng BHNT lµ 1909 USD/ngêi tiÕp ®Õn lµ Anh 1141 USD/ ngêi, Mü lµ 838 USD/ngêi, ë Ph¸p lµ 826 USD/ ngêi. Nh vËy, BHNT trªn thÕ giíi ra ®êi tõ rÊt l©u vµ nã ®· trë thµnh mét ngµnh dÞch vô quan träng, kh«ng thÓ thiÕu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. 2. Vai trß cña BHNT KÓ tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay BHNT ph¸t triÓn rÊt nhanh, doanh thu phÝ b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng. Së dÜ cã ®îc ®iÒu nµy lµ v× lo¹i h×nh b¶o hiÓm 4 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B nµy cã vai trß rÊt lín trong ®êi sèng kinh tÕ-x· héi, cô thÓ: 2.1. §èi víi mçi c¸ nh©n, gia ®×nh vµ doanh nghiÖp - Tríc hÕt BHNT thÓ hiÖn sù quan t©m, lo l¾ng cña ngêi chñ gia ®×nh ®èi víi b¶n th©n vµ nh÷ng ngêi sèng phô thuéc, cña chñ sö dông lao ®éng ®èi víi ngêi lao ®éng... §ång thêi nã cßn ®ãng vai trß lµ gi¸ ®ì vÒ mÆt tµi chÝnh cho ngêi tham gia hay ngêi ®îc hëng b¶o hiÓm khi kh«ng may gÆp rñi ro. ThËt vËy, cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn cuéc sèng cña con ngêi trong ®ã cã nh÷ng nh©n tè mµ chóng ta cã thÓ kiÓm so¸t ®îc, nhng còng cã kh«ng Ýt nh©n tè mµ chóng ta kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc ®ã lµ nh÷ng rñi ro bÊt ngê. V× thÕ mµ ngêi xa thêng nãi "sinh ra th× cã kú h¹n cßn chÕt kh«ng ®Þnh kú". Con ngêi lµ mét yÕu tè quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng cã g× cã thÓ thay ®æi ®îc vai trß cña con ngêi trong ho¹t ®éng kinh doanh. ChÝnh v× vËy mµ khi rñi ro x¶y ®Õn ®èi víi con ngêi th× kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i cho b¶n th©n hä mµ cßn lµm ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng kh¸c liªn quan ®Õn hä. §©y lµ nçi lo l¾ng mµ bÊt cø c¸ nh©n, gia ®×nh hay doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m. BHNT ra ®êi ®· gi¶i táa ®îc nçi lo l¾ng cho hä lµm hä yªn t©m s¶n xuÊt h¬n vµ sù thËt lµ BHNT ®· kh¼ng ®Þnh r»ng nã lu«n lu«n s½n sµng ®èi phã víi bÊt kú rñi ro nµo ®e däa cuéc sèng cña con ngêi cô thÓ: + Trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may gÆp rñi ro th× gia ®×nh cã mét kho¶n tiÒn ®Ó chi tr¶ c¸c kho¶n vay nî, chi phÝ vÒ viÖn phÝ vµ kh¸m ch÷a bÖnh, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ mai t¸ng, ch«n cÊt,... + NhiÒu ngêi mua BHNT víi môc ®Ých cung cÊp tµi chÝnh cho nh÷ng ngêi sèng phô thuéc khi kh«ng may hä gÆp rñi ro, cung cÊp kho¶n tiÒn trî cÊp cho c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh trong thêi gian hä t×m kiÕm kÕ sinh nhai kh¸c hoÆc cã thªm thu nhËp. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ qua mét sè lo¹i s¶n phÈm BHNT trong ®ã nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm lµ ngêi cha hoÆc ngêi mÑ kh«ng may bÞ th¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn hoÆc bÞ chÕt do nh÷ng rñi ro qui ®Þnh trong hîp ®ång th× kh«ng nh÷ng gia ®×nh ®ã sÏ nhËn ®îc ngay 1 kho¶n tiÒn ®Ó cã thÓ trang tr¶i c¸c chi phÝ t¹i thêi ®iÓm ®ã, h¬n n÷a hîp ®ång BHNT cña hä vÉn tiÕp tôc cã hiÖu lùc cho ®Õn khi ®¸o h¹n vµ ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm vÉn ®îc lÜnh ®ñ sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ghi trong hîp ®ång mµ kh«ng ph¶i ®ãng thªm mét kho¶n phÝ nµo kÓ tõ thêi ®iÓm x¶y ra rñi ro. - Thø hai, tham gia BHNT còng cã nghÜa lµ tiÕt kiÖm thêng xuyªn 5 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B cã kÕ ho¹ch. Khi cã quyÕt ®Þnh mua mét hîp ®ång BHNT th× nh÷ng kho¶n phÝ nhá ph¶i nép hµng th¸ng trÝch tõ ng©n s¸ch cña c¸c gia ®×nh cã thÓ coi nh nh÷ng kho¶n tiÒn ®iÖn, tiÒn níc...: Ch¼ng h¹n mét gia ®×nh ngay tõ khi sinh con ra muèn dµnh cho con ®Õn n¨m 18 tuæi cã mét kho¶n tiÒn lµ 10 triÖu ®ång th× mçi th¸ng hä chØ ph¶i ®ãng 39.400 ®ång. §èi víi c¸c gia ®×nh cã møc thu nhËp æn ®Þnh th× viÖc trÝch mét kho¶n tiÒn nhá mua BHNT kh«ng ¶nh hëng lín ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh chi tiªu trong th¸ng cña hä vµ nh vËy hµng th¸ng hä cßn tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh. Kho¶n tiÒn nµy thùc chÊt ®· t¹o lËp ®îc mét nguÇn quü cho gia ®×nh gãp phÇn t¹o quü gi¸o dôc con c¸i, cã thªm kho¶n chi dïng khi vÒ giµ... - Thø ba, gãp phÇn æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh tr¸nh t×nh tr¹ng x¸o trén ®ét xuÊt, bëi v× nÕu tham gia BHNT cho nh÷ng ngêi chñ chèt trong doanh nghiÖp sÏ gióp hä yªn t©m c«ng t¸c. NÕu kh«ng may hä bÞ th- ¬ng tËt toµn bé hoÆc bÞ chÕt th× doanh nghiÖp sÏ cã mét kho¶n tiÒn ®ñ lín ®Ó ®µo t¹o hoÆc thuª mín ngêi thay thÕ, ®ång thêi còng gi¶i quyÕt ®îc hËu qu¶ ngay sau khi ngêi chñ chèt bÞ chÕt. 2.2. §èi víi nÒn kinh tÕ - BHNT lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p huy ®éng vèn cã hiÖu qu¶ ®Æc biÖt lµ thu hót nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c. Cô thÓ nh÷ng ngêi tham gia BHNT sÏ ®ãng phÝ theo h×nh thøc "bá èng" hµng th¸ng, hµng quý, nöa n¨m hay hµng n¨m vµ hîp ®ång sÏ kÐo dµi 5,10, 15, 20 n¨m thËm chÝ cho ®Õn tËn lóc hä qua ®êi. Víi thêi gian dµi nh vËy sÏ h×nh thµnh nªn quü b¶o hiÓm tËp trung dµi h¹n ®îc tÝch luü tõ nguÇn phÝ BHNT cña nh÷ng ngêi tham gia cha dïng ®Õn ®Ó gãp phÇn ®Çu t cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. T¹i Mü, n¨m 1991 sè vèn do c¸c c«ng ty BHNT cung cÊp lªn tíi 90,2 tû USD trong khi ®ã hÖ thèng ng©n hµng cung cÊp ®îc 85,7 tû USD, ë §µi Loan hµng n¨m BHNT ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ tõ 500 ®Õn 800 triÖu USD. §èi víi níc ta theo íc tÝnh cña Tæng côc Thèng kª th× lîng tiÒn nhµn rçi trong d©n c n¨m 1995 lµ 3 tû USD (chiÕm 13,2% GDP), n¨m 1996 lµ vµo kho¶ng 5 tû USD (chiÕm 15% GDP). Tuy nhiªn theo tÝnh to¸n s¬ bé chªnh lÖch gi÷a thu vµ chi b×nh qu©n mét th¸ng mét ngêi vµo n¨m 1995 lµ kho¶ng 38.000 ®ång, tÝnh c¶ n¨m lµ 456.000 ®ång, n¨m 1996 lµ kho¶ng 50.000 ®ång/ngêi /th¸ng, tÝnh c¶ n¨m lµ 600.000 ®ång/ngêi. Víi sè tiÒn ®ã, ngêi d©n khã cã thÓ ®em göi tiÕt kiÖm hay thùc hiÖn mét môc ®Ých ®Çu t nµo kh¸c nhng hä hoµn toµn cã thÓ dïng sè tiÒn ®ã ®Ó tham gia BHNT. Nh vËy, cã thÓ thÊy r»ng BHNT ®ãng vai trß rÊt lín trong viÖc thu 6 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B hót nguån tiÒn nhµn rçi trong d©n c. - H¬n n÷a BHNT cßn gãp phÇn gi¶m g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ c¸c c¬ quan xÝ nghiÖp. Bëi v× ë bÊt kú quèc gia nµo còng cã hÖ thèng b¶o trî x· héi, hÖ thèng y tÕ c«ng céng hay tæ chøc nh©n ®¹o...®Ó b¶o vÖ con ngêi. V× thÕ hµng n¨m ng©n s¸ch nhµ níc ph¶i chi ra mét kho¶n tiÒn lín ®Ó trî cÊp cho c¸c c¸ nh©n hay tæ chøc khi hä gÆp rñi ro. 2.3. §èi víi x· héi - BHNT gãp phÇn t¹o nªn mét phong c¸ch, mét tËp qu¸n sèng míi. Tham gia BHNT thÓ hiÖn mét nÕp sèng ®Ñp lµ biÕt quan t©m ®Õn t ¬ng lai con c¸i, ngêi th©n vµ biÕt tù lo l¾ng cho t¬ng lai cña m×nh. - Kh«ng nh÷ng thÕ BHNT cßn mang l¹i rÊt nhiÒu ý nghÜa cho x· héi. HiÖn nay vÊn ®Ò lao ®éng d thõa, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ®ang trë thµnh vÊn ®Ò bøc xóc ®îc c¶ x· héi quan t©m th× sù ra ®êi cña BHNT ®· gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét bé phËn lín ngêi lao ®éng. VÝ dô chØ riªng c«ng ty Chinfon-Manulife ®· tuyÓn dông tíi 8000 lao ®éng ë Ch©u ¸, ë §µi Loan víi d©n sè 21 triÖu ngêi cã 1% d©n sè lµm viÖc trong lÜnh vùc BHNT. ë níc ta tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002 chØ riªng B¶o ViÖt Nh©n Thä ®· tuyÓn 12.000 ®¹i lý. 3. §Æc ®iÓm cña BHNT 3.1 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n trong BHNT * Ngêi ®îc b¶o hiÓm: Lµ ngêi mµ sinh m¹ng vµ cuéc sèng cña hä ®îc b¶o hiÓm theo ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, cã tªn trong giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm vµ phô lôc cña hîp ®ång b¶o hiÓm. * Ngêi tham gia b¶o hiÓm: Lµ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc yªu cÇu b¶o hiÓm vµ nép phÝ theo ®iÒu kho¶n vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång b¶o hiÓm. * Ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm: Lµ ngêi ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm quy ®Þnh trong hîp ®ång b¶o hiÓm khi cã sù kiÖn ®îc b¶o hiÓm x¶y ra. * Sè tiÒn b¶o hiÓm: Lµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty b¶o hiÓm ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm khi cã sù kiÖn quy ®Þnh trong hîp ®ång x¶y ra. * PhÝ b¶o hiÓm: Lµ sè tiÒn Ngêi tham gia b¶o hiÓm cã nghÜa vô ph¶i thanh to¸n cho c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó thùc hiÖn cam kÕt trong hîp ®ång b¶o hiÓm. * Gi¸ trÞ gi¶i íc: Lµ sè tiÒn mµ ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ nhËn l¹i khi huû bá hîp ®ång tríc thêi h¹n. * L·i chia: Lµ kho¶n l·i ®îc x¸c ®Þnh hµng n¨m c¨n cø trªn sè chªnh 7 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B lÖch d¬ng gi÷a l·i suÊt ®Çu t phÝ BHNT do c«ng ty BHNT thùc hiÖn trong n¨m so víi l·i suÊt dù kiÕn khi tÝnh phÝ cña hîp ®ång b¶o hiÓm. * Tai n¹n: Lµ bÊt kú thiÖt h¹i th©n thÓ nµo do hËu qu¶ duy nhÊt trùc tiÕp cña mét lùc t¸c ®éng tõ bªn ngoµi mét c¸ch bÊt ngê lªn th©n thÓ cña ngêi ®îc b¶o hiÓm, lo¹i trõ èm ®au, hoÆc bÖnh tËt hoÆc bÊt kú tr¹ng th¸i nµo x¶y ra tù nhiªn hoÆc qu¸ tr×nh tho¸i ho¸. * Th¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn: Lµ t×nh tr¹ng ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ mÊt hoµn toµn chøc n¨ng vµ kh«ng thÓ phôc håi chøc n¨ng cña: Hai tay; hoÆc hai ch©n hoÆc hai m¾t hoÆc mét tay vµ mét ch©n hoÆc mét tay vµ mét m¾t hoÆc mét ch©n vµ mét m¾t. * Th¬ng tËt bé phËn vÜnh viÔn: Lµ t×nh tr¹ng mét hoÆc mét sè bé phËn cña c¬ thÓ con ngêi bÞ mÊt hoµn toµn chøc n¨ng vµ kh«ng thÓ phôc håi l¹i ®îc. * Tuæi cña ngêi ®îc b¶o hiÓm: Lµ tuæi ®îc tÝnh t¹i thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn møc phÝ b¶o hiÓm ph¶i nép do ®ã cÇn ph¶i ®îc tÝnh to¸n mét c¸ch thËt chÝnh x¸c. HiÖn nay c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng tÝnh tuæi theo ngµy sinh nhËt gÇn nhÊt víi ngµy hîp ®ång ph¸t sinh hiÖu lùc. NÕu gäi t lµ kho¶ng thêi gian tõ ngµy sinh nhËt võa qua ®Õn ngµy hîp ®ång ph¸t sinh hiÖu lùc. + t < 6 th¸ng th×: Tuæi b»ng n¨m cña sinh nhËt võa qua trõ ®i n¨m sinh. + t  6 th¸ng th×: Tuæi b»ng n¨m cña sinh nhËt tíi trõ ®i n¨m sinh. Trªn ®©y lµ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n trong BHNT, víi mçi lo¹i hîp ®ång cô thÓ cßn cã thªm nh÷ng kh¸i niÖm kh¸c. 3.2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña BHNT a. BHNT võa mang tÝnh tiÕt kiÖm, võa mang tÝnh rñi ro §©y lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a BHNT víi b¶o hiÓm phi nh©n thä. ThËt vËy, mçi ngêi mua BHNT sÏ ®Þnh kú nép mét kho¶n tiÒn nhá (gäi lµ phÝ b¶o hiÓm) cho ngêi b¶o hiÓm, ngîc l¹i ngêi b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm tr¶ mét sè tiÒn lín (gäi lµ sè tiÒn b¶o hiÓm) cho ngêi hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm nh ®· tho¶ thuËn tõ tríc khi cã c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ khi N§BH ®¹t ®Õn mét ®é tuæi nhÊt ®Þnh vµ ®îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång. HoÆc sè tiÒn nµy ®îc tr¶ cho th©n nh©n vµ gia ®×nh N§BH khi ngêi nµy kh«ng may bÞ chÕt sím ngay c¶ khi hä míi tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn rÊt nhá qua viÖc ®ãng phÝ b¶o hiÓm. Sè tiÒn 8 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B nµy gióp nh÷ng ngêi cßn sèng trang tr¶i nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt nh: Thuèc men, mai t¸ng, chi phÝ gi¸o dôc con c¸i v.v... ChÝnh v× vËy, BHNT võa mang tÝnh chÊt tiÕt kiÖm, võa mang tÝnh rñi ro. TÝnh chÊt tiÕt kiÖm ë ®©y thÓ hiÖn ngay trong tõng c¸ nh©n, tõng gia ®×nh mét c¸ch thêng xuyªn, cã kÕ ho¹ch vµ kû luËt. Néi dung tiÕt kiÖm khi mua BHNT kh¸c víi c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm kh¸c ë chç, ngêi b¶o hiÓm ®¶m b¶o tr¶ cho ngêi tham gia b¶o hiÓm hay ng- êi th©n cña hä mét sè tiÒn rÊt lín ngay c¶ khi hä míi tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn nhá. Cã nghÜa lµ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng may gÆp rñi ro trong thêi h¹n b¶o hiÓm ®· ®îc Ên ®Þnh tríc, nh÷ng ngêi th©n cña hä sÏ nhËn ®îc nh÷ng kho¶n trî cÊp hay sè tiÒn b¶o hiÓm tõ c«ng ty b¶o hiÓm. §iÒu ®ã thÓ hiÖn râ tÝnh chÊt rñi ro trong BHNT. b. BHNT ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau cña ngêi tham gia b¶o hiÓm. Trong khi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä kh¸c chØ ®¸p øng ®îc mét môc ®Ých lµ gãp phÇn kh¾c phôc hËu qu¶ khi ®èi tîng tham gia b¶o hiÓm gÆp sù cè, tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh cho ngêi tham gia, th× BHNT ®· ®¸p øng ®îc nhiÒu môc ®Ých. Mçi môc ®Ých ®îc thÓ hiÖn kh¸ râ trong tõng lo¹i hîp ®ång. Ch¼ng h¹n, hîp ®ång b¶o hiÓm hu trÝ sÏ ®¸p øng yªu cÇu cña ngêi tham gia nh÷ng kho¶n trî cÊp ®Òu ®Æn hµng th¸ng tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña hä khi vÒ giµ. Hîp ®ång b¶o hiÓm tö vong sÏ gióp ngêi ®îc b¶o hiÓm ®Ó l¹i cho gia ®×nh mét sè tiÒn b¶o hiÓm khi hä bÞ tö vong. Sè tiÒn nµy ®¸p øng ®îc rÊt nhiÒu môc ®Ých cña ngêi qu¸ cè nh: trang tr¶i nî nÇn, gi¸o dôc con c¸i, phông dìng bè mÑ giµ v.v...Hîp ®ång BHNT ®«i khi cßn cã vai trß nh mét vËt thÕ chÊp ®Ó vay vèn hoÆc BHNT tÝn dông thêng ®îc b¸n cho c¸c ®èi tîng ®i vay ®Ó hä mua xe h¬i, ®å dïng gia ®×nh hoÆc dïng cho c¸c môc ®Ých c¸ nh©n kh¸c v.v...ChÝnh v× ®¸p øng ®îc nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nªn lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy cã thÞ trêng ngµy cµng réng vµ ®îc rÊt nhiÒu ngêi quan t©m. c. C¸c lo¹i hîp ®ång trong BHNT rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p TÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p trong c¸c hîp ®ång thÓ hiÖn ë ngay c¸c s¶n phÈm cña nã. Mçi s¶n phÈm BHNT còng cã nhiÒu lo¹i hîp ®ång kh¸c nhau, ch¼ng h¹n BHNT hçn hîp cã c¸c hîp ®ång 5 n¨m, 10 n¨m. Mçi hîp ®ång víi mét thêi h¹n kh¸c nhau, l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ sè tiÒn b¶o hiÓm, ph¬ng thøc ®ãng phÝ, ®é tuæi cña ngêi tham gia... Ngay c¶ trong mét b¶n hîp ®ång, mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn còng rÊt phøc t¹p. Kh¸c víi c¸c b¶n hîp 9 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B ®ång b¶o hiÓm phi nh©n thä trong mçi hîp ®ång BHNT cã thÓ cã 4 bªn tham gia: ngêi b¶o hiÓm, ngêi ®îc b¶o hiÓm, ngêi tham gia b¶o hiÓm vµ ng- êi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. d. PhÝ BHNT chÞu t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè, v× vËy qu¸ tr×nh ®Þnh phÝ kh¸ phøc t¹p Theo t¸c gi¶ Jean-Claude Harrari "s¶n phÈm BHNT kh«ng g× h¬n chÝnh lµ kÕt qu¶ cña mét tiÕn tr×nh ®Çy ®ñ ®Ó ®a s¶n phÈm ®Õn c«ng chóng". Trong tiÕn tr×nh nµy ngêi b¶o hiÓm ph¶i bá ra rÊt nhiÒu chi phÝ ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm nh: chi phÝ khai th¸c, chi phÝ qu¶n lý hîp ®ång... Nhng nh÷ng chi phÝ ®ã míi chØ lµ mét phÇn ®Ó cÊu t¹o nªn gi¸ c¶ s¶n phÈm BHNT (tÝnh phÝ BHNT), mét phÇn chñ yÕu kh¸c l¹i phô thuéc vµo: + §é tuæi cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. + Tuæi thä b×nh qu©n cña con ngêi. + Sè tiÒn b¶o hiÓm. + Thêi h¹n tham gia. + Ph¬ng thøc thanh to¸n. + L·i suÊt ®Çu t. + Tû lÖ l¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t cña ®ång tiÒn. ThÕ nhng, khi ®Þnh gi¸ phÝ BHNT, mét sè yÕu tè nªu trªn ph¶i gi¶ ®Þnh nh: Tû lÖ chÕt, tû lÖ hñy bá hîp ®ång, l·i suÊt ®Çu t, tû lÖ l¹m ph¸t v.v..V× thÕ qu¸ tr×nh ®Þnh phÝ ë ®©y rÊt phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i n¾m v÷ng ®Æc trng cña mçi lo¹i s¶n phÈm, ph©n tÝch dßng tiÒn tÖ, ph©n tÝch ®îc chiÒu híng ph¸t triÓn cña mçi s¶n phÈm trªn thÞ trêng nãi chung. e. BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, BHNT ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m nay. Ngîc l¹i cã mét sè quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay vÉn cha triÓn khai ®îc BHNT, mÆc dï ngêi ta hiÓu rÊt râ vai trß vµ lîi Ých cña nã. §Ó lý gi¶i vÊn ®Ò nµy, hÇu hÕt c¸c nhµ kinh tÕ ®Òu cho r»ng, c¬ së chñ yÕu ®Ó BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ph¶i ph¸t triÓn. - Nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ nh: + Tèc ®é t¨ng trëng cña tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) + Tæng s¶n phÈm quèc néi tÝnh b×nh qu©n mét ®Çu ngêi d©n + Møc thu nhËp cña d©n c. + Tû lÖ l¹m ph¸t cña ®ång tiÒn. + Tû gi¸ hèi ®o¸i. 10 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B - Nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi bao gåm: + §iÒu kiÖn vÒ d©n sè. + Tuæi thä b×nh qu©n cña ngêi d©n. + Tr×nh ®é häc vÊn. + Tû lÖ tö vong cña trÎ s¬ sinh. Ngoµi ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ - x· héi, th× m«i trêng ph¸p lý còng ¶nh h- ëng kh«ng nhá ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT. Th«ng thêng ë c¸c n- íc, luËt kinh doanh b¶o hiÓm, c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh cã tÝnh ph¸p quy ph¶i ra ®êi tríc khi ngµnh b¶o hiÓm ph¸t triÓn. LuËt b¶o hiÓm vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan sÏ ®Ò cËp cô thÓ ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh: tµi chÝnh, ®Çu t, hîp ®ång, thuÕ v.v... §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt sèng cßn cho ho¹t ®éng kinh doanh BHNT. Ch¼ng h¹n, ë mét sè níc ph¸t triÓn nh : Anh, Ph¸p, §øc v.v... Nhµ níc thêng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho BHNT b»ng c¸ch cã chÝnh s¸ch thuÕ u ®·i. Môc ®Ých lµ nh»m t¹o cho c¸c c¸ nh©n c¬ héi ®Ó tiÕt kiÖm, tù m×nh lËp nªn quü hu trÝ, tõ ®ã cho phÐp gi¶m bít phÇn trî cÊp tõ Nhµ níc. MÆt kh¸c cßn ®Èy m¹nh ®îc qu¸ tr×nh tËp trung vèn trong c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó tõ ®ã cã vèn dµi h¹n ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. Còng v× nh÷ng môc ®Ých trªn mµ mét sè níc ch©u ¸ nh : Ên §é, Hång K«ng, Singapore... kh«ng ®¸nh thuÕ doanh thu ®èi víi c¸c s¶n phÈm BHNT. Sù u ®·i nµy lµ ®ßn bÈy tÝch cùc ®Ó BHNT ph¸t triÓn. 3.3 Ph©n biÖt BHNT víi mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm kh¸c a. Ph©n biÖt BHNT víi b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ - B¶o hiÓm nh©n thä: + B¶o hiÓm nh©n thä: bao gåm c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm trong ®ã c«ng ty b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n mét kho¶n tiÒn cho ngêi ®îc b¶o hiÓm (hoÆc ngêi th©n cña hä) khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra hoÆc khi hîp ®ång ®¸o h¹n. BHNT chÝnh lµ mét sù ®¶m b¶o, mét h×nh thøc tiÕt kiÖm mang tÝnh chÊt t¬ng hç trong cuéc sèng. + §èi tîng b¶o hiÓm trong hîp ®ång BHNT lµ tuæi thä cña con ngêi. + §èi tîng tham gia: TÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc cã nhu cÇu, tho¶ m·n quy ®Þnh chung cña ph¸p luËt vµ quy ®Þnh riªng cña c«ng ty b¶o hiÓm. + Quü b¶o hiÓm nh©n thä: §îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña ngêi tham gia BH. + H×nh thøc tham gia: Tù nguyÖn, vµ theo sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn. - B¶o hiÓm x· héi (BHXH): Lµ sù ®¶m b¶o thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp ®èi víi ngêi lao ®éng khi hä gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè lµm 11 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm trªn c¬ së h×nh thµnh mét quü tiÒn tÖ tËp trung nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn x· héi. Nãi c¸ch kh¸c BHXH lµ mét chÕ ®é ph¸p ®Þnh b¶o vÖ ngêi lao ®éng, b»ng c¸ch th«ng qua viÖc tËp trung nguån tµi chÝnh ®îc huy ®éng tõ sù ®ãng gãp cña ngêi lao ®éng, ngêi sö dông lao ®éng vµ sù tµi trî cña Nhµ níc nh»m trî cÊp cho ngêi ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä trong trêng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp do gÆp c¸c rñi ro èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, thÊt nghiÖp, hÕt tuæi lao ®éng hoÆc tö vong theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + §èi tîng b¶o hiÓm: Lµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng. + §èi tîng tham gia BHXH: Lµ ngêi lao ®éng trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. + H×nh thøc tham gia: Chñ yÕu lµ b¾t buéc + Quü BHXH: §îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña ngêi lao ®éng; ngêi sö dông lao ®éng vµ ngoµi ra cßn cã thÓ cã sù hç trî cña Nhµ níc. - B¶o hiÓm y tÕ (BHYT): + §èi tîng b¶o hiÓm ë ®©y lµ søc khoÎ cña con ngêi. + H×nh thøc tham gia: Gåm 2 h×nh thøc b¾t buéc vµ tù nguyÖn. H×nh thøc b¾t buéc ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc Nhµ níc vµ mét sè ®èi tîng kh¸c nh ngêi vÒ hu cã hëng l¬ng hu... H×nh thøc tù nguyÖn ¸p dông cho mäi thµnh viªn kh¸c trong x· héi cã nhu cÇu vµ thêng giíi h¹n trong ®é tuæi nhÊt ®Þnh tuú theo tõng quèc gia. + Quü BHYT: §îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ cã sù hç trî cña Nhµ níc (®èi víi BHYT b¾t buéc), cßn ®èi víi BHYT tù nguyÖn th× quü BHYT ®îc h×nh thµnh do sù ®ãng gãp cña ngêi tham gia theo møc tho¶ thuËn. b. Ph©n biÖt BHNT víi c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm con ngêi kh¸c - C¸c lo¹i b¶o hiÓm con ngêi phi nh©n thä nh b¶i hiÓm tai n¹n häc sinh, tai n¹n con ngêi, trî cÊp n»m viÖn - phÉu thuËt.... + §èi tîng b¶o hiÓm: TÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña con ngêi. + Ngêi ®îc b¶o hiÓm: Mäi ngêi, mäi tÇng líp nh©n d©n cã nhu cÇu tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh. + Ngêi tham gia b¶o hiÓm: Mäi ngêi tõ 18 tuæi trë lªn, nh÷ng ngêi nµy sÏ nép mét kho¶n phÝ, thêng lµ mçi n¨m mét lÇn. Tïy theo møc phÝ ®ãng gãp, doanh nghiÖp b¶o hiÓm sÏ cho hä biÕt møc tr¸ch nhiÖm tèi ®a cña c«ng ty b¶o hiÓm ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm. Trong thêi h¹n mét n¨m nÕu 12 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B kh«ng x¶y ra rñi ro ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm th× c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng cßn tr¸ch nhiÖm vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ kh«ng nhËn ®îc mét kho¶n tiÒn nµo kh¸c. Nh vËy, cã thÓ nhËn thÊy sù kh¸c biÖt ë ®©y lµ rÊt râ thÓ hiÖn: - C¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm con ngêi kh¸c chØ mang tÝnh rñi ro vµ kh«ng ®îc hoµn phÝ (nÕu kh«ng cã rñi ro x¶y ra). - §èi víi BHNT: §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm võa mang tÝnh chÊt tiÕt kiÖm võa mang tÝnh rñi ro, ®ång thêi cã hoµn phÝ sau mét thêi gian nµo ®ã theo quy ®Þnh. 4. C¸c lo¹i h×nh BHNT c¬ b¶n 4.1. B¶o hiÓm trong trêng hîp tö vong §©y lµ lo¹i h×nh phæ biÕn nhÊt trong BHNT vµ ®îc chia thµnh 2 nhãm a. B¶o hiÓm tö kú (cßn ®îc gäi lµ b¶o hiÓm t¹m thêi hay b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n). Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy ®îc ký kÕt b¶o hiÓm cho c¸i chÕt x¶y ra trong thêi gian ®· quy ®Þnh cña hîp ®ång. NÕu c¸i chÕt kh«ng x¶y ra trong thêi gian ®ã th× ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng nhËn ®îc bÊt kú mét kho¶n hoµn phÝ nµo tõ sè phÝ b¶o hiÓm ®· ®ãng. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ngêi b¶o hiÓm kh«ng ph¶i thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi ®îc b¶o hiÓm. Ngîc l¹i, nÕu c¸i chÕt x¶y ra trong thêi gian cã hiÖu lùc cña hîp ®ång, th× ngêi b¶o hiÓm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm ®îc chØ ®Þnh. - §Æc ®iÓm: + Thêi h¹n b¶o hiÓm x¸c ®Þnh + Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi mang tÝnh t¹m thêi + Møc phÝ b¶o hiÓm thÊp v× kh«ng ph¶i lËp nªn quü tiÕt kiÖm cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. - Môc ®Ých: + §¶m b¶o c¸c chi phÝ mai t¸ng, ch«n cÊt. + B¶o trî cho gia ®×nh vµ ngêi th©n trong mét thêi gian ng¾n. + Thanh to¸n nh÷ng kho¶n nî nÇn vÒ nh÷ng kho¶n vay hoÆc thÕ chÊp cña ngêi ®îc b¶o hiÓm b. B¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi (b¶o hiÓm trêng sinh) Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy cam kÕt chi tr¶ cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm mét sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ®îc Ên ®Þnh trªn hîp ®ång, khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt vµo bÊt cø lóc nµc kÓ tõ ngµy kÝ hîp ®ång. 13 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B - §Æc ®iÓm: + Sè tiÒn b¶o hiÓm tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ chÕt. + Thêi h¹n b¶o hiÓm kh«ng x¸c ®Þnh. + PhÝ b¶o hiÓm cã thÓ ®ãng mét lÇn hoÆc ®ãng ®Þnh k× vµ kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh b¶o hiÓm. + PhÝ b¶o hiÓm cao h¬n so víi b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n, v× rñi ro chÕt ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra, nªn sè tiÒn b¶o hiÓm ch¾c ch¾n ph¶i chi tr¶. + BHNT trän ®êi lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm dµi h¹n, phÝ ®ãng ®Þnh k× vµ kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh b¶o hiÓm, do ®ã ®· t¹o nªn mét kho¶n tiÕt kiÖm cho ngêi thô hëng b¶o hiÓm v× ch¾c ch¾n ngêi b¶o hiÓm sÏ chi tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm. - Môc ®Ých: + §¶m b¶o c¸c chi phÝ mai t¸ng, ch«n cÊt. + B¶o ®¶m thu nhËp ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh. + Gi÷ g×n tµi s¶n, t¹o dùng vµ khëi nghiÖp kinh doanh cho thÕ hÖ sau. 4.2 B¶o hiÓm trong trêng hîp sèng Thùc chÊt cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ ngêi b¶o hiÓm cam kÕt chi tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh hoÆc trong suèt cuéc ®êi ngêi tham gia b¶o hiÓm. NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt tríc ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n th× sÏ kh«ng ®îc chi tr¶ bÊt k× mét kho¶n tiÒn nµo. - §Æc ®iÓm: + Trî cÊp ®Þnh k× cho ngêi ®îc b¶o hiÓm trong thêi gian x¸c ®Þnh hoÆc ®Õn khi chÕt. + PhÝ b¶o hiÓm ®ãng mét lÇn. + NÕu trî cÊp ®Þnh k× ®Õn khi chÕt th× thêi gian kh«ng x¸c ®Þnh - Môc ®Ých: + §¶m b¶o thu nhËp cè ®Þnh sau khi vÒ hu hay tuæi cao søc yÕu. + Gi¶m bít nhu cÇu phô thuéc vµo phóc lîi x· héi hoÆc con c¸i khi vÒ giµ. + B¶o trî møc sèng trong nh÷ng n¨m th¸ng cßn l¹i cña cuéc ®êi. 4.3 B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp Thùc chÊt cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ b¶o hiÓm c¶ trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong hay cßn sèng. YÕu tè tiÕt kiÖm vµ rñi ro ®an xen nhau v× thÕ nã ®îc ¸p dông réng r·i ë hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi. - §Æc ®iÓm: + Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc chi tr¶ khi hÕt h¹n hîp ®ång hoÆc ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong trong thêi h¹n b¶o hiÓm. 14 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B + Thêi h¹n b¶o hiÓm x¸c ®Þnh (thêng lµ 5 n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m...) + PhÝ b¶o hiÓm thêng ®ãng ®Þnh k× vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi h¹n b¶o hiÓm. + Cã thÓ ®îc chia l·i th«ng qua ®Çu t phÝ b¶o hiÓm vµ còng cã thÓ ®îc hoµn phÝ khi kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc tham gia. - Môc ®Ých: + §¶m b¶o æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh vµ ngêi th©n. + T¹o lËp quü gi¸o dôc, hu trÝ, tr¶ nî. + Dïng lµm vËt thÕ chÊp, vay vèn hoÆc khëi nghiÖp kinh doanh. 4.4 C¸c ®iÒu kho¶n bæ sung Khi triÓn khai c¸c lo¹i h×nh BHNT, nhµ b¶o hiÓm cßn nghiªn cøu , ®a ra c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung ®Ó t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña s¶n phÈm vµ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña ngêi d©n. C¸c ®iÒu kho¶n bæ sung thêng ®îc ¸p dông: - §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm n»m viÖn vµ phÉu thuËt: Cã nghÜa lµ nhµ b¶o hiÓm cam kÕt tr¶ c¸c chi phÝ n»m viÖn vµ phÉu thuËt cho ngêi ®îc b¶o hiÓm khi hä bÞ èm ®au, th¬ng tÝch. Tuy nhiªn, nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm tù g©y th¬ng tÝch, tù tö, mang thai vµ sinh në...th× kh«ng ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. Môc ®Ých cña ®iÒu kho¶n nµy nh»m trî gióp ngêi tham gia gi¶m nhÑ g¸nh nÆng chi phÝ trong ®iÒu trÞ phÉu thuËt, ®Æc biÖt lµ trong c¸c trêng hîp èm ®au, th¬ng tÝch bÊt ngê. - §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm tai n¹n: Nh»m trî gióp thanh to¸n chi phÝ trong ®iÒu trÞ th¬ng tËt, tõ ®ã bï ®¾p sù mÊt m¸t hoÆc gi¶m thu nhËp do bÞ chÕt hoÆc bÞ th¬ng tËt cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. §iÒu kho¶n b¶o hiÓm nµy cã ®Æc ®iÓm lµ b¶o hiÓm kh¸ toµn diÖn c¸c hËu qu¶ tai n¹n nh: Ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tµn phÕ, th¬ng tËt toµn bé, th¬ng tËt t¹m thêi vµ bÞ tai n¹n sau ®ã bÞ chÕt. Nh÷ng trêng hîp tù th¬ng, tai n¹n do nghiÖn rîu, ma tuý, tù tö... sÏ kh«ng ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. - §iÒu kho¶n bæ sung b¶o hiÓm søc kháe: Thùc chÊt cña ®iÒu kho¶n nµy lµ nhµ b¶o hiÓm sÏ cam kÕt thanh to¸n khi ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ c¸c chøng bÖnh hiÓm nghÌo nh ®au tim, ung th, suy gan, suy thËn... Môc ®Ých nh»m cã ®îc nh÷ng kho¶n tµi chÝnh nhÊt ®Þnh ®Ó trî gióp thanh to¸n c¸c kho¶n chi phÝ y tÕ lín vµ gãp phÇn gi¶i quyÕt, lo liÖu c¸c nhu cÇu sinh ho¹t ngay trong thêi gian ®iÒu trÞ. II. §¹i lý BHNT trong hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm BHNT 1. Kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm BHNT 15 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B 1.1 Kh¸i niÖm hÖ thèng ph©n phèi Trong ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ kinh doanh b¶o hiÓm nãi riªng viÖc ph©n phèi s¶n phÈm lµ mét bé phËn quan träng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn mäi lÜnh vùc kh¸c. Ho¹t ®éng ph©n phèi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hµng ho¸, dÞch vô ®îc ®a nh thÕ nµo ®Õn ngêi tiªu dïng. §èi víi lÜnh vùc BHNT còng vËy, ®Ó mét s¶n dÞch vô b¶o hiÓm ®Õn víi kh¸ch hµng, c«ng ty b¶o hiÓm cÇn ph¶i sö dông mét hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm (hay cßn gäi lµ kªnh ph©n phèi s¶n phÈm ). HÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm bao gåm c¸c yÕu tè con ngêi vµ ph¬ng tiÖn vËt chÊt nh»m 2 môc ®Ých c¬ b¶n: + Cung cÊp th«ng tin vÒ doanh nghiÖp, vÒ s¶n phÈm. + ChuyÓn giao s¶n phÈm tõ phÝa ngêi b¸n sang phÝa ngêi mua. Nh vËy cã thÓ hiÓu "hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm BHNT bao gåm con ngêi vµ c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn giao s¶n phÈm tõ c«ng ty ®Õn ngêi tiªu dïng cuèi cïng". Hay còng cã thÓ nãi hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm BHNT bao gåm c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kÕt hîp víi nhau ®Ó chuyÓn giao cho ai ®ã quyÒn së h÷u mét s¶n phÈm hay dÞch vô BHNT cô thÓ nµo ®ã trªn con ®êng tõ nhµ b¶o hiÓm ®Õn kh¸ch hµng. 1.2 C¸c lo¹i hÖ thèng ph©n phèi a. HÖ thèng ph©n phèi trùc tiÕp C«ng ty Kh¸ch hµng Theo h×nh thøc nµy th× kh¸ch hµng trùc tiÕp ®Õn c«ng ty kÝ kÕt hîp ®ång cña m×nh mµ kh«ng th«ng qua trung gian nµo c¶. VÒ phÝa c«ng ty, th«ng qua ®éi ngò c¸n bé cña v¨n phßng c«ng ty giíi thiÖu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm, biÓu phÝ, ®iÒu kho¶n, t vÊn cho kh¸ch hµng hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc b¶o hiÓm còng nh nh÷ng th¾c m¾c cña kh¸ch hµng, tõ ®ã gióp cho kh¸ch hµng hiÓu ®îc quyÒn lîi thiÕt thùc cña b¶o hiÓm vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh tham gia. §èi víi h×nh thøc nµy th× phÇn lín sè ®«ng kh¸ch hµng ®· hiÓu biÕt vÒ b¶o hiÓm vµ cã nhu cÇu muèn tham gia v× thÕ c«ng viÖc ký kÕt hîp ®ång rÊt ®¬n gi¶n vµ tû lÖ huû bá hîp ®ång rÊt thÊp. MÆt kh¸c theo c¸ch nµy th× c«ng ty cã thÓ trùc tiÕp tiÕp xóc víi kh¸ch hµng, tham kh¶o ý kiÕn vÒ s¶n phÈm, t×m hiÓu nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. C«ng ty trùc tiÕp ®¸nh gi¸ vÒ t×nh tr¹ng søc kháe mét c¸ch chuÈn x¸c vµ sù gian lËn trong trêng hîp nµy lµ rÊt khã x¶y ra v× thÕ nã mang l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho c«ng ty. 16 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B §Æc biÖt lµ kh¸ch hµng ®îc trùc tiÕp ®Õn v¨n phßng lµm viÖc cña c«ng ty, biÕt ®îc c¬ së h¹ tÇng, phong c¸ch lµm viÖc nhiÖt t×nh, chu ®¸o cña ®éi ngò c¸n bé c«ng ty, tõ ®ã h×nh ¶nh cña c«ng ty trong t©m trÝ kh¸ch hµng tèt h¬n, kh¸ch hµng tin tëng vµo c«ng ty h¬n. b. HÖ thèng ph©n phèi gi¸n tiÕp C«ng ty Trung gian b¶o hiÓm Kh¸ch hµng ( §¹i lý, Céng t¸c viªn...) §©y lµ kªnh ph©n phèi truyÒn thèng, nã mang l¹i kÕt qu¶ rÊt cao cho c«ng ty. Theo kªnh nµy th× kh¸ch hµng kh«ng ph¶i trùc tiÕp ®Õn c«ng ty mua b¶o hiÓm, mµ th«ng qua mét hÖ thèng trung gian ®îc trang bÞ vÒ kiÕn thøc b¶o hiÓm còng nh c¸c kiÕn thøc vÒ kinh tÕ - x· héi kh¸c, ®¹i diÖn cho c«ng ty gÆp gì trùc tiÕp víi kh¸ch hµng ®Ó giíi thiÖu, chµo b¸n c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm. HÖ thèng trung gian ë ®©y bao gåm ®¹i lý, m«i giíi, ng©n hµng, hÖ thèng céng t¸c viªn v. v... Trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ BHNT th× viÖc ph©n phèi s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn chñ yÕu qua c¸c trung gian v× BHNT lµ s¶n phÈm v« h×nh, hîp ®ång BHNT rÊt phøc t¹p. H¬n n÷a, BHNT cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi nhiÒu ngêi d©n do ®ã mµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ s¶n phÈm BHNT cßn rÊt h¹n chÕ, chÝnh v× vËy mµ ®èi víi c¸c c«ng ty BHNT vai trß cña trung gian lµ hÕt søc quan träng, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. 2. §¹i lý BHNT 2.1. Kh¸i niÖm ®¹i lý BHNT ThuËt ng÷ ®¹i lý xÐt trªn khÝa c¹nh ph¸p lý nãi chung ®îc hiÓu "lµ mét tæ chøc hoÆc mét c¸ nh©n ®îc mét tæ chøc hoÆc mét c¸ nh©n kh¸c uû quyÒn nh»m thùc hiÖn mét c«ng viÖc nµo ®ã". Trong lÜnh vùc b¶o hiÓm th× ®¹i lý BHNT ®îc ®Þnh nghÜa "lµ mét ngêi ®îc tr¶ tiÒn ®Ó lµm viÖc cho mét c«ng ty BHNT, b¸n c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty cho ngêi mua, hoÆc lµ mét ngêi ®îc uû quyÒn hµnh ®éng thay cho c«ng ty BHNT trªn c¬ së hîp ®ång ®¹i lý ". Nh vËy, nÕu xÐt trªn khÝa c¹nh ph¸p lý nãi chung th× c¶ ®¹i lý vµ m«i giíi ®Òu ®îc hiÓu nh nhau, tuy nhiªn trong lÜnh vùc b¶o hiÓm th× m«i giíi BHNT ®îc ®Þnh nghÜa "lµ mét trung gian cã tr×nh ®é chuyªn m«n, toµn bé thêi gian ho¹t ®éng lµ ®Ó t vÊn, giíi thiÖu, thu xÕp hîp ®ång vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô kh¸c cho bªn mua b¶o hiÓm ". 17 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B Nh vËy gi÷a ®¹i lý vµ m«i giíi cã ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n nh sau: * Gièng nhau: - §Òu lµ trung gian gi÷a c«ng ty BHNT víi kh¸ch hµng - §Òu ®îc nhËn hoa hång do c«ng ty BHNT tr¶ - Kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty - Cã nh÷ng mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh, cã thÓ tham gia gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tranh chÊp * Kh¸c nhau: - §¹i lý BHNT: + §¹i diÖn cho c«ng ty b¶o hiÓm + Ph¶i kÝ kÕt hîp ®ång ®¹i lý víi c«ng ty BHNT, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô theo uû quyÒn, cã quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh trªn c¬ së hîp ®ång ®¹i lý. + Cã nhiÖm vô giíi thiÖu vÒ BHNT, cung cÊp ®¬n b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng vµ cã thÓ tham gia gi¸m ®Þnh nh÷ng tæn thÊt nhá. + Yªu cÇu chuyªn m«n thÊp. + Thêng chØ ®îc phÐp lµm ®¹i lý cho mét c«ng ty BHNT. - M«i giíi BHNT: + §¹i diÖn cho kh¸ch hµng + Kh«ng ph¶i kÝ kÕt hîp ®ång m«i giíi víi c«ng ty BHNT, cã quyÒn h¹n réng lín h¬n. + ChØ lµ trung gian ®a kh¸ch hµng ®Õn víi c«ng ty b¶o hiÓm phï hîp. + Yªu cÇu chuyªn m«n cao. + §îc phÐp lµm m«i giíi cho nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c nhau. 2.2. Vai trß cña ®¹i lý BHNT XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña BHNT nh: kh¸ch hµng c¸ thÓ, nhu cÇu b¶o hiÓm ®a d¹ng, kh¶ n¨ng tµi chÝnh riªng biÖt, yªu cÇu phôc vô chÊt lîng phôc vô kh¸c nhau nªn chØ khi sö dông h×nh thøc tõng ®¹i lý BHNT ®Õn tõng nhµ, thuyÕt phôc tõng kh¸ch hµng c«ng ty b¶o hiÓm míi cã thÓ b¸n ®îc s¶n phÈm BHNT. MÆt kh¸c, do BHNT cßn kh¸ l¹ víi nhËn thøc cña ngêi d©n ViÖt Nam nªn ®¹i lý BHNT cµng ®ãng vai trß quan träng, cô thÓ, vai trß cña ®¹i lý thÓ hiÖn ë chç: - §¹i lý lµ lùc lîng hïng m¹nh gióp c«ng ty b¸n s¶n phÈm vµ cã thÓ lµ lùc lîng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc c«ng ty cã b¸n ®îc s¶n phÈm cña m×nh hay kh«ng. - Lµ nh÷ng ngêi cung cÊp dÞch vô cho x· héi, thay v× mäi ngêi ph¶i 18 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B tù ph©n tÝch vµ t×m hiÓu vÒ BHNT th× ®¹i lý sÏ lµm c«ng viÖc nµy. §¹i lý sÏ gióp kh¸ch hµng tiÕt kiÖm thêi gian tiÒn cña . - Lµ ngêi trùc tiÕp nhËn nh÷ng th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm cña c«ng ty vµ tõ ®ã gióp c«ng ty cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh. Ngoµi ra, ®¹i lý lµ ngêi tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng nªn hä cã c¸c ý kiÕn rÊt gi¸ trÞ víi c«ng ty vÒ c¸c vÊn ®Ò nh chÝnh s¸ch s¶n phÈm, ph¸t hµnh vµ qu¶n lý hîp ®ång. - §¹i lý lµ lùc lîng tiÕp thÞ trùc tiÕp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi c«ng ty BHNT. Hä ®· gi¶i thÝch cho rÊt nhiÒu kh¸ch hµng, c«ng chóng vÒ nh÷ng ®iÒu hä cha biÕt vÒ s¶n phÈm BHNT cña c«ng ty. §ång thêi hä chÝnh lµ nh÷ng ngêi gi¶i thÝch râ rµng vµ cÆn kÏ c¸c u diÓm cña s¶n phÈm BHNT vµ l«i cuèn kh¸ch hµng tham gia. Th«ng qua ®ã còng gióp kh¸ch hµng biÕt ®Õn th¬ng hiÖu cña c«ng ty nhiÒu h¬n. 2.3. §iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng ®¹i lý BHNT t¹i ViÖt Nam LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ViÖt Nam quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng ®¹i lý nh sau: - C¸ nh©n ho¹t ®éng ®¹i lý BHNT ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: + Lµ c«ng d©n ViÖt Nam thêng tró t¹i ViÖt Nam + Tõ ®ñ 18 tuæi trë lªn, cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ + Cã chøng chØ ®µo t¹o ®¹i lý BHNT do doanh nghiÖp b¶o hiÓm hoÆc hiÖp héi b¶o hiÓm ViÖt Nam cÊp. - Tæ chøc ho¹t ®éng ®¹i lý ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: + Lµ tæ chøc ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng hîp ph¸p + Nh©n viªn trong tæ chøc ®¹i lý trùc tiÕp ho¹t ®éng ®¹i lý BHNT ph¶i cã ®ñ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh nh ®èi víi c¸ nh©n ho¹t ®éng ®¹i lý BNHT ë trªn. - Tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng ®îc phÐp ®ång thêi lµm ®¹i lý cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c nÕu kh«ng ®îc sù chÊp thuËn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm mµ m×nh ®ang lµm ®¹i lý. - Ngêi ®ang bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc ®ang chÊp hµnh h×nh ph¹t tï hoÆc bÞ toµ ¸n tíc quyÒn hµnh nghÒ v× ph¹m c¸c téi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng ®îc phÐp kÝ kÕt hîp ®ång ®¹i lý b¶o hiÓm. 2.4. NhiÖm vô, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ®¹i lý a. NhiÖm vô cña ®¹i lý - T×m kiÕm kh¸ch hµng tiÒm n¨ng, ®ã lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: 19 NguyÔn ThÞ Thu H¬ng Líp B¶o hiÓm 41B + Cã nhu cÇu vÒ b¶o hiÓm + Cã kh¶ n¨ng thanh to¸n + Cã ®èi tîng b¶o hiÓm cã thÓ b¶o hiÓm ®îc + Cã thÓ tiÕp cËn ®îc - §¹i diÖn cho c«ng ty b¶o hiÓm tiÕp xóc víi kh¸ch hµng, lµm c«ng t¸c t tëng, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch cho kh¸ch hµng hiÓu vÒ ý nghÜa, lîi Ých cña BHNT ®ång thêi giíi thiÖu, mêi chµo, b¸n b¶o hiÓm cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c cho bªn mua b¶o hiÓm. - Híng dÉn kh¸ch hµng kª khai giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm chi tiÕt vµ ®Çy ®ñ, híng dÉn kh¸ch hµng ®Õn kiÓm tra søc khoÎ t¹i c«ng ty hoÆc bÖnh viÖn do c«ng ty chØ ®Þnh. Qua ®ã xem xÐt cïng bé phËn ®¸nh gi¸ rñi ro ®Ó th«ng b¸o chÊp nhËn hoÆc tõ chèi b¶o hiÓm ®Õn kh¸ch hµng. - Sau khi ®· kÝ kÕt ®îc hîp ®ång b¶o hiÓm ®¹i lý BHNT ph¶i cã nhiÖm vô thu phÝ b¶o hiÓm lÇn ®Çu. Víi nhiÖm vô nµy ®¹i lý ph¶i: + §¹i lý cÇn thu phÝ ®óng thêi gian ®· cam kÕt trong hîp ®ång vµ ph¶i thu ®Çy ®ñ. Ho¸ ®¬n thu phÝ ph¶i ®îc ghi râ rµng, cã ch÷ kÝ cña c¶ ®¹i lý vµ kh¸ch hµng. + LËp b¶ng kª khai thu phÝ vµ nép ngay sè phÝ ®· thu cho c«ng ty. - Thùc hiÖn c¸c bÞªn ph¸p ch¨m sãc kh¸ch hµng tËn t×nh, chu ®¸o, gióp ®ì kh¸ch hµng lµm c¸c thñ tôc khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. - Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nh»m t¸i tôc hîp ®ång, duy tr× hîp ®ång cò vµ khai th¸c hîp ®ång míi. 20